Pierwsza pomoc w przypadku ukąszenia przez kleszcza powinna obejmować następujące elementy: 1. Natychmiast umyć miejsce ukąszenia wodą z mydłem. 2. Zastosuj środek antyseptyczny w celu zmniejszenia ryzyka infekcji. 3. Zastosuj zimny kompres lub okład z lodu, aby zmniejszyć obrzęk i ból. 4. Zdecydowanie Lepszym i wygodniejszym narzędziem do usuwania kleszcza są tak zwane kleszczołapki czyli szczypce do usuwania kleszczy. Popularna nazwa tego produktu na całym świecie to tick-twister. Te specjalnie wyprofilowane szczypce do wykręcania kleszcza dostępne w dwóch w dwóch rozmiarach, można wszędzie ze sobą zabrać i mieć Materiał do badania (kleszcza usuniętego w całości lub we fragmentach z miejsca ukąszenia) należy wysłać do laboratorium w jałowym, zamkniętym pojemniku znajdującym się w przesłanym zestawie transportowym. Usuniętego kleszcza nie należy nabijać na igłę, przyklejać plastrem, owijać w papier, ani umieszczać w pojemnikach po Jak i ile moczu do badania oddać – instrukcja. Najczęściej pobieraną próbką moczu jest poranna próbka moczu, czyli mocz pobrany po odpoczynku nocnym. Nie ma sztywnych reguł w przypadku pobierania moczu do badania, z ilu godzin od poprzedniej mikcji ma być oddana próbka – po prostu ma być to pierwszy mocz po przebudzeniu. Jeśli uda Ci się wywieść papę do najbliższego PSZOK – prawdopodobnie możesz to zrobić zupełnie nieodpłatnie. Jeśli chodzi o skorzystanie z big bagów należy liczyć na koszt rzędu od około 500 zł, a w przypadku kontenerów od około 1000 złotych. Wszystko zależy od firmy wywozowej, ilości papy, a także kwestii transportu. jurus gambar senam dasar psht 1 90. Badania na boreliozę warto wykonać za każdym razem, gdy doszło do ukąszenia przez kleszcza. Na rozpoczęcie diagnostyki trzeba czekać nawet kilka tygodni. Wcześniej można wykonać badanie kleszcza, który nas ukąsił, aby sprawdzić, czy jest on nosicielem jakiejś choroby. Jak wyglądają badania na boreliozę i jaka jest cena testów? Kleszcze roznoszą boreliozę Spis treściBorelioza wczesna miejscowa – badania laboratoryjneBorelioza wczesna rozsiana – badanie na boreliozęBorelioza późna – jakie badania na wykrycie boreliozy?Czym jest borelioza?Borelioza z Lyme – monitorowanie leczeniaBorelioza - krążące kompleksy immunologiczneBorelioza - test transformacji limfocytów (LTT)Borelioza - test CD57Berlioza - test ELFA i CLIA Badania na boreliozę (odkleszczową chorobą bakteryjną powodowaną przez bakterie Borrelia burgdorferi oraz jej odmiany) zaleca się wykonać jak najwcześniej od momentu ukąszenia przez kleszcza. W diagnostyce boreliozy z Lyme wykorzystuje się określone schematy diagnostyczne, które opierają się przede wszystkim na metodach serologicznych. Jednak biorąc pod uwagę złożony patomechanizm choroby oraz ograniczenia metod laboratoryjnych, borelioza może sprawiać wiele trudności diagnostycznych. Dlatego na rynku pojawia się coraz więcej badań laboratoryjnych, które mogłyby rozwiązać ten problem. Niestety większość z nich nie ma potwierdzonej wartości diagnostycznej i nie powinna być wykorzystywana w rutynowej diagnostyce boreliozy z Lyme. Borelioza wczesna miejscowa – badania laboratoryjne Na tym etapie po kontakcie z zakażonym kleszczem dochodzi do miejscowego zakażenia i pojawienia się tzw. rumienia wędrującego (łac. erythema migrans), który jest objawem znamiennym dla boreliozy z Lyme. Obecność rumienia w miejscu ugryzienia kleszcza jest wystarczająca, aby stwierdzić zakażenie krętkiem Borrelia. Etap wczesnej miejscowej boreliozy trawa od kilku dni do około 4 tygodni, a u chorego mogą pojawić się objawy grypopodobne. Jest to najwcześniejszy etap zakażenia w którym metody serologiczne (ELISA i Western blot), badające obecność przeciwciał IgM i IgG, mogą dawać wyniki fałszywie ujemne. Na tym etapie obserwuje się tzw. okno serologiczne, czyli początkowy okres zakażenia, w którym organizm jeszcze nie wytwarza przeciwciał przeciwko krętkom Borrelia. Pierwsze przeciwciała IgM pojawiają się w około 2 tygodniu choroby, ale u większości osób ich obecność jest wykrywana dopiero po kilku tygodniach. W przypadku ujemnego wyniku serologicznego badanie należy powtórzyć po około 3-4 tygodniach od zakażenia. Badania ELISA i Western blot są refundowane przez NFZ, jednak lekarz kierujący musi mieć podstawy do ich zlecenia. Prywatnie badanie ELISA kosztuje od 30 do 100 zł, a badanie Western blot od 80 do 200 zł. Na bardzo wczesnym etapie zakażenia można rozważyć wykonanie badania molekularnego metodą PCR. Metoda wykrywa materiał genetyczny bakterii (DNA), którego jest najwięcej w płynach ustrojowych właśnie we wczesnej fazie zakażenia. Im dłuższy czas od zakażenia tym mniejsze prawdopodobieństwo wykrycia DNA bakterii. Jednak należy mieć na uwadze, że w Polsce wciąż brakuje standaryzacji metod molekularnych w diagnostyce boreliozy z Lyme i dlatego metoda ta nie jest rekomendowana jako narzędzie diagnostyczne. Badanie molekularne nie jest refundowane przez NFZ i kosztują w granicach 160-200 zł. Etapy zakażenia krętkiem Borrelia burgdorferi: borelioza wczesna miejscowa borelioza wczesna rozsiana borelioza późna Borelioza wczesna rozsiana – badanie na boreliozę Na etapie wczesnej rozsianej boreliozy dochodzi do zakażenia wielu narządów, stawów, mięśni, układu nerwowego oraz układu krążenia. Pojawia się wczesna neuroborelioza objawiająca się bólami głowy, zapaleniem nerwu twarzowego, zmęczeniem lub sztywnością karku. Faza ta trwa około kilku tygodni od momentu zakażenia. Na etapie wczesnej rozsianej boreliozy występują przede wszystkim przeciwciała IgM. W 6-8 tygodniu od zakażenia zaczynają pojawiać się również przeciwciała IgG. Dlatego podstawą diagnostyki na tym etapie zakażenia są metody serologiczne. Diagnostyka serologiczna boreliozy z Lyme rozpoczyna się od etapu przesiewowego, czyli wykonania czułego badania ELISA. Jeśli wynik jest ujemny oznacza to, że nie wykryto krętków Borrelia lub wynik jest fałszywie ujemny. Kiedy wynik jest dodatni lub słabo dodatni, należy wykonać badanie potwierdzające metodą Western blot, która charakteryzuje się wysoką swoistością i ma ona na celu potwierdzenie wyników uzyskanych metodą ELISA. W przypadku podejrzenia neuroboreliozy można wykonać badanie molekularne PCR z płynu mózgowo-rdzeniowego. Metoda PCR jest bardzo czuła, a biorąc pod uwagę, ze ilość krętków Borrelia w płynie mózgowo-rdzeniowym jest niewielka może być ono pomocne w postawieniu rozpoznania. Jednak samo, bez wcześniejszego wykonania badania metodami serologicznymi nie stanowi podstawy do rozpoznania zakażenia. Borelioza późna – jakie badania na wykrycie boreliozy? Ostatnim etapem zakażenia jest borelioza późna, w której dochodzi do dalszego rozprzestrzeniania się bakterii do narządów i powstania coraz poważniejszych powikłań zakażenia. Pojawia się późna neuroborelioza, borelioza stawowa lub zanikowe zapalenie skóry. Borelioza późna może trwać nawet kilka lat. Na tym etapie zakażenia w metodach serologicznych wykrywa się tylko przeciwciała IgG. Wysoki poziom IgG przeciwko krętkom Borrelia oraz współwystępowanie objawów wskazują na boreliozę z Lyme. Jednak w niektórych przypadkach (szczególnie u osób, u których bardzo szybko wdrożono antybiotykoterapię na wczesnym etapie zakażenia), przeciwciała IgM mogą utrzymywać się nawet przez kilka lat. W takich sytuacjach przeciwciała te nie są wskaźnikiem aktywnego zakażenia. Czym jest borelioza? Co musisz wiedzieć o boreliozie? Borelioza z Lyme – monitorowanie leczenia Jedną z największych trudności w diagnostyce boreliozy jest brak czułych i specyficznych markerów laboratoryjnych mogących ocenić skuteczność antybiotykoterapii. Standardowo do oceny jej efektywności stosuje się obserwację objawów chorobowych. Badania wskazują, że do monitorowania skuteczności zakażenia krętkami Borrelia może mieć zastosowanie oznaczanie poziomu przeciwciał IgM i IgG skierowanych przeciwko krętkowemu antygenowi VLsE/C6. Krętkowe białko VlsE/C6 powoduje bardzo silną i szybką odpowiedź układu odpornościowego. Dodatek tego antygenu do zestawu badań serologicznych, znacznie zwiększa czułość testu. Obecność przeciwciał IgG przeciwko białku VLsE/C6 u chorych z boreliozą z Lyme wynosi: 20-50% u chorych na wczesnym etapie zakażenia 70-90% u chorych we wczesnej rozsianej boreliozie prawie 100% u chorych z późną boreliozą Badanie nie jest refundowane przez NFZ i kosztuje w granicach 80-150 zł. Borelioza - krążące kompleksy immunologiczne Podstawą rozpoznania boreliozy z Lyme są badania serologiczne. Jednak istnieją sytuacje kliniczne, które powodują, że wyniki tych badań mogą być fałszywie ujemne. Jedną z nich jest obecność tzw. kompleksów immunologicznych, które składają się z antygenów krętków Borrelia oraz specyficznych dla nich przeciwciał IgM lub IgG. Kompleksy immunologiczne blokują przeciwciała, uniemożliwiając ich wykrycie za pomocą metod serologicznych i z tego powodu mogą być przyczyną wyników fałszywie ujemnych. Problem ten pojawia się głównie przy bardzo intensywnych zakażeniach. Jeśli u chorego występują ewidentne objawy boreliozy, a wyniki badań są ujemne, niektóre laboratoria oferują badanie polegające na rozbijaniu chemicznym kompleksów immunologicznych. Zabieg ten ma na celu uwolnienie przeciwciał i dopiero wtedy pomiarze ich stężenia. Badania wskazują, że zastosowanie takiej procedury przed wykonaniem badania serologicznego może znacznie zwiększyć wykrywalność przeciwciał przeciwko antygenom krętka Borrelia. Jednak metoda ta nie jest stosowana rutynowo z uwagi na brak jej standaryzacji w laboratoriach. Cena badania waha się w granicach 110-210 zł (za przeciwciało IgM lub IgG) i nie jest refundowane przez NFZ. Borelioza - test transformacji limfocytów (LTT) Test transformacji limfocytów (LTT, ang. Lymphocyte Transformation Test) ma zastosowanie w różnych dziedzinach medycyny m. in. w transplantologii, alergologii oraz pośrednio w diagnostyce krętków Borrelia. W przypadku diagnostyki boreliozy z Lyme badanie polega na zidentyfikowaniu we krwi pacjenta obecności komórek układu odpornościowego (limfocytów T), które miały kontakt z bakterią. W teście wykorzystuje się technikę ELISPOT, której zasada jest podobna do metody ELISA, jest jednak od niej czulsza. Niektórzy wskazują, że badanie LTT w kierunku krętków Borrelia powinno wykonać się w celu: potwierdzenia aktywnego zakażenia u osób z dodatnim wynikiem badań serologicznych jednak bez objawów wskazujących jednoznacznie chorobę potwierdzenia aktywnego zakażenia u osób z wynikami ujemnymi lub granicznymi w badaniach serologicznych, ale z klinicznymi objawami choroby monitorowaniu zakażenia po antybiotykoterapii ocenę wznowy boreliozy z Lyme Według rekomendacji Grupy Roboczej opublikowanych w 2014 roku zarówno badanie LTT, jak i oznaczenie poziomu przeciwciał w krążących kompleksach immunologicznych nie są rekomendowane w diagnostyce boreliozy z Lyme. Metody te muszą jeszcze przejść walidację (czyli potwierdzenie ich wiarygodności), aby być użytecznym narzędziem diagnostycznym. Cena badania waha się w granicach 400-550 zł i nie jest ono refundowane przez NFZ. Borelioza - test CD57 Marker powierzchniowy CD57 jest białkiem, które występuje na powierzchni komórek układu odpornościowego – komórek NK (ang. Natural Killers). Lekarze z grupy ILADS, czyli Międzynarodowe Towarzystwo ds. Boreliozy i Chorób z Nią Powiązanych uważają, że w fazie przewlekłej boreliozy dochodzi do zahamowania funkcji układu odpornościowego, czego wyrazem jest zmniejszenie populacji komórek NK z markerem CD57. Postulują, że oznaczanie ich liczby we krwi może służyć ocenie aktywności choroby. Jednak podobnie jak w przypadku metody LTT i rozbijania kompleksów immunologicznych, metoda ta wymaga jeszcze walidacji. Cena badania waha się w granicach 170 zł i nie jest ono refundowane przez NFZ. Więcej o teście CD57 znajdziesz tutaj. Berlioza - test ELFA i CLIA W diagnostyce boreliozy stosuje się przede wszystkim metodę ELISA (ang. Enzyme-Linked Immunosorbent Assay). Jednak w wielu laboratoriach są także używane inne metody serologiczne jak ELFA (ang. Enzyme Linked Fluorescent Assay) wykonywana analizatorem Vidas® i CLIA (ang. Chemiluminescent Immunoassay) wykonywana analizatorem Liaison®. Czym one się różnią? Zasada działania trzech metod jest bardzo podobna i wykorzystuje specyficzne przeciwciała oraz ich zdolność do łącznia się antygenami. Metody ELFA i CLIA pozwalają na automatyzację analiz i szybsze wykonanie badań w laboratorium. Metody te są również w stanie wykryć niższe stężenia przeciwciał w badanym materiale biologicznym. Jeśli chodzi o wiarygodność uzyskanych wyników trzema metodami są one niemal takie same. Wyniki dodatnie lub słabo dodatnie uzyskane metodami ELFA i CLIA, podobnie jak w przypadku metody ELISA, powinny być potwierdzone metodą Western blot. Borelioza - badanie kleszcza usuniętego ze skóry Niektóre laboratoria posiadają w swojej ofercie badanie kleszcza usuniętego ze skóry pod kątem obecności DNA krętków Borrelia. Według rekomendacji Grupy Roboczej opublikowanych w 2014 roku badanie takie absolutnie nie jest metodą diagnostyczną boreliozy z Lyme. Pomimo, że ryzyko przeniesienia bakterii z kleszcza na człowieka jest proporcjonalne do czasu ssania krwi, to obecność DNA krętka w kleszczu nie jest jednoznaczna z zakażeniem, a jego brak również nie wyklucza zakażenia. Zwolennicy metody uważają, że jest ono pomocne w podjęciu decyzji o wprowadzeniu antybiotykoterapii u osób z objawami wskazującymi na boreliozę z Lyme, jednak bez obecności rumienia wędrującego. Cena takiego badani waha się w granicach 100-500 zł i nie jest ono refundowane przez NFZ. Piśmiennictwo Diagnostyka laboratoryjna chorób odkleszczowych Rekomendacje Grupy Roboczej: Krajowa Izba Diagnostów Laboratoryjnych, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny, Konsultant Krajowy w dziedzinie chorób zakaźnych, Klinika Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Polskie Towarzystwo Wirusologiczne, Warszawa 2014. Rychlik U. i wsp. Test transformacji limofcytów (LTT) diagnostyka laboratoryjna. Journal of Laboratory Diagnostics 2013, 49 (4); 425-428. Marques A. R. Laboratory Diagnosis of Lyme Disease - Advances and Challenges. Infect Dis Clin North Am. 2015; 29(2): 295–307. Marques A. i wsp. Natural killer cell counts are not different between patients with post-Lyme disease syndrome and controls. Clin Vaccine Immunol. 2009;16:1249–1250. Krzemień P. J. Znaczenie antygenu Vlse/C6 jako markera w diagnostyce wczesnej boreliozy z Lyme i badaniu skuteczności jej leczenia. Health Problems of Civilization 2017; 11 (2): 87-92. Miąskiewicz K. i wsp. Propozycja nowego podejścia metodycznego i interpretacji wyników oznaczeń przeciwciał przeciwko Borrelia burgdorferi – analiza składu przeciwciałowego krążących kompleksów immunologicznych. Reumatologia 2011; 49, 5: 328–334. Muraczyńska B. i Gałęziowska E. Kontrowersje związane z diagnozą i leczeniem boreliozy na świecie. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2015; 21 (4): 372–377. dr n. med. Karolina Karabin, biolog molekularny, diagnosta laboratoryjny, Cambridge Diagnostics Polska Z wykształcenia biolog ze specjalizacją mikrobiologia i diagnosta laboratoryjny z ponad 10-letnim stażem w pracy laboratoryjnej. Absolwentka Studium Medycyny Molekularnej oraz członek Polskiego Towarzystwa Genetyki grantów naukowych realizowanych w Pracowni Diagnostyki Molekularnej przy Klinice Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych WUM. Tytuł doktora nauk medycznych w zakresie biologii medycznej obroniła na I Wydziale Lekarskim WUM. Autorka wielu prac naukowych i popularnonaukowych z zakresu diagnostyki laboratoryjnej, biologii molekularnej i żywienia. Na co dzień jako specjalista w zakresie diagnostyki laboratoryjnej prowadzi dział merytoryczny w Cambridge Diagnostics Polska oraz współpracuje z zespołem dietetyków w Poradni Dietetycznej CD. Ze specjalistami dzieli się praktyczną wiedzą dotyczącą diagnostyki i dietoterapii chorób na konferencjach, szkoleniach oraz na łamach czasopism i portali internetowych. Szczególnie zainteresowana wpływem współczesnego stylu życia na procesy molekularne w organizmie. Ugryzienie kleszcza Ugryzienie kleszcza może być niebezpieczne! Jeżeli spotkało Cię ukąszenie kleszcza, objawy takie jak mocny rumień wędrujący czy stan podgorączkowy, mogą świadczyć o boreliozie lub kleszczowym zapaleniu mózgu! Po każdym spacerze po lesie lub w miejscu, gdzie występują insekty, dokładnie sprawdź swoje ciało, czy nie zostałeś ugryziony przez kleszcze. Objawy, jakie mogą towarzyszyć takiemu zdarzeniu to między innymi bóle mięśni, stawów czy ogólne osłabienie – wówczas konieczne będzie badanie kleszcza w kierunku posiadania przez niego groźnych patogenów. Gdzie zbadać kleszcza Gdzie zbadać kleszcza? Badanie kleszcza na boreliozę przeprowadzane jest w specjalistycznych laboratoriach. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych metod wyniki są zawsze miarodajne. Badanie kleszczy skutecznie wykrywa patogeny i pozwala stwierdzić prawdopodobieństwo wystąpienia boreliozy u ukąszonej osoby. Jeżeli do placówki zostanie dostarczony wyjęty ze skóry kleszcz, badanie pozwoli na uzyskanie wyników już w ciągu 2-3 dni roboczych od momentu jego dostarczenia. Badania na choroby odkleszczowe powinny być wykonywane zawsze, kiedy nastąpi ugryzienie kleszcza. Borelioza – test w Laboratorium diagnostycznym AMPLICON Jeśli obawiasz się, że efektem ugryzienia przez kleszcza może być borelioza – test przeprowadzany przez zarejestrowane Laboratorium diagnostyczne AMPLICON pozwoli wykluczyć chorobę lub ją potwierdzić. Badanie kleszczy wykonywane jest tak szybko, jak to tylko możliwe, aby upewnić się, że Twojemu zdrowiu nic nie zagraża i było to wyłącznie niegroźne ukąszenie kleszcza. Objawy, które pojawiają się jako pierwsze, mogą pomóc w zidentyfikowaniu zakażenia. Jest to przede wszystkim zaczerwieniony, wędrujący ślad oraz gorączka. Jak sprawdzamy, czy występuje borelioza? Test składa się z kilku etapów. Zapraszamy do zapoznania się ze szczegółami. Zapraszamy do zapoznania się ze szczegółami. Zakres badań Możliwe jest wykonanie badania kleszcza na obecność patogenów wywołujących kleszczowe zapalenie mózgu (KZM), boreliozę, babeszjozę (piroplazmozę), tularemię oraz anaplazmozę/erlichiozę; Miejsce badań Badania kleszczy są realizowane w Laboratorium diagnostycznym Amplicon zlokalizowanym na terenie Wrocławskiego Parku Technologicznego. Firma Amplicon specjalizuje się w diagnostyce molekularnej z wykorzystaniem sekwencji DNA. Metoda badań Wiesz już, gdzie zbadać kleszcza i jaki rodzaj testów możesz przeprowadzić. Jak natomiast wygląda samo badanie kleszcza i w jaki sposób sprawdzić, jak niebezpieczny był kleszcz? Badanie wykonane specjalnymi technikami może błyskawicznie wykluczyć ewentualne zakażenia. Insekty badane są z użyciem nowoczesnej techniki Real Time PCR. Jest to technika, która zyskała duże uznanie w diagnostyce medycznej ze względu na wysoką czułość i specyficzność, co pozwala na uzyskiwanie bardzo wiarygodnych wyników. Podstawą techniki Real Time PCR jest wykrywanie sekwencji DNA specyficznych dla określonych patogenów w preparacie DNA uzyskanym z pobranego materiału (w tym wypadku z kleszcza). Technika Real Time PCR jest również bardzo bezpieczna. W przeciwieństwie do „tradycyjnej” techniki PCR nie daje reakcji fałszywie ujemnych i fałszywie dodatnich, co praktycznie całkowicie eliminuje ryzyko uzyskania błędnych wyników badania kleszcza. Dostarczenie kleszcza Kleszcza można: dostarczyć na badanie osobiście do naszego biura (budynek Beta Wrocławskiego Parku Technologicznego, ul. Klecińska 125, wejście nr 8). Po dodarciu na miejsce prosimy o telefon pod numer 739 223 268. Oszczędzi to Państwu czasu na poszukiwanie naszej firmy wśród dziesiątków innych firm, które mieszczą się na terenie WPT. dostarczyć na badanie osobiście do naszego punktu odbioru w Warszawie (BORLAMED, ul. Nasturcjowa 6, tel. 536 947 487). wysłać na adres naszego biura przesyłką kurierską (zalecana) lub pocztową. Kuriera można zamówić przy składaniu zamówienia on line. Koszt przesyłki kurierskiej to 15 zł. Dokładne instrukcje można znaleźć tutaj. Wynik badania Średni czas oczekiwania na wynik badania to maksymalnie 5 ni roboczych (zazwyczaj 2-3 dni robocze) od momentu dostarczenia kleszcza do laboratorium. Wynik badania kleszcza w postaci pliku PDF jest wysyłany na adres mailowy wskazany w zamówieniu. Znacznie łatwiej zbadać kleszcza niż człowieka na obecność patogenów wywołujących choroby odkleszczowe. Badanie kleszcza daje bardziej wiarygodne wyniki i pozwala w łatwy sposób ocenić ryzyko transmisji groźnych chorób podczas ukąszenia. Cennik badań Pojedyncze badanie Pakiet podstawowy Pakiet rozszerzony Wykrywane patogeny Borrelia* Borrelia* wirus KZM Borrelia* wirus KZM Anaplasma/Ehlichia Babesia F. tularensis Cena badania 150 zł 220 zł 320 zł * Badanie w kierunku Borrelia obejmuje wykrywanie szeregu gatunków patogennych dla człowieka, B. afzelii, B. garinii, B. burgorferi sensu stricto, B. spielmani, B. turdi, B. japonica, B. takunii, B. sinica, B. americana, B. carolinensis, B. recurrentis, B. hermsii. UWAGA! Najbardziej wiarygodne wyniki są uzyskiwane z kleszczy, które są nieuszkodzone (najlepiej żywe) i zostały szybko dostarczone do laboratorium. Dotyczy to w szczególności badania na obecność wirusa kleszczowego zapalenia mózgu. W przypadku kleszcza w złym stanie laboratorium ma prawo odmówić wykonania badania lub wykonać badanie z pominięciem badania w kierunku KZM (w takim przypadku Klient nie ponosi kosztów tego badania). Informacje dodatkowe W ramach jednego badania można przebadać kilka kleszczy, pod warunkiem, że pochodzą one od jednej osoby, a ich łączna masa nie przekracza 20 mg. Jednoczesne zbadanie kilku kleszczy nie wpływa negatywnie na wynik badania. Zlecenia na badanie kleszczy prosimy składać poprzez formularz umieszczony na stronie Rys. 1. Kleszcz Kleszcze żyją powszechnie na terenie całego kraju w miejscach wilgotnych i obfitujących w roślinność. Można spotkać je w lasach (zwłaszcza liściastych i mieszanych), na podmokłych terenach porośniętych krzewami i trawami, na łąkach oraz nad brzegami rzek i jezior. Pojawiają się także w parkach i na działkach. Aktywność kleszczy rozpoczyna się zwykle wczesną wiosną i trwa aż do późnej jesieni. Jest większa im wyższa jest temperatura i wilgotność otoczenia. Żyją w ściółce i w poszukiwaniu swych żywicieli (zwierząt, ludzi) wspinają się na trawy i krzewy. Wiszą na źdźbłach trawy i na spodzie liści, z tego powodu są niewidoczne. Dlatego „zbieramy” kleszcze przechodząc przez trawy lub krzewy. Kleszcze żywią się krwią zwierząt i ludzi. Kleszcze mogą przytwierdzać się do różnych części ciała człowieka, często do ukrytych i owłosionych (pachy, pachwiny). Małe rozmiary kleszczy i obecność w ich ślinie substancji znieczulających powodują, że mogą być one niezauważone przez człowieka w czasie żerowania. Kleszcz po wessaniu krwi powiększa swoją objętość nawet 10-krotnie W czasie wysysania krwi kleszcze mogą przenieść groźne dla zdrowia bakterie wywołujące boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu. Rys. 2. Rumień wędrujący w przebiegu boreliozy Borelioza z Lyme Borelioza z Lyme jest wieloukładową chorobą zakaźną, wywołaną przez bakterie – Borrelia burgdorferi. Jest to najczęściej występująca choroba przenoszona przez kleszcze w Ameryce Północnej, w Europie i Azji. Do zakażenie człowieka dochodzi na skutek ukłucia przez zakażonego kleszcza. Jest on przenosicielem (wektorem) zarazka – pobierając krew zakażonego zwierzęcia, głównie drobnych gryzoni, zwierząt dzikich i ptaków, sam ulega zakażeniu, a następnie żerując, przekazuje krętki swojemu żywicielowi – np. człowiekowi. Po 7-10 dniach od ukłucia przez zakażonego kleszcza pojawia się w tym miejscu zmiana skórna, która następnie (w okresie nawet do kilku tygodni) powiększa się, tworząc czerwoną lub sinoczerwoną plamę – tzw. rumień wędrujący. Jest to najbardziej typowy z objawów boreliozy, występujący we wstępnej fazie choroby. Szacuje się, że występuje u 40-50 % chorych. Miejscowej zmianie skórnej towarzyszą często objawy uogólnione, takie jak: zmęczenie, ból mięśni, gorączka, ból głowy, sztywność karku. Brak rozpoczęcia leczenia może prowadzić w konsekwencji do wystąpienia fazy późnej (bawet po kilku latach od ukłucia) obejmującej zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych oraz mózgu, zapalenia nerwów, zapalenia stawów lub zaburzenia rytmu pracy serca. Leczenie obejmuje podawanie antybiotyków przez min. 3-4 tygodnie. Przebycie zakażenia nie daje trwałej odporności i nie chroni przed ponownym zakażeniem. Nie ma dostępnej szczepionki przeciwko tej chorobie. Jak zapobiegać ukąszeniu przez kleszcza? W razie możliwości unikać miejsc zalesionych np. lasów i pól, nie zbaczać ze ścieżki leśnej. W miejscach, gdzie istnieje ryzyko występowania kleszczy, nosić odpowiednią odzież, zakrywającą jak najwięcej części ciała (długie spodnie, koszule z długimi rękawami, nakrycie głowy etc.), można włożyć nogawki spodni w skarpety, lub założyć spodnie ze ściągaczami w kostce Stosować środki odstraszające kleszcze, (zgodnie z zaleceniami producenta) do kupienia w drogeriach i aptekach. Zmienić i dokładnie wytrzepać odzież którą nosiliśmy w lesie. Po wizycie w lesie lub innym miejscu bytowania kleszczy dokładne obejrzeć całe ciało. Zwłaszcza zwrócić uwagę na pachy, pachwiny, zgięcia podkolanowe i łokciowe. Należy pamiętać również o obejrzeniu skóry głowy. Jak postąpić w przypadku ukąszenia? Po zauważeniu ukąszenia przez kleszcza, należy natychmiast delikatnie usunąć kleszcza. W tym celu należy użyć pęsety. Pęsetą ująć kleszcza tuż przy skórze i pociągnąć ku górze zdecydowanym ruchem, nie ściskać kleszcza zbyt mocno, by nie wycisnąć jego wydalin. Kleszcza nie należy wykręcać lub próbować wycisnąć. Przed usunięciem kleszcza, nie smarować miejsca wkłucia żadną substancją. Po usunięciu kleszcza miejsce ukłucia należy zdezynfekować odpowiednim preparatem. Gdyby usunięcie kleszcza sprawiało trudności, należy zwrócić się o pomoc do lekarza. Następnie należy udać się do lekarza rodzinnego, który podejmie decyzję o odpowiednim leczeniu. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie boreliozy Borelioza od roku 1996 roku podlega w Polsce obowiązkowi zgłaszania i rejestracji. W pierwszym roku zanotowano 751 przypadków tej choroby i od tego momentu liczba rejestrowanych zachorowań systematycznie wzrasta. Borelioza województwo wielkopolskie Polska liczba zachorowań zapadalność liczba zachorowań zapadalność 2010 256 7,5 9005 23,6 2011 183 5,3 9170 23,8 2012 215 6,2 8786 22,8 2013 241 7,0 12760 33,1 2014 311 9,0 13866 36,0 2015 381 11,0 13625 35,4 2016 579 16,7 21200 55,2 2017 655 18,8 21514 56,0 2018 519 14,85 20139 52,4 2019 640 20630 53,74 2020 633 18,08 12934 33,72 2021 603 12427 32,40 Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to wirusowa choroba ośrodkowego układu nerwowego przenoszona przez kleszcze. Czynnikiem etiologicznym są wirusy z rodziny Flaviviridae. Najwięcej zachorowań obserwuje się w okresie od kwietnia do listopada, w wielu regionach Azji i Europy, głównie w Austrii, Czechach, Estonii, Niemczech, Polsce, Rosji, Słowenii, Szwecji, Szwajcarii, na Litwie, Łotwie i Węgrzech. Wirus występuje głównie u zwierząt (gryzonie, zwierzyna leśna, ptaki wędrowne), a jego przenosicielami (wektorami) są kleszcze. Do zakażenia człowieka dochodzi na skutek ukłucia przez zakażonego kleszcza - podczas ssania krwi wprowadza on ślinę zawierającą namnożone w jego organizmie wirusy. Do zakażenia może dojść również na skutek picia mleka zakażonych kóz, owiec i krów. Większość przypadków zakażeń wirusem kleszczowego zapalenia mózgu przebiega bezobjawowo. W pozostałych przypadkach w okresie 7 - 14 dni od ukłucia przez kleszcza lub 3 - 4 dni po spożyciu mleka zakażonych zwierząt gospodarskich, w pierwszej fazie choroby mogą wystąpić objawy uogólnione, takie jak: gorączka, uczucie zmęczenia, nudności, ból głowy i mięśni. Objawy te utrzymują się zazwyczaj kilka dni i w większości przypadków choroba kończy się wyzdrowieniem. Niekiedy po trwającym od 1 do 20 dni okresie utajenia dochodzi do rozwinięcia drugiej fazy choroby, w której obserwujemy objawy związane z zapaleniem opon mózgowych i mózgu, takie jak: gorączka, narastające bóle głowy, sztywność karku, zaburzenia świadomości, porażenia nerwów czaszkowych, zaburzenia koordynacji, porażenia kończyn górnych i dolnych. Może wystąpić porażenie mięśni oddechowych. Konieczna jest wtedy hospitalizacja. Choroba rzadko ma przebieg śmiertelny. W leczeniu kleszczowego zapalenia mózgu brak jest specyficznej terapii. Leczenie zmierza jedynie do łagodzenia objawów np. obniżania gorączki, łagodzenia bólu itp. Stosowanie wymienionych zasad zmniejsza prawdopodobieństwo ukąszenia i zakażenia. Jednak najpewniejszym sposobem zabezpieczenia się jest szczepienie ochronne zalecane szczególnie osobom przebywającym na terenach o nasilonym występowaniu tej choroby, tj.: ludziom zatrudnionym przy eksploatacji lasu, stacjonującemu wojsku, funkcjonariuszom straży pożarnej i granicznej, rolnikom, młodzieży odbywającej praktyki, turystom i uczestnikom obozów i kolonii. Decyzję o szczepieniu należy każdorazowo skonsultować z lekarzem. Należy także pamiętać, że szczepienie to nie chroni przed innymi chorobami odkleszczowymi, takimi jak np. borelioza. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie kleszczowego zapalenia mózgu Kleszczowe zapalenie mózgu województwo wielkopolskie Polska liczba zachorowań zapadalność liczba zachorowań zapadalność 2013 0 0 227 0,59 2014 1 0,03 196 0,51 2015 2 0,06 149 0,39 2016 1 0,03 284 0,74 2017 1 0,03 279 0,73 2018 1 0,03 197 0,51 2019 1 0,03 265 0,69 2020 0 0 158 0,41 2021 1 0,03 212 0,55 Laboratorium Mikrobiologii i Parazytologii WSSE w Poznaniu wykonuje Badania w kierunku boreliozy . Zgodnie z rekomendacjami Konsultanta Krajowego w dziedzinie chorób zakażnych w celu potwierdzenia objawów klinicznych boreliozy należy wykonać następujące badania: 1. etap badania-badanie metodą ELISA stwierdzenie przeciwciał w klasie IgM i IgG . 2. etap badania – wynik dodatni lub wątpliwy musi być potwierdzony testem Western blot . UWAGA !! Badania kleszczy Laboratorium nie wykonuje, ponieważ badanie kleszcza usuniętego ze skóry pacjenta (poszukiwanie w nim DNA Borelia burgdorferii ) NIE MOŻE BYĆ UZNAWANA JAKO METODA DIAGNOSTYCZNA ! Badanie kleszczy na obecność Borelia burgdorferii wykonują Ośrodki Badań DNA. Wynik uzyskany po przeprowadzeniu tego badania nie jest podstawą do wdrożenia lub zaniechania leczenia. O rozpoczęciu leczenia decyduje lekarz. MEDIA O KLESZCZACH: - źródło TVP Info - Uwaga na kleszcze - źródło TVP Poznań / Teleskop W związku z uczestnictwem Miasta Gdańsk w Konkursie Zdrowa Gmina organizowana jest kampania promująca bezpłatne badania profilaktyczne w kierunku wykrywania chorób nowotworowych. Jego nadrzędnym zadaniem jest zachęcanie ludzi do zgłaszania się na badania profilaktyczne mające na celu wczesne wykrywanie chorób nowotworowych w kierunku wykrywania raka piersi, raka szyjki macicy i raka jelita grubego. Należy pamiętać, że odpowiednio wczesnego wykrycie choroby, w wielu przypadkach pozwala na całkowite wyleczenie. Więcej informacji na temat akcji można znaleźć na stronie Mammografia: Jeśli jesteś w wieku 50-69 lat i w ciągu 2 lat nie miałaś wykonanej mammografii w ramach NFZ - zgłoś się na bezpłatne badania mammograficzne w ramach programu wczesnego wykrywania raka piersi. W załączeniu wykaz ośrodków realizujących program profilaktyczny w kierunku wykrywania raka piersi. ( KB) Cytologia: Jeśli jesteś w wieku 25-59 lat i w ciągu ostatnich 3 lat nie miałaś wykonanej cytologii w ramach NFZ - zgłoś się na bezpłatne badania cytologiczne w ramach programu wczesnego wykrywania raka szyjki macicy. W załączeniu wykaz ośrodków realizujących program profilaktyczny w kierunku wykrywania raka szyjki macicy. ( KB) Kolonoskopia: Jeśli jesteś w wieku 50-65 lat - zgłoś się na bezpłatne badania kolonoskopowe w ramach programu badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego. W załączeniu wykaz ośrodków realizujących program profilaktyczny w kierunku wykrywania raka jelita grubego. ( KB) W jakim celu wykonuje się badanie? Zdarza się, że u części osób zarażonych boreliozą pierwsze stadia tej choroby przebiegają bezobjawowo. Nieleczona borelioza i koinfekcje boreliozy stanowią poważne zagrożenie zdrowia i życia, ciężkie komplikacje mogą pojawić się nawet po wielu latach od zachorowania. Ich wystąpieniu zapobiega odpowiednio wczesne wykrycie i leczenie boreliozy oraz innych chorób odkleszczowych. Leczenie boreliozy jest procesem długotrwałym i męczącym. Jednym z pierwszych badań diagnostycznych jest badanie kleszcza na obecność chorobotwórczych patogenów. Badanie PCR polega na wyizolowaniu i oczyszczeniu materiału genetycznego poszczególnych patogenów. W Centrum Medycznym Św. Łukasza można wybrać jedną z czterech opcji diagnostycznych: Borelioza DNA: Laboratorium Wielkoszyński – badanie dotyczy bakterii Borrelia burgdorferi Borelioza DNA (metodą PCR) – test opiera się na wykryciu w organizmie kleszcza obecności genomowego DNA (materiału genetycznego) chorobotwórczych gatunków bakterii z rodzaju Borrelia burgdorferi, wywołujących boreliozę. Badanie pozwala na potwierdzenie obecności bakterii w organizmie kleszcza. Ma to istotne znaczenie dla podjęcia decyzji o wdrożeniu leczenia. W ciągu kilku dni od ukąszenia przez kleszcza, który jest nosicielem bakterii, mogą być już obecne w ścięgnach, mięśniach, stawach i układzie nerwowym. Szybkie rozpoczęcie leczenia w efekcie wczesnej diagnostyki może, więc zapobiec rozwojowi choroby i niebezpiecznym powikłaniom. PAKIET MINI 1: Borelioza DNA – badanie dotyczy bakterii Borrelia burgdorferi i Borrelia miyamotoi Borelioza DNA (metodą PCR) – test opiera się na wykryciu w organizmie kleszcza obecności genomowego DNA (materiału genetycznego) chorobotwórczych gatunków bakterii z rodzaju Borrelia burgdorferi i Borrelia miyamotoi, wywołujących boreliozę. Badanie pozwala na potwierdzenie obecności bakterii w organizmie kleszcza. PAKIET MINI 2: FSME RNA – badanie dotyczy tylko wirusa odkleszczowego zapalenie mózgu FSME RNA (metodą PCR) – wykrywanie obecności wirusa odkleszczowego zapalenia mózgu, choroby atakującej ośrodkowy układ nerwowy. Badanie polega na wykryciu w organizmie kleszcza genomu RNA wirusa (materiału genetycznego – pojedyncza nić RNA). PAKIET GŁÓWNY: Borrelia DNA, Anaplasma DNA, Bartonella DNA, Babesia DNA, Rickettsia DNA. Badanie metodą PCR – wykrywa w kleszczu DNA krętków Borrelii oraz pozostałych bakterii i pierwotniaków chorobotwórczych, odpowiedzialnych za częste koinfekcje boreliozy. Należą do nich: Borrelia – bakteria wywołująca boreliozę Anaplasma – bakterie wywołujące anaplazmozę – chorobę odkleszczową atakującą układ krwionośny. Bartonella – bakteria wywołująca bartonelozę, której główne objawy pochodzą ze strony ośrodkowego układu nerwowego. Babesia – pierwotniaki pasożytujące w krwinkach czerwonych, wywołują babeszjozę – zagrażającą życiu chorobę zakaźną o objawach podobnych do ciężkiej grypy. Rickettsia – bakteria wywołująca choroby zakaźne – riketsjozy. Zmiany patologiczne riketsjoz dotyczą naczyń krwionośnych, układu nerwowego, gruczołów dokrewnych i serca. Jak dostarczyć kleszcza do badania? Aby zapewnić najwyższą jakość badań, postępuj zgodnie z poniższymi wskazaniami: Postępuj ostrożnie, aby nie zgnieść i nie zniszczyć kleszcza podczas usuwania go ze skóry. Po usunięciu kleszcza umieść go na wilgotnym waciku lub kawałku lekko zwilżonego papieru toaletowego i włóż do niewielkiego pojemnika, np. kupionego w aptece pojemnika na mocz lub kał. Można wykorzystać także niewielkich rozmiarów woreczek strunowy. Szczelnie zamknij pojemnik. Do czasu dostarczenia materiału do Centrum przechowuj go w lodówce (2-8°C). Kleszcz nie może być wysuszony, zamrożony, potraktowany alkoholem, ciekłym azotem, kremami, olejami, masłem itp. Może to negatywnie wpłynąć na miarodajność wyniku badania. Postaraj się niezwłocznie dostarczyć kleszcza do Centrum Św. Łukasza. Kleszcz musi dotrzeć do laboratorium jak najszybciej (najlepiej w ciągu pierwszych 48 godzin, a maksymalnie w ciągu 5 dni od zdjęcia ze skóry, pod warunkiem, że materiał był prawidłowo przechowywany). Centrum Świętego Łukasza przyjmuje do badania już przygotowany przez Pacjenta materiał. Nie są świadczone usługi usuwania kleszcza ze skóry – wyjątek stanowią Pacjenci, którzy decydują się na skorzystanie z diagnostyki kleszcza w Centrum. W Centrum Świętego Łukasza istnieje możliwość szybkiej konsultacji po ukąszeniu kleszcza – zapraszamy do kontaktu z Rejestracją.

gdzie oddać kleszcza do badania gdańsk