Ptak leśny podobny do drozda; Urszula stulecie winnych; Nomeusz, morska ryba okoniokształtna; Wielkogębowy, słodkowodna, drapieżna ryba okoniokształtna; Mityczny ptak egipski; Pierwszy w kolejce; Fenomenalny gość; Skrzydlak pospolity, morska ryba chrzęstnoszkieletowa; Ser z mleka owczego; Górna część damskiej bluzki; Egoista sobek ptak leśny podobny do drozda: mysikrólik: ptak leśny z rzędu wróblowych: dziwaczek: niewielki ptak leśny żyjący grupowo: KWICZOŁ: ptak leśny z rodziny drozdów: czyżyk: drobny ptak wróblowaty, leśny, chroniony: głuszec: ptak leśny o czarnobrązowym upierzeniu Pojemnik do przenoszenia materiałów sypkich w urządzeniach transportowych; Pojemnik do przenoszenia materiałów sypkich w urządzeniach transportu bliskiego; trendująca krzyżówki. Stary wiarus; Drake film; Półbóg bohater; Ptak leśny podobny do drozda; Lisówka pomarańczowa; Wielkość czcionki drukarskiej; Pasek do trzymania psa ptak podobny do brodźca: BEKAS: ptak podobny do słonki: jerzyk: ptak podobny do jaskółki: kazuar: ptak podobny do strusia: ZNICZEK: ptak podobny do my-sikrólika. KROGULEC: ptak podobny do jastrzębia gołębiarza: POTRZOS: ptak nadwodny podobny do wróbla. paszkot: ptak leśny podobny do drozda Pasek do trzymania psa myśliwskiego; Ścięty pęd wierzby; Dygnitarz na jodle; Święty wąż symbol władzy faraonów; Zdobycie sławy majątku; Wartościowy parkiet; Herbertowski bohater; Ptak leśny podobny do drozda; Antylopa z etiopii; Estońska wyspa; Biega średnie dystanse; Zatarg konflikt; Dołożona droga; Samiec świni domowej jurus gambar senam dasar psht 1 90. W lasach i jeziorach naszego powiatu występuje bogata różnorodność fauny. Na terenie Ziemi Mrągowskiej rozpościera się największy kompleks leśny województwa, czyli Puszcza Piska, z licznymi obszarami chronionymi jak Mazurski Park Krajobrazowy. Do licznych mieszkańców lasów należą ważne gatunki łowne: jeleń, sarna czy dzik. Są również przedstawiciele fauny dużych ssaków tj. łoś. Można również spotkać, przy odrobinie szczęścia, wszędobylską wydrę. Po latach nieobecności ponownie obserwowane są na tym terenie rysie. Szczególnym walorem tych terenów jest ornitofauna. Obfitość wód sprzyja występowaniu ptaków wodno- błotnych, gniazdują tu m. in. perkozy czy liczne gatunki kaczek. Ptaki te można spotkać w rezerwacie biosfery „Jezioro Łuknajno”, które znane jest przede wszystkim z wielkich stad łabędzi niemych odbywających tu pierzenie. Warto tu również wspomnieć o gadach tj. zaskroniec, żmija czy żółw błotny. Poniższa lista została stworzona w oparciu o Strategię ochrony przyrody Powiatu Mrągowskiego oraz wykaz rzadkich zwierząt dostępny na stronie internetowej Mazurskiego Parku niektórych zwierząt Ziemi Mrągowskiej: Ssaki Borsuk, Bóbr, Dzik, Gronostaj, Jeleń, Lis, Łasica, Łoś, Ryś, Sarna, Smużka, Wilk, Wydra europejska Ptaki Bączek, Bąk, Bielik, Błotniak zbożowy, Bocian czarny, Brodziec krwawodzioby, Brodziec samotny, Cietrzew, Czaple, Derkacz, Drozdowate, Dudek, Dzięcioł czarny, Dzięcioł średni, Dzięcioł zielony, Dziwonia, Gołąb siniak, Grubodziób, Jarząbek, Jastrząb, Kaczkowate, Kanie, Kos, Kraska, Krogulec, Krzyżodziób świerkowy, Kureczka nakrapiana, Kureczka zielonka, Łabędź niemy, Łyska, Mewy, Myszołów, Orlik krzykliwy, Perkoz, Przepiórka, Puchacz, Remiz, Rożeniec, Rybitwa białoskrzydła, Rybitwa czarna, Rybołów, Słonka, sokolik drzewiec, Sokół kobuz, Sowa błotna, Sowa uralska (Puszczyk uralski), Sóweczka, Szlamik rycyk, Świstun, Tracz długodzioby, Tracz nurogęś, Trzmielojad, Wąsatka, Włochatka, Wodniczka, Wodnik, Zimorodek, Żuraw Gady Jaszczurki, Wąż gniewosz plamisty, Zaskrońce, Żmija zygzakowata, Żółw błotny Płazy Kumak nizinny, Ropucha zielona, Żaba śmieszka Owady Kozioróg dębosz, Mieniak strużnik, Mieniak tęczowiec, Modliszka zwyczajna, Paź królowej Ryby Miętus, Piskorz Jeleń – zwyczajowa nazwa kilku rodzajów zwierząt z rodziny jeleniowatych. Mianem tym określa się gatunki należące do rodzajów: Cervus, Blastocerus, Ozotoceros, Odocoileus i inne. W Polsce mianem tym określa się jelenia szlachetnego. Samicę jelenia nazywa się łanią, samca – bykiem, a młodego przedstawiciela gatunku – cielakiem. Sarna - sarna europejska -Capreolus capreolus– gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny jeleniowatych. Jedno z ważniejszych zwierząt łownych Europy. Samica jest nazywana kozą, samiec rogaczem lub kozłem, młode zaś koźlętami. Sarny w okresie od późnej jesieni do wiosny żyją w stadach (rudlach) złożonych z kilku do kilkudziesięciu osobników prowadzonych przez doświadczoną samicę. Po tym okresie rudle się rozluźniają i rozbijają na mniejsze grupy. Największą aktywność wykazują we wczesnych godzinach rannych, południowych i wieczornych. Mogą żerować w nocy. Sarna jest gatunkiem roślinożernym. Żywi się trawami, ziołami, liśćmi, grzybami i owocami leśnymi. Samce wykazują zachowania terytorialne i związaną z tym agresję. Dzik - Sus scrofa – gatunek dużego, lądowego ssaka łożyskowego z rzędu parzystokopytnych. Jest jedynym przedstawicielem dziko żyjących świniowatych w Europie. Jest przodkiem świni domowej. Jest popularnym zwierzęciem łownym i jako taki doczekał się w języku myśliwych wielu szczegółowych określeń, pozwalających w krótkich słowach opisać zwierzę i jego zachowanie. Z czasem część tej terminologii weszła do języka codziennego, a także języka zoologów. W Polsce dzik jest pospolitym przedstawicielem tzw. zwierzyny czarnej, podlega sezonowej ochronie. Samica dzika nazywana jest lochą, samiec odyńcem, a młode warchlakiem, warchlak o charakterystycznym paskowym umaszczeniu – pasiakiem. Lis - Vulpes vulpes - nazwa zwyczajowa oznaczająca zwierzę z gatunku, a także przedstawicieli innych gatunków, podobnych do lisa, a należących do rodzajów: Alopex, Dusicyon i Urocyon. Gatunek drapieżnego ssaka należącego do rodziny psowatych (Canidae). W gwarze myśliwskiej samca nazywamy lisem lub psem, samice – liszką, lisicą lub suczką, młode liskami, lisiętami lub szczeniętami, a jesienią – niedoliskami. Lisy żyją w parach lub grupach socjalnych, złożonych z dominującej samicy (zwanej alfa), dominującego samca i różnej liczby (3-5) podporządkowanych samic. Samice te są córkami lub wnuczkami samicy alfa. W zamian za możliwość przebywania na terytorium matki pomagają jej w odchowaniu potomstwa, dostarczając szczeniętom pokarmu. Wrogami lisów są duże drapieżne ptaki (orły i orliki), a także puchacze, które mogą porywać szczenięta. Pośród drapieżnych ssaków najgroźniejsze dla lisów są psy. Z dzikich gatunków ssaków drapieżnych groźne mogą być wilki, rzadziej rysie czy rosomaki. Lisy często korzystają z resztek zdobyczy większych drapieżników i wówczas mogą paść ich łupem. Łoś - Alces alces – największy współcześnie żyjący gatunek ssaka kopytnego z rodziny jeleniowatych, wyróżniający się charakterystycznym porożem i wyjątkowo długimi kończynami. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju. Łoś zasiedla leśne i zakrzewione tereny podmokłe, bagna, mokradła, torfowiska, trzęsawiska, tereny zalewowe, nad jeziorami i rzekami. Przed nadejściem zimy przenosi się na wyżej położone tereny, do lasów iglastych. Po II wojnie światowej w Polsce łoś zachował się jedynie w okolicach Białegostoku (nadleśnictwo Rajgród). Obecnie polska populacja łosia została odbudowana. Dość licznie występują między innymi w Biebrzańskim (ok. 600 osobników), Poleskim (ok. 150 osobników) i Kampinoskim Parku Narodowym (ok. 300 osobników). Wilk - canis lapus - zamieszkują lasy, równiny, tereny bagienne oraz góry. Potrzebuje, jako gatunek o skłonnościach terytorialnych, dużych przestrzeni. Zwykle terytorium zajmowane przez watahę to 100-300 km², ale wielkość ta zależy od dostępności pokarmu i terenu. Może występować współużytkowanie części terenu przez dwie konkurujące watahy. Wilk jest wytrwałym wędrowcem, potrafi w ciągu dnia pokonać dystans kilkudziesięciu kilometrów, choć w poszukiwaniu partnerki ta odległość może dochodzić do ponad 600 km. Stada wilków liczą do 20 osobników, zwykle jednak są znacznie mniej liczne, będąc grupą rodzinną składającą się z pary rodzicielskiej, młodych i ewentualnie części wilków z poprzedniego miotu. Watahy mają ściśle określoną hierarchię wewnętrzną. Wilki mają rozwinięty system komunikowania się przy pomocy mowy ciała, odgłosów oraz przy użyciu substancji chemicznych – feromonów i własnych odchodów (znakowanie).Żywią się głównie średniej i dużej wielkości ssakami kopytnymi (jelenie, dziki, sarny), nie gardząc mniejszymi zwierzętami czy padliną, a jeśli stado jest duże, wspólnie polują także na większe ssaki lub ich stada. W sprzyjających warunkach chętnie zjadają ryby. Przy braku pożywienia, lub w okresie wychowywania młodych, zdarza im się atakować zwierzęta hodowlane. Borsuk - Meles meles – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych. Borsuk występuje w lasach Eurazji (w całej Polsce). Za ostoję obiera okolice lesiste, w szczególności lasy mieszane i liściaste z bogatym podszytem, otoczone urodzajnymi polami. Uwielbia przebywać w pobliżu terenów podmokłych i wody. Borsuk jest wszystkożerny. Jego główne pożywienie to korzonki, grzyby, żołędzie, ślimaki, dżdżownice oraz wszelkiego rodzaju owady i ich larwy. Zjada także jeże[potrzebne źródło], których kolce nie są przeszkodą dla długich i mocnych pazurów borsuka oraz młode króliki, zające, ptaki, i jaja ptasie, jak również marchew zwyczajną, buraki, bulwy ziemniaków i, wszelkie owoce i jagody. Ryś - Lynx lynx - gatunek lądowego ssaka drapieżnego z rodziny kotowatych, największy z rysi (Lynx). Występuje w Europie i Azji. Poza kotem domowym, ryś i żbik są jedynymi występującymi w Polsce przedstawicielami kotowatych. Ryś jest też jednym z największych drapieżników Europy. Został opisany naukowo przez Karola Linneusza w 1758 roku pod nazwą Felis lynx. W Polsce jest zwierzęciem rzadkim i chronionym. Badaniem populacji rysia w Polsce zajmuje się Zakład Badania Ssaków Polskiej Akademii Nauk i Instytut Ochrony Przyrody PAN. Na terenie Polski wyróżnia się dwie populacje rysi. Populacja nizinna występuje w Polsce północno-wschodniej (Puszcze Augustowska, Knyszyńska, Białowieska i Borecka), a karpacka we Wschodnich i Zachodnich Karpatach oraz na Pogórzu Karpackim. Od lat 80. nielicznie spotykany jest na Roztoczu i na Polesiu Lubelskim. Niewielka, sztucznie reintrodukowana na początku lat 90. XX wieku populacja żyje w Puszczy Kampinoskiej. Według autorów raportu ZBS PAN "Czynna ochrona rysia w Polsce" w 2008 liczba rysi w Polsce oszacowana została na około 200 osobników. Poza okresem godowym prowadzą samotniczy i nocny tryb życia. Rewiry samców są większe niż rewiry samic; rewir jednego samca może zachodzić na rewiry 2-3 samic. W trakcie poszukiwania jedzenia rysie przemierzają średnio 7 km w czasie jednej nocy, ale mogą przebyć ponad 20 kilometrów. Wbrew utartym poglądom ryś nie czatuje na ofiarę na gałęzi, ale aktywnie jej poszukuje. Samice z młodymi mogą polować również za dnia. Łacińska nazwa rysia Lynx pochodzi od greckiego lygx lub lenkos, to znaczy świecący. Zawdzięcza ją swojemu bystremu wzrokowi. "Ryś" to słowo prasłowiańskie, dziś moglibyśmy je przetłumaczyć jako "szybki" – por. "ruszyć rysią" – ruszyć szybko. Bóbr - castor fiber - aktywny jest nocą i o zmierzchu. Trudno więc go w czasie dnia zauważyć. Bobry najlepiej podpatrywać wcześnie rano o świcie. Aktywny jest nocą i o zmierzchu. Trudno więc go w czasie dnia zauważyć. Bobry najlepiej podpatrywać wcześnie rano o świcie. Wydra europejska - Lutra Lutra - gatunek niewielkiego drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych, jedyny żyjący w Polsce w stanie naturalnym przedstawiciel rodzaju Lutra. Występuje na terytorium całej Polski, ale wszędzie jest bardzo rzadka. Związana jest ze środowiskiem wodnym. Spotkać ją można nad brzegiem Bałtyku, nad brzegami rzek, potoków, stawów i jezior. Buduje na ich brzegu nory, do których wejście znajduje się pod powierzchnią wody. Oprócz tego otworu wejściowego, nory wydry posiadają jeszcze otwory wentylacyjne, znajdujące się pod korzeniami drzew. Czasami zajmuje też gotowe nory wykonane przez lisa, czy borsuka. Gronostaj - Mustela erminea - gronostaj (Mustela erminea) – gatunek małego drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych (Mustelidae). Mieszka na obrzeżach lasu, w zaroślach, jest zwierzęciem naziemnym, prowadzącym raczej nocny tryb życia. Gronostaj ma zmienne ubarwienie, zależne od pory roku. W lecie jego sierść jest koloru czekoladowo-brązowego na grzbiecie, żółto-białego na brzuchu, z czarnym końcem ogona; w zimie futro zmienia na białe z czarnym końcem ogona. Łasica - Mustela nivalis - niewielki gatunek drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych (Mustelidae). ługość ciała łasicy wynosi do 28 cm (samce większe od samic). Tułów ma smukły, giętki. Kończyny są krótkie o owłosionych podeszwach. Ogon jest też stosunkowo krótki – ok. 9 cm. Łasica jest aktywna w dzień i w nocy, dlatego czasem pada ofiarą sów. W zimie poluje pod śniegiem. Dzięki swym małym rozmiarom dostaje się bez trudu do kryjówek swych ofiar. Podstawowym pokarmem łasicy są drobne zwierzęta, głównie myszy, które łowi w norach. Zjada także ptasie jaja, żaby, jaszczurki, drobne ptaki, czasem króliki. Przy większej dostępności pokarmu robi zapasy. Smużka - Sicita betulina - niewielki gatunek gryzonia z rodziny skoczkowatych o długości ciała 5–7,5 cm oraz ogona 7,5–11,5 cm, bardzo podobny do myszy. Charakteryzuje się jedwabistą sierścią. W Polsce można ją spotkać w północno-wschodnich rejonach oraz w Karpatach. Jesienią schodzi na siedem miesięcy pod ziemię, do nory, gdzie zapada w sen zimowy - hibernację. Gryzoń ten należy do ściśle chronionych. W Polsce występuje jeszcze jeden gatunek, rzadsza od leśnej smużka stepowa. PTAKI: Mewy - Laridae - rodzina ptaków z rzędu siewkowych. Polska nazwa pochodzi od niemieckiego Möwe. Obejmuje gatunki wodne (mewy, rybitwy i brzytwodzioby) zamieszkujące cały świat. Łabędź niemy - Cygnus olor – gatunek dużego, wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae), zamieszkujący Eurazję od Łaby i Półwyspu Jutlandzkiego po Pacyfik. Przeloty: marzec-kwiecień i wrzesień-grudzień. Zimuje w Europie, północnej Afryce oraz środkowej i południowej Azji. Jest jednym z najcięższych ptaków latających. Jest jednym z najcięższych ptaków latających. Pary, które dobierają się już jesienią dochowują sobie wierności. Po zanurzeniu szyi w wodzie prostują się przyciskając piersiami. Oboje na początku wiosny obierają swoje terytorium, którego samiec gwałtownie broni. Odstrasza intruzów groźną postawą z wyciągniętą głową do tyłu i podniesionymi skrzydłami. Jednocześnie rzuca się naprzód odbijając się od powierzchni wody lub ziemi obiema łapami. Kaczkowate - Anatidae - rodzina ptaków z rzędu blaszkodziobych. Obejmuje gatunki wodne, zamieszkujące cały świat. W Polsce wszystkie gatunki kaczkowatych podlegają gatunkowej ochronie ścisłej z wyjątkiem bernikli kanadyjskiej (Brandta canadensis), która jest objęta ochroną częściową. Perkozy - rodzina (Podicipedidae) oraz rząd (Podicipediformes) ptaków z podgromady ptaków nowoczesnych Neornithes. Rodzina perkozów obejmuje gatunki zamieszkujące stojące wody śródlądowe, rzadziej wolno płynące rzeki (poza sezonem lęgowym niektóre gatunki widuje się na morzu). Występują na całym świecie poza najwyższymi szerokościami geograficznymi. Niektóre gatunki szeroko rozpowszechnione, a inne endemiczne. Łyska - Fulica atra – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka wodnego z rodziny chruścieli (Rallidae). W Polsce gnieździ się licznie w całym kraju poza najwyższymi partiami gór, licznie zimuje na podgrzewanych, niezamarzających zbiornikach (np. na jeziorach konińskich). Słodkie lub słonawe zbiorniki zarośnięte trzciną lub sitowiem z oczkami czystej wody, również niezamarzające rzeki. Bardzo powszechna, na otwartych akwenach można spotkać przynajmniej jedną parę łysek. Po powrocie na lęgowiska w marcu porzuca życie towarzyskie. Pary, łączące się zimą, odchodzą w odosobnienie i stają się agresywne. Zaciekle bronią swojego terytorium, w walce o nie i o jego utrwalenie. Atakuje wtedy obce łyski biegnąc do nich na powierzchni i uderza w nie skrzydłami, aż się ich pozbędzie. Gdy cel jest osiągnięty z podniesioną szyją krąży wokół samicy. Takie zachowanie utrwala więzi między partnerami. Czaple - Ardeinae – podrodzina ptaków z rodziny czaplowatych. Obejmuje gatunki brodzące, zamieszkujące głównie strefy klimatów zwrotnikowych i podzwrotnikowych całego świata, nieliczne gatunki pojawiają się w strefie klimatów umiarkowanych. Wiele czapli potrafi wyginać charakterystycznie szyję w literę S, dzięki zmodyfikowanemu szóstemu kręgowi szyjnemu. To pozwala im na harpunowanie zdobyczy. Zamieszkuje północną, środkową i wschodnią Europę, Islandię, wschodnią Grenlandię aż po wschodnią Azję na północ od Himalajów. Na wielu europejskich stanowiskach odnotowano zanik tego ptaka. Głównie północne populacje, np. syberyjskie, są wędrowne (zimują na południu), pozostałe są osiadłe. W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy spotykany na całym niżu, ale głównie na zachodzie i północy kraju (635-720 par - kraj ten jest jedną z największych jego ostoi, podczas gdy w Europie ok. 2400 par. Najliczniej występuje na Pomorzu Zachodnim: w rejonie Zalewu Szczecińskiego w lasach na wyspie Wolin (Woliński Park Narodowy) i w Puszczy Wkrzańskiej oraz na Pojezierzu Myśliborskim i Drawskim. Drugim co do liczebności obszarem jest północno-wschodnia Polska (Pojezierze Olsztyńskie, Mrągowskie i Iławskie oraz Równina Mazurska i Kraina Wielkich Jezior Mazurskich). Kanie - Milvinae – podrodzina ptaków z rodziny jastrzębiowatych. Charakteryzują się smukłą sylwetką. Często spotykane w okolicach otwartych wód. Chętnie spożywają padlinę. Myszołów - Buteo buteo – myszołów zwyczajny gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych. W Polsce średnio liczny ptak lęgowy, stosunkowo najbardziej rozpowszechniony spośród wszystkich ptaków drapieżnych, jednak lokalnie bywa nieliczny. Gniazda może mieć u nas 40 000 par. Można go spotkać w całym kraju, również w górach. Przybywa do Polski też w czasie przelotów od lutego do marca i jesienią od września do listopada. Błotniaki - Circinae – podrodzina ptaków z rodziny jastrzębiowatych. Obejmuje gatunki drapieżne, zamieszkujące półkulę północną, Afrykę i Australazję. Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami: szybują na skrzydłach uniesionych w kształcie litery V, polują zataczając powoli kręgi, zamieszkują tereny otwarte, preferują obszary podmokłe. Sowy - Strigiformes – rząd ptaków z podgromady ptaków nowoczesnych Neornithes. Obejmuje gatunki drapieżne, które przystosowały się do polowania nocą i o zmroku, choć niektóre gatunki powróciły do dziennego trybu życia. Zamieszkują cały świat, prowadząc zasadniczo osiadły tryb życia, lecz niektóre północne populacje koczują lub stały się wędrowne. Sowy nie są spokrewnione z ptakami drapieżnymi, ale wykazują z nimi konwergencję – tzn. posiadają wiele cech wspólnych, wynikających z podobnego trybu życia. Wśród nich można wymienić: ostre dzioby i szpony, dobry wzrok, zdolność widzenia stereoskopowego (dwuocznego). Różnice to przede wszystkim nocny tryb życia sów oraz ich doskonały słuch. Puchacz - Bubo bubo – gatunek dużej sowa z rodziny puszczykowatych. Największa europejska sowa o majestatycznej sylwetce. Upierzenie nieco podobne do uszatki, ale jest zdecydowana różnica w wielkości. Obie płci ubarwione jednakowo, ale samice są większe Największa europejska sowa o majestatycznej sylwetce. Upierzenie nieco podobne do uszatki, ale jest zdecydowana różnica w wielkości. Obie płci ubarwione jednakowo, ale samice są większe. Drozdowate - Turdidae – rodzina ptaków z rzędu wróblowych. Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami: są małe lub średniej wielkości, mają upierzenie zmienne, często brązowe lub szare, ale są również gatunki jaskrawo ubarwione, owadożerne, często szukają pokarmu na ziemi, wiele z nich odznacza się bogatym repertuarem pieśni i pięknym śpiewem. W Polsce rodzina jest reprezentowana przez kilkanaście gatunków, w tym kilka lęgowych lub lokalnie lęgowych. Kos - Turdus merula – średniej wielkości ptak częściowo wędrowny z rodziny drozdowatych, zamieszkujący prawie całą Europę, dużą część środkowej, południowej i wschodniej Azji oraz północno-zachodnią Afrykę. Introdukowany w Australii, Nowej Zelandii i okolicznych wyspach. W Polsce rozpowszechniony, średnio liczny ptak lęgowy, lokalnie może być liczny. Przebywa głównie na ziemi, poszukując pożywienia wśród liści lub w ziemi. Najczęściej porusza się skacząc. Jest mało płochliwy. Żuraw - Grus grus – gatunek dużego ptaka z rodziny żurawiowatych, zamieszkujący północną i środkową część Eurazji. Do niedawna można go było spotkać w całej Europie. W wyniku osuszania podmokłych lasów zniszczono jego lęgowiska i obecnie na południe od Bałtyku i na południu Europy występuje tylko wyspowo. Ciągły zasięg obejmuje Półwysep Skandynawski, północną Rosję i Azję aż po wschodnią Syberię. Wiosenne powroty w marcu i kwietniu, a jesienne przeloty we wrześniu i październiku. Zimuje na Półwyspie Iberyjskim, w zachodniej Azji i Afryce Północnej aż do Sudanu. W Polsce nieliczny lub bardzo nieliczny ptak lęgowy niżu (5-6 tys. par).Podczas przelotów stada lecą w kluczach lub skośnych szeregach i wydają donośny głos zwany klangorem, przypominający głos trąbki. Jest on słyszalny w promieniu kilku kilometrów. Powstaje dzięki pętlowatej budowie tchawicy, działającej jak pudło rezonansowe. Żuraw odzywa się często, a w samym gnieździe inaczej – "grrk grrk". W locie wyciąga szyję i nogi podobnie jak bocian. Uderza skrzydłami powolnie, majestatycznie. Przy poruszaniu się po powierzchni ziemi ruchy ma płynne, powolne. Bardzo płochliwy i czujny. Bocian czarny - Ciconia nigra – duży ptak brodzący z rodziny bocianowatych. Wielkość porównywalna z bocianem białym, a jego upierzenie jest negatywem bociana białego, większy od czapli, a mniejszy od żurawia. W przeciwieństwie do bociana białego unika sąsiedztwa siedzib ludzkich, jest ptakiem bardzo płochliwym i rzadziej klekoce. Oba nasze bociany można rozróżnić po czarnych lotkach bociana białego wyraźnie kontrastujących z resztą białego upierzenia, podczas gdy u bociana czarnego biały jest tylko spód. U obu spokrewnionych gatunków wiek rozpoznaje się po ubarwieniu dzioba i nóg - młode bocianów białych po opuszczeniu gniazda mają białe nogi i czerniawy dziób, bociany czarne mają je zielonoszare. Dorosłe bociany w obu przypadkach mają czerwone nogi i dziób. Gniazdo zawsze na wysokim drzewie, przeważnie liściastym, w pobliżu rozlewiska wodnego lub bagna, czasem na niedostępnym siedlisku, w głębi drzewostanu budowane przez oboje partnerów. Średnica zewnętrzna od 1-1,5 m. Gniazdo skonstruowane jest z gałęzi, a wypełnione trawą, mchem i porostami. Na wschodzie i południu zasięgu może gniazdować nawet na skałach. Bociany czarne mogą zajmować też porzucone gniazda myszołowów lub jastrzębi. Bączek - hobrychus minutus - gatunek średniego ptaka brodzącego z rodziny czaplowatych (Ardeidae), zamieszkujący w zależności od podgatunku. Prowadzi skryty i cichy tryb życia na rozległych, ale też mniejszych, trzcinowiskach okolic stawów, bagien i starorzeczy lub w wiklinie nadrzecznych brzegów. W czasie toków rankami, wieczorami, a nawet w nocy, samiec wydaje z siebie przypominające szczekanie psa "huw" lub "wru, wru". Co ciekawe, uważa się, że takie odgłosy słyszane w dzień zapowiadają nadchodzący deszcz. Bąk - Botaurus stellaris - duży wędrowny ptak wodny z rodziny czaplowatych, zamieszkujący północną część Eurazji (podgatunek nominatywny) i Afrykę południową (B. s. capiensis). Zimuje na południu Eurazji i w Afryce. W Europie Zachodniej i Południowej gatunek osiadły. Przeloty w III - IV i IX - XI. W Polsce bardzo nielicznie lęgowy i nielicznie zimujący nad wodami śródlądowymi. Brązowy, z ciemnymi i jasnymi plamkami, co zapewnia mu doskonały kamuflaż w trzcinach. Samica i samiec nie różnią się upierzeniem. Wierzch głowy, pióra czuciowe i bok szyi w dół od dzioba czarne. Gdy jest zaniepokojony, przybiera charakterystyczną pozę z szyją pionowo wyciągniętą ku górze, co ma go jeszcze lepiej maskować w trzcinie. Postawę tę potrafią już wykonywać dwu- lub trzytygodniowe pisklęta. Wydaje charakterystyczne buczenie, które bardziej przypomina ryk wołu niż ptaka. Rzadko można go zobaczyć, bo zwykle schowany jest dobrze w trzcinach dlatego długo szukano sposobu wydawania specyficznego głosu. Wielkości czapli siwej. Rzadko lata, ale jeśli wznosi się w powietrze to cicho jak sowa z szyją wygiętą w literę S oraz szerokimi i zaokrąglonymi skrzydłami. Wiele samców jest poligamicznych. Samce w okresie godowym wydają charakterystyczny głos przypominający ryk krowy, który wzmacniają używając przełyku jako rezonatora. Ten krótki słyszany jak czkawka odgłos kończy się dźwięcznym "prumb" powtarzanym 4-6 razy. Bielik- Haliaeetus albicilla – gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych. W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy spotykany na całym niżu, ale głównie na zachodzie i północy kraju (635-720 par - kraj ten jest jedną z największych jego ostoi, podczas gdy w Europie ok. 2400 par) Najliczniej występuje na Pomorzu Zachodnim. Drugim co do liczebności obszarem jest północno-wschodnia Polska (Pojezierze Olsztyńskie, Mrągowskie i Iławskie oraz Równina Mazurska i Kraina Wielkich Jezior Mazurskich). Łowi głównie ryby (w 65%) – duże leszcze, karpie, ale też szczupaki. Często wybiera te słabsze, chore i pływające przy powierzchni tafli. Poluje również na ptaki (przede wszystkim wodne, do wielkości czapli/gęsi włącznie). Głównie są to jednak perkozy, kaczki i łyski. Błotniak zbożowy - Circus cyaneusuży - wędrowny ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych, zamieszkujący niemal całą Europę i pas w środkowej Azji aż po Pacyfik oraz Amerykę Północną. Ptaki z populacji europejskiej zimują w południowej Europie i północnej Afryce. Przeloty w marcu - kwietniu oraz wrześniu i październiku, niektóre osobniki zimują. W Polsce skrajnie nieliczny ptak lęgowy (30-40 par). W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą. Wymaga ochrony czynnej. Brodziec krwawodzioby - Tringa totanus - średni ptak wędrowny z rodziny bekasowatych. W Polsce gnieździ się nielicznie w całym kraju. Przeloty w marcu-kwietniu i lipcu-październiku. Jego dźwięki przypominają granie fleta "dyi di di", a jego wołanie ostrzegawcze "dyib dyib dyib". Podobny do krawowdzioba kwokocz. na lęgowiska wraca w marcu i kwietniu. Słychać wtedy jego obecność nad łąkami i stawami po melodyjnych głosach. Gdy zaczną się toki samiec krąży nad lęgowiskiem bijąc na przemian przykurczonymi skrzydłami i spokojnie szybuje. Brodziec samotny -Tringa ochropus - Samotnik (brodziec samotny, stalugwa) (Tringa ochropus). W Polsce nieliczny ptak lęgowy, liczniejszy w całym kraju podczas wędrówek w marcu-kwietniu i lipcu-październiku. Rozmieszczenie jest nierównomierne i zależy od obecności właściwych biotopów. Pojedyncze osobniki zimują. W przeciwieństwie do pozostałych brodźców gnieździ się na drzewie, w opuszczonych, zeszłorocznych gniazdach innych gatunków ptaków, np. drozdów, gołębi. Wyszukuje jednak miejsc, które są w lesie blisko wody lub na torfowiskach. Na ziemi wyprowadza lęg tylko wyjątkowo. Cietrzew - Lyrurus tetrix - gatunek dużego ptaka z rodziny kurowatych. Samiec czarny z granatowym, metalicznym połyskiem. Nad okiem wyraźny czerwony fragment gołej skóry, tzw. róża, które na wiosnę (w okresie godowym) wyraźnie się powiększają. Ogon w kształcie liry, co odróżnia go od pokrewnych gatunków. Koguty mają czarny dziób i siwo-brązowe nogi, które są upierzone aż po palce. Podobnie jak głuszec, ma nawet na palce małe piórka - pomagają ptakom chodzenie zimą po śniegu. U młodszych samców grzbiet bez połysku z domieszką barwy brązowej. Samica cietrzewia (cieciorka) jest mniejsza. Kury są mniejsze od kogutów. Młode są podobne do samicy. Samce przechodzące na upierzenie dorosłe w gwarze myśliwskiej określa się mianem "murzynów". W odróżnieniu od większej kury głuszcza, samica cietrzewia ma lekko rozwidlony ogon. Żywią się one głównie roślinami - różnymi mięsistymi owocami, nasionami, młodymi zielonymi pędami, pąkami i liśćmi drzew, owocami leśnymi. Jednym z jego przysmaków są pąki brzeziny. Latem zbierają duże ilości bezkręgowców, głównie owadów (mrówki) i ślimaki, które stanowią podstawę wyżywienia piskląt. Wyszukuje je samica, a czasem wygrzebuje je też w ziemi. Młode po dorośnięciu przechodzą na pokarm roślinny, a bezkręgowce stają się tylko tylko zmieniający się biotop, ale i dieta powoduje zmniejszenie populacji cietrzewia. Wynika to bowiem z zanikania na terenach, które zajmuje, borówki brusznicy, borówki czarnej, jałowca i malin. Poza okresem roku, w którym dojrzewają te owoce, żywią się zielonymi pędami bylin i roślin drzewiastych, orzeszkami buku i żołędziami. Zimą główny pokarm stanowią pąki olch i brzóz oraz ich kotki. Cietrzewie żerują przez cały dzień, a w nocy śpią na drzewach. Derkacz - Crex cred - W Polsce nieliczny ptak lęgowy. Gnieździ się w całym kraju, jednak jest to rozkład nierównomierny: liczniejszy jest na północy i wschodzie. Większość obserwacji dotyczy jedynie jego charakterystycznego głosu, ponieważ jest to ptak bardzo płochliwy, o skrytym trybie życia. Na ziemi, pod osłoną roślin zielnych lub wewnątrz krzewu. Dudek - Upupa epos - gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny dudkowatych (Upupidae). Choć to ptak ciepłolubny zamieszkuje niemal całą Europę. W Polsce można go spotkać we wszystkich regionach, zarówno na niżu, jak i w niższych częściach gór, lecz na ogół nie występuje licznie, lokalnie rzadko, szczególnie w górach i na Pobrzeżu Bałtyckim. Większe skupiska dudka spotkamy na Podlasiu, Mazurach, Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim oraz nad środkowym Bugiem. Dzięcioł czarny - Dryocopus Martins - gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny dzięciołowatych. To największy europejski gatunek z rodziny dzięciołowatych, chociaż jednocześnie najskromniej ubarwiony. Wśród europejskich dzięciołowatych wyróżnia go charakterystyczny prostoliniowy powolny i nieregularny lot z rzadkimi uderzeniami skrzydeł. Jego obecność słychać też po głośnym i donośnym bębnieniu w grube i suche konary - u samca 17 uderzeń/sekundę, a u samicy 14-15 uderzeń/sekundę. Ptak w literaturze dziecięcej określany jest czasem jako "lekarz lasu". Nazwa wzięła się od tego, że dzięcioły czarne bardzo dokładnie oglądają korowinę leśnych drzew w poszukiwaniu najlepszego miejsca dla wydobycia ksylo- i kambiofagicznych owadów. W istocie nie jest to prawda (uszkodzenia obniżają żywotność drzew), a właściwsze byłoby porównanie ich do leśnych architektów, bo decydują one o rozkładzie, wylęgu, noclegowiskach i miejscach zimowania innych dziuplaków, które same nie potrafią wykuwać dziur w drewnie. Dzięcioł średni - Dendrocopos medium - gatunek średniego ptaka z rodziny dzięciołowatych. Jest to ptak ciepłolubny, toteż wraz z zanikiem lasów gatunek ten zanikał w obrębie pierwotnego areału w okresie lodowcowym. Zachowały się w tym okresie populacje na Półwyspie Pirenejskim i w południowo-wschodniej Europie. Gdy nastąpiło ocieplenie klimatu populacje wschodnie zaczęły rozprzestrzeniać się na północny-zachód tak, że zasiedliły swoje pierwotne obszary lęgowe. W XX wieku znów zaczęło dochodzić do ubywania liczebności dzięciołów średnich w zachodniej i środkowej Europie. Przyczyną jest wycinanie starych lasów liściastych np. łęgów, zastępowanych borami sosnowymi i świerkowymi, podobnie jak u innych dzięciołowatych. Dzięcioł traci nie tyle miejsca gniazdowania, ale środowisko liściastych drzewostanów, do którego jest Polsce nieliczny ptak lęgowy; lokalnie bywa średnio liczny. Jest mniej pospolity niż dzięcioł duży. Spotkać go można w całym kraju, prócz wyższych gór. W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą. Wymaga ochrony czynnej[4]. Najważniejsze polskie ostoje znajdują się w Białowieskim Parku Narodowym, Żerkowsko-Czeszewskim Parku Krajobrazowym i w OChK Dąbrowy Krotoszyńskie. Dzięcioł zielony - Picus viridis - gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny dzięciołowatych. Dzięcioł zielony to typowy europejski ptak leśny. Pierwotnie był związany z lasami łęgowymi. Obecnie zamieszkuje skraje świetlistych lasów liściastych i mieszanych, a także mniejsze zadrzewienia śródpolne, stare parki, sady i aleje, zwykle w pobliżu łąk, na których żeruje, również szpalery drzew wśród pól. W górach znaleźć go można w lesie iglastym. Preferuje doliny rzeczne. Spotykany często w zadrzewieniach wiejskich, a niekiedy nawet w parkach miejskich, więc obecność człowieka mu nie przeszkadza. Unika zwartych kompleksów leśnych, gdzie nie ma odpowiednich miejsc do założenia dziupli i właściwej ilości pokarmu. Wśród dzięciołów jest to gatunek najczęściej żerujący na ziemi. Dzięcioł zielony żywi się zbieranymi na ziemi owadami, głównie różnymi gatunkami mrówek i ich larwami. Zimą rozkopuje mrowiska nawet do 1 m głębokości. Wiosną i latem zbiera mrówki także z pni drzew. Dziwonia - Corpodacus erythrinus - gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny łuszczaków. Mniejsza od gila, a kształtem i barwami bardziej przypomina makolągwę zwyczajną. Dziób w kształcie stożka. Samiec na piersi, głowie i kuprze czerwony, skrzydła ciemnobrązowe. Samica i młode oliwkowo brązowe. U obu płci biały spód ciała i dwie niezbyt wyraźne pręgi na skrzydłach. Drobne owady, nasiona mniszka lekarskiego i babki oraz nasiona i pączki drzew i krzewów. Gołąb siniak - Columba oenas - średniej wielkości ptak wędrowny z rodziny gołębiowatych. W Polsce siniak występuje w całej niżowej części kraju, również w górskich lasach do 1 200 m choć nierównomiernie. Jest bardzo nielicznym lub nielicznym ptakiem lęgowym. Gołębie z Europy Środkowej i Północnej zimą wędrują do północno-zachodniej Francji i Hiszpanii, ale zdarza się im zimować też w wyższych szerokościach geograficznych. W naszej części Europy na zimę pozostają pojedyncze osobniki tylko w okolicach o łagodniejszym klimacie. To najmniejszy europejski gołąb. Na początku XX wieku rozprzestrzenił się znacznie w Europie Zachodniej wraz z pojawianiem się coraz bardziej na zachód dzięciołów czarnych i powstawaniem nowych źródeł pokarmu w wyniku rozszerzania upraw rolnych. W kolejnych dekadach populacja siniaków zaczęła liczebnie spadać poprzez zmniejszanie porastania chwastów polnych, będących ważnym źródłem pożywienia. Ustępuje obecnie z dotychczasowych siedlisk przeważnie w wyniku wycinania starych dziuplastych drzew (potencjalnych miejsc lęgowych). Obecnie ich utrzymanie jest główną formą ochrony tego ptaka. Grubodziób - Coccothraustes coccothraustes -gatunek małego ptaka z rodziny łuszczaków, jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju Coccothraustes[3]. Zamieszkuje strefę umiarkowaną Eurazji. W Polsce nieliczny ptak lęgowy niżu, lokalnie może być średnio liczny[4]. Największy łuszczak gnieżdżący się w Polsce, większy od wróbla, o dużej głowie i potężnym, masywnym dziobie. Głównie pestki dzikiej wiśni, również nasiona innych drzew, w tym buka i terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną. Jarząbek - Tetrastes Banasia - gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kurowatych. To najmniejszy europejski kurak o krępej sylwetce i krótkich nogach. Jarząbki latają niechętnie, choć ich lot jest zwinny i szybki, choć pokonują krótkie dystanse. Podobny do nieco mniejszej kuropatwy, choć występują w różnych siedliskach - kuropatwy typowo spotyka się na polach, a nie w lasach. Różnice widać też w upierzeniu, głównie jeśli chodzi o ubarwienie sterówek - u kuropatw są rdzawe. Biotop Gęste starodrzewy liściaste i mieszane (z domieszką świerku lub jodły - grądy, bory i regle) o gęstym podszycie i bogatym runie. Preferuje średnie wysokości nad poziomem morza, górskie stoki i doliny potoków, ale i mokradła porośnięte brzozami i olszyną. W górach spotyka się go do górnej granicy lasów. To ptaki osiadłe, wymagające lasów bogatych w pokarm, o dużym i rozbudowanym podszycie, z polanami i wieloma kryjówkami. Ze względu na skryty tryb życia w gęstwinach leśnych nie poznano dokładnie życia rodzinnego jarząbków. Wiadomo jednak, że samiec pozostaje wierny samicy, co jest wyjątkowe u kuraków. Pary tworzą się jesienią. Kogut swój przyszły teren lęgowy oznajmia piskliwym dźwiękiem oraz głośnym przelatywaniem z miejsca na miejsce w jego obrębie. Jest to okres tylko tymczasowego kojarzenia w pary, bo zimę spędzają pojedynczo. Wiosną odbywają się toki, choć już nie tak widowiskowe, jak u cietrzewi lub głuszców. Koguty stroszą wtedy pióra, opuszczają i rozkładają ogon i skrzydła. Towarzyszy temu ostry gwizd. Nie zawsze dochodzi wtedy do walk między samcami, każdy stara się przez cały czas o względy wybranej kury. Jastrząb - Accipiter gentili - gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych. Jastrząb jest wszechstronnym drapieżnikiem. Najchętniej poluje na gołębie (stąd nazwa - gołębiarz), grzywacze i sierpówki. Poza tym łapie z zasadzki inne ptaki, głównie krukowate i śpiewające do wielkości drozda (stanowiące ok. 85% pożywienia). Są wśród nich sójki, wrony, kawki, dzięcioły, kuropatwy oraz ptactwo domowe. Ze ssaków (ok. 15% składu pokarmu) poluje na wiewiórki, zające, króliki, a nawet drobne gryzonie, które stanowią znaczną część jego diety głównie jesienią (to okres ich wysokiej liczebności). Poluje samotnie, złowioną zdobycz skubie z pierza lub futra (choć połyka trochę pozostawionych niejadalnych części) i zjada w ukryciu. Niestrawiony pokarm jest zwracany w formie wypluwek, co pozwala określić jego dietę. Resztki większych ofiar zostawia do następnego dnia. Większe samice polują zwykle na zwierzęta o pokaźniejszych rozmiarach, dochodzące do gabarytów kury czy zająca. Od dawna przez myśliwych, hodowców gołębi i rolników był uznawany za szkodnika. Negatywny wpływ na jego liczebność, choć trudno w to uwierzyć, miała również kultura masowa. W okresie PRL-u w produkcjach animowanych takich jak "Przygód kilka wróbla Ćwirka", był demonizowany, a twórcy przedstawiali go jako okrutnego, przebiegłego złoczyńcę żyjącego po to by krzywdzić z reguły osłabione i bezbronne ofiary. Opinia ta przeniosła się do społeczeństwa wiejskiego, które przypisywało mu jak najgorsze cechy obwiniając o znaczne straty w ptactwie domowym i zwierzynie łownej. Znane są przypadki kiedy to mieszkańcy wsi szukali w lesie gniazd jastrzębi, a następnie niszczyli znajdujące się w nich jaja, zabijali pisklęta, a nawet dorosłe ptaki stające w obronie potomstwa. Jest jednym z najbardziej prześladowanych gatunków dzikich ptaków. Badania w tym zakresie pokazały, że poluje nie tylko na bażanty, kuropatwy i zające, ale też występujące liczniej i mające mniejsze znaczenie dla człowieka sroki, wrony, dzikie gołębie, sójki i kosy. Nie należy jednak oceniać jego szkodliwości lub pożyteczności w środowisku tylko biorąc pod uwagę konkurencji z człowiekiem o pokarm. Kraska - Comcias gamilus - (obecnie zalatująca, dawniej lęgowa). W Polsce to jeden z najbarwniejszych ptaków. Kiedyś był pospolity, a obecnie skrajnie nieliczny ptak lęgowy we wschodniej połowie kraju (60-70 par), na zachodzie wymarły. Najczęściej widywana w południowej Lubelszczyźnie, Równinie Kurpiowskiej i Mazurskiej, na Podlasiu, w Puszczy Kozienickiej i Białej oraz w Kotlinie Sandomierskiej. Jesienne odloty mają miejsce we wrześniu lub październiku, przylatuje wiosną na przełomie kwietnia i maja. W Środkowej Europie cała populacja liczy 530-960 par lęgowych. To jedyny przedstawiciel kraskowatych występujący w Europie. Swoje południowe pochodzenie zaznacza kolorowym egzotycznym niebieskordzawym ubarwieniem. Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[3]. Wymaga ochrony czynnej w całej Europie, o czym świadczy wiele projektów jej ratowania - uznano ją za "gatunek skrajnie zagrożony" na Czerwonej Liście Zwierząt Ginących i Zagrożonych, jest na liście Konwencji Berneńskiej i Bońskiej, a Dyrektywa Ptasia uznaje ją za gatunek szczególnej troski. Krogulec - Accipiter cissus - gatunek średniej wielkości ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych. Krogulec jest doskonałym myśliwym. Nie wypatruje nigdy łupu, jak np. myszołów, lecz podczas polowania niepostrzeżenie zbliża się do zdobyczy, lecąc nisko nad ziemią, koronami drzew lub krzewami i doskonale przy tym wykorzystując przeszkody i osłony terenowe np. żywopłoty lub krzaki. Ciekawa osobliwość u tych drapieżników wynika z różnic w wielkości pomiędzy płciami. Samica może polować na zdobycz o innych rozmiarach w porównaniu do samca, co zmniejsza konkurencję o pokarm między nimi. Mniejszy samiec poluje na drobniejsze zwierzęta i łatwiej potrafi poruszać się w gęstym lesie. Przez wiele lat krogulec był uznawany przez człowieka za szkodnika, więc go zwalczano. Największy spadek liczebności zanotowano jednak pod koniec ubiegłego wieku w wyniku intensywnego stosowania chloroorganicznych środków ochrony roślin. Ich wysoka zawartość w organizmach ptaków upośledzała układ nerwowy utrudniając polowanie, zmniejszała grubość skorup jaj i powodowała ich śmierć. Dopiero wycofanie szkodliwych substancji i ochrona gatunkowa pomogły odbudować populacje, dzięki czemu można krogulca spotkać w różnych częściach Polski. Krzyżodziób świerkowy - Loxia curvirostra - mały ptak z rodziny łuszczaków (Fringillidae) zamieszkujący w zależności od podgatunku: w Polsce gniazduje nieregularnie i nielicznie w górach i na północnym wschodzie (Mazury). Gniazdo na bocznej gałęzi świerka, rzadko sosny, na wysokości od 4 do 5 m. Kulik wielki - Numenius arquata - Duży ptak brodzący z rodziny bekasowatych. Jest to jeden z największych europejskich siewkowców. Samice większe od samców i mają dłuższe dzioby. W upierzeniu przeważa kolor szarobrązowy. Wierzch ciała okryty ciemnymi, podłużnymi lub okrągłymi plamami. Spód białawy, również w górnej części pokryty ciemnymi plamami. Kuper biały. Ogon jasnobrązowy z poprzecznym, ciemnym prążkowaniem. Bardzo charakterystyczny długi, wygięty łukowato ku dołowi ciemny dziób o jaśniejszej nasadzie. Nogi czarne. Młode osobniki mają odcień brunatny. W locie widać dobrze biały kuper oraz szarobrunatny, prążkowany poprzecznie ogon. Wśród brodźców odznacza się najdźwięczniejszym głosem. Kureczka nakrapiana, kropiatka -Porzana porzana- gatunek średniej wielkości ptaka wodnego z rodziny chruścieli. Ptak wielkości szpaka. Trudna do obserwacji – prowadzi bardzo skryty tryb życia pod osłoną gęstej roślinności na brzegach stawów, leniwie płynących rzek i na bagnach (podobnie jak wodnik). Widywana jest najczęściej o zmroku, gdy poszukuje pożywienia w mule. Łatwiej ją jednak usłyszeć niż zobaczyć. Pogwizdywania kropiatki słychać najczęściej wiosną lub latem o zmroku i w nocy. Kureczka zielonka, Zielonka- Porzana parva-W Polsce bardzo nieliczny lub nieliczny ptak lęgowy. Gniazduje na całym niżu, ale wyspowo na rozproszonych stanowiskach. Stosunkowo najliczniejszy jest na północnym wschodzie kraju. Całkowitą liczebność szacuje się na ok. 1200–2000 par. Lelek kozodój - Caprimulgus europaeus - Nazwa rodzajowa caprimulgus pochodzi od słów capra, czyli koza i mulgere, które znaczy doić. Nazwa gatunkowa europeas pochodzi od kontynentu europejskiego. W Polsce nieliczny gatunek lęgowy spotykany w całym kraju, również w niższych górach, choć rozmieszczony nierównomiernie. Jego obecność zależy od preferowanych siedlisk. Rozmiarami podobny jest do smukłej turkawki lub kosa. Prowadzi skryty tryb życia. Za dnia odpoczywa na ziemi lub wzdłuż gałęzi na drzewach. Słabe i krótkie palce nie pozwalają obejmować lelkowi gałęzi w sposób w jaki to robią pozostałe ptaki. Ubarwienie ochronne dobrze maskuje siedzącego ptaka, a dodatkowa wyprostowana postawa obok kawałka drewna z zamkniętymi oczami sprawia, że jest rzadko dostrzegany. Zauważyć go można jednak zwykle dopiero, gdy znienacka wyfrunie spod nóg zakłócającego mu spokój człowieka. Gdy warunki pogodowe są niesprzyjające lelek potrafi obniżyć temperaturę ciała i zapaść w letarg, przez co zwalnia przebieg procesów przemiany materii i może przeżyć do czasu aż sytuacja się poprawi. Orlik krzykliwy - Aquila pomarina - gatunek dużego, wędrownego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych. W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy, głównie na wschodzie i północy (populację szacuje się na 1700-1900 par). Występuje nierównomiernie. Spotyka się go najczęściej w regionie warmińsko-mazurskim. To ptak wędrowny - przeloty wiosenne mają miejsce w kwietniu, a jesienne od sierpnia do września. Dawniej był to w Polsce ptak liczny i dość pospolity. Gniazdo na koronie wysokiego drzewa, przeważnie iglastego (sosna, jodła, świerk, jodła, ale i dąb, olsza, czy brzoza), na skraju lub też w głębi drzewostanów (nawet na zadrzewieniach śródpolnych), tuż przy pniu lub na rozwidleniu konarów, w dolnej części korony. Gniazdo zbudowane jest z gałęzi, wyścielone trawą. Gnieździ się też w górach do 1 500 m gdzie preferuje doliny z bukami i jodłami w okolicach potoków. Ptak przywiązuje się do danego drzewa i przez lata do niego wraca, a na stare gniazdo dokłada kolejne gałązki (są jaśniejsze od starszych).Orliki jako ptaki terytorialne chronią swego gniazda przed intruzami, jak i innymi orlikami. Perkoz - Podiceps ruficollis- gatunek niewielkiego wędrownego ptaka wodnego z rodziny perkozów. Ubarwienie godowe wiosną – przód brązowy ze srebrzystobiałym połyskiem, policzki i gardło kasztanowe, kąt dzioba żółty. Ubarwienie spoczynkowe jesienią i zimą – wierzch brązowy, boki i spód brudnobiałe, biaława pierś, jasnożółta szyja. To płochliwy ptak, dlatego nie widuje się go raczej na wodach otwartych. Jako jedyny perkoz gniazduje dwa razy w roku i jest zarazem najmniejszym przedstawicielem rzędu. Zwykle jego obecność zdradza tylko głos – krótkie "bi, bi, bi" (w czasie gniazdowania zmieniające modulacje podnosząc się i opadając) lub pojedyncze "nit". W czasie toków słychać zarówno samca jak i samicę. Prawdopodobnie oboje wiążą się na stałe. Samiec w czasie zalotów stroszy pióra, bije dziobem po wodzie, rozpryskuje ją i nurkuje. Staje się bardzo wojowniczy, odganiając ze swojego terytorium intruzów. Jaja są wysiadywane przez okres 20 do 21 dni. Zagniazdowniki, pisklęta osiągają samodzielność po około 45 dniach. Po wykluciu gniazdo nie traci znaczenia. Małe ptaki korzystają z niego dla wypoczynku i rozgrzania się, choć w tym celu wchodzą też na grzbiety rodziców. Upierzenie piskląt jest podobne do szaty spoczynkowej, pokryte czarnym puchem z rudymi podłużnymi pasami na grzbiecie, a na głowie mała srebrzysta plamka koło ucha. W razie niebezpieczeństwa ojciec i matka nurkując gwałtownie rozpryskują gejzery wody. Puchacz - Bubo Bubo - gatunek dużej sowa z rodziny puszczykowatych. Największa europejska sowa o majestatycznej sylwetce. Upierzenie nieco podobne do uszatki, ale jest zdecydowana różnica w wielkości. Pod względem wielkości jest nieco większa od sowy śnieżnej i puszczyka uralskiego. To ptak o nocnym trybie życia, choć czasem widuje się go również w dzień. Aktywny o zmierzchu i świcie oraz w nocy. Gdy nie poluje, siada na eksponowanych punktach. W dzień przesiaduje na półce skalnej albo na grubej gałęzi w koronie drzewa, przy pniu. W locie dość szybko, płytko i sztywno uderza skrzydłami. Lot nieco chwiejny, potrafi robić nagłe zwroty. Osiadły; jedynie niedojrzałe ptaki w pierwszym roku życia koczują, poszukując własnego terytorium, a osobniki z gór mogą schodzić w niższe partie. Bardzo wrażliwy na niepokojenie, spłoszony z gniazda może porzucić lęg. Na nizinach zasiedla stare, zwarte, rozległe lasy (częściej iglaste) w pobliżu bagien, rzek i jezior lub innych otwartych przestrzeni, zapewniające pokarm przez cały rok. Występuje również w górach, gdzie wybiera skaliste wąwozy i urwiska, również kamieniołomy. Na południu zamieszkuje też obszary pustynne. Terytorium lęgowe ma promień ok. 2-4 km, zimą więcej. Potrzebuje ustronnego miejsca na założenie gniazda, gdzie nie będzie niepokojony, oraz otwartej przestrzeni i luźnych zadrzewień, gdzie będzie mógł polować. Niektóre osobniki mogą lęgnąć się w pobliżu siedlisk ludzkich, jeśli znajdą dobre miejsce na lęg i bogate w pokarm żerowiska. Szczególnie to dotyczy wysypisk śmieci, gdzie licznie występują szczury. Przepiórka - Coturnix cotumix - średni ptak wędrowny z rodziny kurowatych. Żeruje na polach uprawnych (preferuje lucernę i proso) oraz podmokłych łąkach i bagnach. Upierzenie brązowoszare z dodatkiem żółtego. Na grzbietowej stronie ciała, która jest ciemniejsza, biegną podłużne płowe smugi. Nad okiem znajduje się kremowa brew, pod którą biegnie biała pręga. Podgardle białe, u samca na białym polu podgardla znajduje się czarna plama, co pozwala odróżnić go od objęty ochroną ścisłą. Remiz - Remiz pendulinus - rodzina ptaków z rzędu wróblowych, obejmująca kilkanaście gatunków ptaków. Są to małe ptaki, słynące z konstrukcji bardzo kunsztownych gniazd, które budowane są tak, aby zwisały z końca gałęzi, na której są umiejscowione. Często, gniazdo jest lokalizowane w pobliżu lub bezpośrednio nad powierzchnią wody. Rożeniec - Anas acuta - duży wędrowny ptak wodny z rodziny kaczkowatych, zamieszkujący w zależności od podgatunku. Ptak o charakterystycznej sylwetce - długiej smukłej szyi i długim ogonie. Samiec większy od samicy, o charakterystycznych, długich środkowych sterówkach, wyciągniętych w locie. W szacie godowej głowa i górna część szyi ciemnobrązowe, przód szyi i wole białe. Z szyi biegnie biała wypustka, ostro odcinająca się od barwy brązowej, sięgająca niemal do ciemienia. Tył szyi, boki i grzbiet szare z drobnym, poprzecznym czarnym prążkowaniem. Brzuch i pierś biała, dziób i nogi sinoniebieskie. Lusterko zielonorude z wąskim białym pasem na krawędzi. Samica szarobrązowa z brązowymi cętkami i białawym brzuchem. Lusterko zielono-fioletowe, nie rzuca się w oczy tak jak u samca. Samiec w okresie spoczynkowym i osobniki młodociane podobne. Kaczor ma tylko nieco ciemniejszy zwłaszcza samice, od krzyżówek można odróżnić po szarym dziobie i spiczastym ogonie. Samce rozpoznać można po głuchym "kryk" i gwizdaniu, a samice po gardłowym "rer rer ret". Rybitwa białoskrzydła - Chlidonias leucopterus- średni wędrowny ptak wodny z rodziny mew. W szacie godowej ciało czarne poza podogoniem i ogonem, które są białe, pokrywy skrzydłowe, kuper i ogon białe, lotki popielate (pokrywy podskrzydłowe są czarne). Dziób i nogi czerwone. W szacie spoczynkowej ciało bieleje. Na głowie ciemna czapeczka, czoło białe. Od rybitwy czarnej różni się brakiem półobroży na ciemnym karku. Nogi czerwone, dziób czarny, grzbiet i pokrywy skrzydłowe stają się popielate. Pierzenie do szaty spoczynkowej zaczyna się w czerwcu. Wtedy staje się podobna do rybitwy czarnej i białowąsej, ale widać u nich lekko kreskowany tył głowy, czarną plamkę uszną, a na bokach piersi nie ma plam. Osobniki młodociane przypominają dorosłe w szacie spoczynkowej, chociaż mają trójkątną plamę na grzbiecie, a całe pokrywy skrzydłowe są jaśniejsze i bardziej brunatne niż u rybitwy czarnej. Ich grzbiet kontrastuje z białym kuprem i ogonem. Gdy leci widać na skrzydłach czarne lotki. Podobna do rybitwy czarnej, ale jej upierzenie jest bardziej kontrastowe, ogon jest lekko wcięty, i prawie prosty. Rybitwa białoskrzydła jest większa od szpaka. Mimo, że jest płochliwa to nie ukrywa się i można ją znaleźć na odsłoniętych miejscach nad wodą. Podobnie jak inne rybitwy mało chodzi, a większą część czasu spędza w powietrzu. W czasie przelotów zbiera się w grupy liczące paręnaście osobników, wyjątkowo stada mogą dochodzić do setek. Na znajdujących się ponad lustrem wody kępach roślin, może tworzyć kolonie liczące do 100 osobników. Gniazdo może się unosić na kożuchu z roślin lub na roślinnych kępach i tworzyć płaski kopiec. Pary są monogamiczne. Rybitwa czarna - Chlidonias Niger - średni wędrowny ptak wodny z rodziny mew. Ptak niewielkich rozmiarów. W rzucającym się w oczy upierzeniu godowym grzbiet, kuper, wierzch ogona i pokrywy skrzydłowe szaroczarne. Pokrywy podskrzydłowe jasnoszare, podogonie i spodnia strona ogona białe, reszta ciała czarna. Samica ma jaśniejsze ubarwienie, zwłaszcza na podgardlu. Dziób czarny, nogi ciemnoczerwone. W szacie spoczynkowej od lipca wierzch ciała poza głową szary. Ciemię, potylica i półobroża na karku ciemne, reszta ciała biała. Na skrzydłach po bokach widać czarne plamy. Zimą nogi ma czerwonobrązowe. Zamieszkuje bogate w roślinność bagna, podmokłe łąki, torfianki, starorzecza z niską roślinnością szuwarową, rozlewiska rzeczne i inne śródlądowe zarośnięte zbiorniki wodne. Do końca XIX wieku rybitwa czarna była pospolitym ptakiem na stawach, rozlewiskach rzecznych i jeziorach. W pierwszej połowie ubiegłego wieku, a zwłaszcza w czasie II wojny światowej zaczęła tracić swe naturalne siedliska przez osuszanie i melioracje wielu terenów w Europie. Zaczęła przenosić się na siedliska zastępcze jak stawy rybne, zbiorniki zaporowe, zalane wodą płytkie wyrobiska. Obecnie zagraża jej likwidowanie wysp na dużych rzekach i stawach hodowlanych. Rybołów - Pandion haliaetus - w Polsce skrajnie nieliczny ptak lęgowy na niżu, prawie wyłącznie na dwóch obszarach: Pojezierza Mazurskiego oraz Pomorza Zachodniego i częściowo Wielkopolski (całkowita liczebność: 70–75 par). W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą. Wymaga ochrony czynnej. Wokół gniazd rybołowów obowiązuje strefa ochronna: przez cały rok w promieniu do 200 m, a okresowo (od do – w promieniu do 500 m od gniazda. Słonka - Scolopa rusticola - gatunek średniego ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Słonkę można spotkać na całym niżowym obszarze Polski, również w niższych partiach gór. To nieliczny, miejscami średnio liczny ptak lęgowy. Niektóre ptaki zostają na zimę. Część z nich przylatuje na wiosnę tylko na parę dni, po czym odlatuje dalej na północ. Przeloty odbywają się przeważnie wieczorami i nocami. Nie zagraża im wyginięcie. W razie niebezpieczeństwa słonka przyciska się do ziemi czekając aż potencjalny wróg zareaguje. Dopiero gdy zagrożenie staje się bezpośrednie wznosi się w powietrze i klucząc znika między gałęziami. Sokół kobuz, sokolik drzewiec - Falco subbuteo - gatunek średniej wielkości ptaka drapieżnego z rodziny sokołowatych. W Polsce nieliczny lub bardzo nieliczny ptak lęgowy, częściej spotykany na lesistych obszarach nizinnych niż górskich. Jego liczebność szacuje się na 2500-3500 par. Widywany w całym kraju, ale jest ptakiem rzadkim. Nigdy nie spotyka się go w większych liczbach. To szybki i zwinny drapieżnik. Poluje w trakcie oblatywania swojego dość rozległego terytorium na terenach otwartych (krogulce polują w zadrzewieniach), ale w okresie lęgowym omija obszary blisko gniazd. Zatrzymuje się na żer na pustkowiach i terenach podmokłych. Zdarzało się, że kobuzy zabierały pustułkom upolowaną mysz. Ich długie łowy o zmierzchu kończą się często schwytaniem, wylatujących wtedy na posiłek, nietoperzy. Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Wymaga ochrony zagrożone są przez utratę naturalnych siedlisk w wyniku tworzenia monokultur leśnych i usuwania zadrzewień oraz poprzez zmniejszenie liczebności zwierzyny, którą łowi. Sowa błotna - Asio flammeus- średniej wielkości sowa z rodziny puszczykowatych. W Polsce skrajnie niezbyt liczny ptak lęgowy (najrzadsza sowa lęgowa), częściowo wędrowny (przeloty ma marca do maja oraz od sierpnia do października). Liczba par każdego roku się znacznie zmienia, tak więc szacuje się ich liczbę na ok. 20-100. Pojawia się nierównomiernie i sporadycznie, najczęściej na północnym-wschodzie - w zabagnionych dolinach, takich jak nad Biebrzą, zanotowano pojedyncze stanowiska na Pomorzu i Lubelszczyźnie. Tylko wyjątkowo można spotkać zimujące osobniki. W Europie Środkowej jej liczbę określa się na 180-620 par lęgowych. Aktywna również za dnia. Często można ją zobaczyć siedzącą na ziemi lub niskim krzewie, w odróżnieniu od sowy uszatej. Czasem zbiera się na noclegowiskach w grupy liczące nawet 200 osobników. Unika lasów oraz gór i zgodnie z nazwą gatunkową spotkać ją można na bagnach, torfowiskach niskich, mokradłach, podmokłych dolinach i łąkach z pojedynczymi krzakami, wrzosowiskach z niewielkimi wzniesieniami i porośniętych wysoką trawą, wydmach, tundrze, ale również na terenach gospodarczych w szczególności na pastwiskach i innych terenach otwartych. Sowa uralska (Puszczyk uralski) - Strix uralensis - duży ptak drapieżny z rodziny puszczykowatych. Południowa granica zasięgu przebiega przez lasy Mazur. W Polsce występuje nielicznie w górach południowo-wschodniej części kraju, w Karpatach, na Roztoczu, Zamojszczyźnie i Kielecczyźnie. To jedna z największych europejskich sów. Sóweczka - Glaucidium passerinum - gatunek niewielkiego ptaka z rodziny puszczykowatych. To najmniejsza sowa występująca w Europie. Gatunek osiadły, ale osobniki z gór i północy podejmują wędrówki, uciekając przed niekorzystnymi warunkami zimowymi. Sóweczki są aktywne głównie o świcie i o zmierzchu, a także nocą. Widywana najczęściej na czubkach świerków i innych drzew, charakterystycznie zadzierając ku górze ogon i kiwając się. Lot falisty, podobny do lotu dzięcioła. Na krótkich odcinkach lot bardzo szybki i zwinny. Nie jest to ptak bardzo płochliwy, ale w dzień trudno go zauważyć, bo przesiaduje zwykle w gęstwinie gałęzi drzew. Łatwiej ją spostrzec kiedy rano i wieczorem przelatuje od miejsc swojego odpoczynku na wybrane przez siebie punkty obserwacyjne z których wypatruje ofiar. Starodrzewy (iglaste i mieszane) o bogatej strukturze, zwłaszcza podszytu, tajga, preferuje wysokopienne bory świerkowe, świerkowo-jodłowe i mieszane z polanami i młodnikami. W Europie ściśle związana ze świerkiem lub jodłą. Również występuje w średnich górach i ich okolicach, aż po granicę lasu. Poza okresem lęgowym spotykana częściej w lasach mieszanych i liściastych, gdzie łatwiej o pokarm. Teren, gdzie przebywa musi być bogaty w dzienne kryjówki, dziuple (głównie po dzięciole czarnym) pełniące role spiżarni i lęgowisk, wysokie drzewa do obserwacji i oznaczania terytorium oraz otwarte przestrzenie, gdzie na polanach, śródleśnych łąkach lub torfowiskach może polować na myszy i ptaki śpiewające. Ptaki z wysokogórskich lasów schodzą zimą na niższe partie gór. Przeważnie jednak sóweczki są wierne swoim rozległym terenom lęgowym, a zwłaszcza samce. Szlamik rycyk - Limosa lirnosa - gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny bekasowatych. Występowanie w zależności od podgatunku: Całkowitą liczebność w Polsce szacuje się na 6500–7000 par. Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Wymaga ochrony czynnej. Notowany spadek liczebności jest skutkiem braku miejsc lęgowych w wyniku osuszania łąk oraz zaprzestania wypasu i wykaszania łąk na bagnach. W krajach, które wdrażają program ochrony ptaków łąkowych (np. w Holandii), rolnictwo stara się dopasowywać gospodarkę, tak by zapewnić spokój rycykowi w czasie lęgów. Świstun - Anas penelope -średniej wielkości wędrowny ptak wodny z rodziny kaczkowatych, Ptaki dobierają się w pary już na zimowiskach. W czasie toków samiec pływa wokół samicy z nastroszonymi piórami głowy i długimi piórami na grzbiecie. Co jakiś czas zadziera głowę, wydając dźwięczny świst, od którego pochodzi jego nazwa w wielu językach, również w polskim. Świst wydobywa się z krtani, a dolny koniec tchawicy jest przedłużony w skostniałą "trąbkę" (podobnie jak u kaczorów innych gatunków). Pary łączy silniejsza więź niż u innych kaczek. Duże jeziora, rzeki i stawy gęsto zarośnięte z oczkami czystej wody, również bagna. Spotkać go tam można zwłaszcza w okresie lęgów. Tracz długodzioby, Szlachar -Mergus senator- gatunek średniego lub dużego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych, zamieszkujący Eurazję. W Polsce skrajnie nielicznie gnieździ się na Kaszubach, Pomorzu i być może na Mazurach (ok. 15 par). Liczniejszy podczas przelotów, również zimuje na wybrzeżu, głównie w dwóch rejonach: na Zatoce Pomorskiej i wzdłuż zachodniego wybrzeża oraz na Zatoce Gdańskiej. Zarówno samiec, jak i samica mają na głowie rozdwojony, postrzępiony czub. Samiec znacznie większy, w upierzeniu godowym ma głowę i górę szyi czarne z metalicznym połyskiem, a dół szyi biały z czarną linią wzdłuż kręgosłupa. Tracz nurogęś - Mergus merganser -gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych. W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy, głównie na północy i zachodzie kraju; liczniej zimuje. Poza okresem lęgowym widywany jest nad wybrzeżem Bałtyku. Coraz liczniej widuje się go również na południu. Całkowitą liczebność szacuje się na 900–1000 par. Czyste, bieżące lub stojące wody w lasach lub górach – okolice wielkich i rybnych jezior oraz rzek o zadrzewionych brzegach. Preferuje lasy liściaste i mieszane, ale korzysta też z kęp i samotnych drzew. Poza okresach lęgowych przebywa nad wszelkimi płytkimi zbiornikami. W Polsce objęty ścisłą ochroną gatunkową. Wymaga ochrony czynnej. Trzmielojad - Pernis apivorus- gatunek dużego, wędrownego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych. Od myszołowa zwyczajnego różni się trzmielojad smuklejszą sylwetką, rysunkiem na skrzydłach i ogonie. Na zgięciu skrzydeł dostrzec można ciemną plamę, a pas na końcach sterówek jest szerszy i bardziej wyraźny. W locie ma od niego dłuższy i masywniejszy ogon. Podobny jest też kurhannik, ale ma cynamonowoczerwony ogon. Głowa jest delikatniejsza, a szyja znacznie węższa od innych ptaków szponiastych. Trzmielojad nie ma popularnego u ptaków drapieżnych nieopierzonego kostnego daszka nad okiem. To ptak większy od kruka lub wrony. Najstarszy odnotowany (zaobrączkowany) trzmielojad dożył wieku 29 lat. Różnego rodzaju lasy; preferuje stare, świetliste drzewostany liściaste i mieszane, zwłaszcza przylegające do terenów otwartych, np. polan, łąk, pól, lub poprzecinane zrębami, rzadziej bory. Zamieszkuje zarówno tereny nizinne, jak i pagórkowate czy górskie (z wyjątkiem najwyższych partii gór), w ciepłych rejonach o niskich opadach w środkowych i wysokich szerokościach geograficznych. W wielu językach, również w polskim, nazwa tego ptaka odnosi się do specjalizacji pokarmowej, czyli do trzmieli, os i pszczół. Mimo to, nie jest to jedyny ptak drapieżny o podobnej diecie - przybliżoną preferuje europejski kobczyk. Wąsatka - panurus – niewielki ptak osiadły lub koczujący z rodziny wąsatek, zaliczany wcześniej do ogoniatek (Paradoxornithidae), pokrzewek (Sylviidae) lub tymaliowatych (Timaliidae). Zamieszkuje Europę na wschód od Polski na północy i Ukrainy na południu, Azję Środkową, Chiny i Azję Mniejszą. W Polsce nieliczny lub bardzo nieliczny ptak lęgowy niżu, częstszy na zachodzie kraju (tam lokalnie liczny, 1800–2500 par). Z uwagi na nieliczne występowanie na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Zalecana ochrona biotopów lęgowych. Włochatka - Aegolius funereus – gatunek średniego ptaka drapieżnego z rodziny puszczykowatych. W Polsce nieliczny ptak lęgowy; występuje nierównomiernie, głównie w górach (Sudety i Karpaty) i na północy kraju (Puszcza Białowieska, Augustowska, Pińska, Knyszyńska, Piska oraz Pomorze Gdańskie), nielicznie również w rozległych borach pasa nizin (Bory Dolnośląskie i kompleksy w woj. opolskim) i pojezierzy. Zamieszkuje bory sosnowe, jodłowe lub świerkowe o bogatej strukturze. W Europie Zachodniej, np. we Francji, ze względu na brak odpowiednich drzewostanów zajmuje lasy liściaste, choć jeśli może to ich unika. Zasiedla też jednolite lasy świerkowe, gdzie powieszono budki lęgowe. W Polsce również zasiedla buczyny z domieszkami drzew iglastych, uprawy leśne, młodniki (miejsca schronienia za dnia), polany i zręby, ale i torfowiska czy doliny rzeczne, czyli okolice przestrzeni otwartych (tu żeruje). Nie wylatuje zwykle poza pas zwartych drzew. Jest zatem typowo leśną sową, która nawet zimą nie koczuje za pokarmem w większym oddaleniu od terenów lęgowych. Do rozrodu wymaga starodrzewi z dziuplami, najlepiej po dzięciole czarnym. Gatunek objęty ochroną. Sowie tej zagraża utrata naturalnych siedlisk, a najbardziej wycinanie starodrzewi. Wodniczka - Acrocephalus paludicola - gatunek niewielkiego ptaka wędrownego z rodziny trzciniaków, wcześniej zaliczanego do pokrzewkowatych. Zamieszkuje wschodnią Europę i zachodnią Azję po Ural, w pasie klimatu umiarkowanego. Jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem w skali globalnej. W Polsce jest to nieliczny ptak lęgowy na północy kraju. Jej liczebność szacuje się na 2900-2950 śpiewających samców - jest to największe skupisko wodniczki w Unii Europejskiej. W Polsce gniazduje 25% światowej populacji. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu obserwowano gniazdowanie wodniczki niemal na całym niżu, wzdłuż dolin rzecznych, nad zalewami i na podmokłych łąkach; większość tych stanowisk jednak już zanikła. Stosunkowo najliczniej występuje na Bagnach Biebrzańskich (co najmniej 1000 śpiewających samców) i w dolinie Narwi. Inne, izolowane stanowiska to torfowiska węglanowe pod Chełmem i rejon ujścia Odry (rezerwat społeczny Karsiborska Kępa). Gatunek ten występuje także na obszarze Dąbskich Błot, które należą do sieci obszarów specjalnej ochrony Natura 2000. Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Polska jest sygnatariuszem europejskiego porozumienia w sprawie ochrony wodniczki, podpisanego w lipcu 2004 roku. Projekt pod nazwą "Ochrona wodniczki Acrocephalus paludicola w Polsce i Niemczech" będzie trwał od 2005 do 2010 roku i pochłonie kwotę 5,4 mln euro, z czego 75 proc. sfinansuje unijny fundusz LIFE-Nature (ochrona unikatowych siedlisk ptaków, płazów i wodnych ssaków oraz odbudowy transkontynentalnych szlaków migracji zwierząt). Realizacją polskiej części planu ochrony zajmuje się (wraz z partnerami) Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków. Wodnik - Rallus aquaticus- ptak wodny z rodziny chruścielowatych, zamieszkujący Europę, Azję i północną Afrykę. Wodnik prowadzi bardzo skryty tryb życia – częściej można go usłyszeć, niż zobaczyć. Wynika to też z tego, że aktywny jest wieczorami. Samce śpiewają nocami i o zmierzchu, a samice z kończącym długim trelem. Zręcznie przeciska się między gęstwinami roślin unikając terenów odkrytych. Chodząc i żerując ma zadarty krótki ogon do góry. Mniej znanym faktem jest to, że doskonale pływa, a w razie niebezpieczeństwa nawet nurkuje. Lata natomiast niechętnie. W locie widać jego krótkie zaokrąglone skrzydła i zwisające nogi. Jest mniejszy od kokoszki, a większy od zielonki. Zimorodek - Alcedo atthis - niewielki ptak rybożerny z rodziny zimorodkowatych. Zimorodek ma krępą sylwetkę i krótki ogon. Głowa i grzbiet niebieskie z zielonym, metalicznym połyskiem, środek grzbietu i sterówki błękitne, policzki rudawobrązowe, a szyja biała. Lotki ciemne, zewnętrzne chorągiewki niebieskozielone. Spód ciała cynamonowy. Dziób szary, mocny i długi, nogi czerwone. Sylwetka jest nieproporcjonalna – sama głowa i dziób zajmują prawie długość tułowia. Jest nieco większy od wróbla. Jego lot jest szybki i prostolinijny, często wykonuje go nisko nad wodą. Swoje główne pożywienie — ryby — łapie, nurkując pionowo w dół w potokach i rzekach. Żywi się też wodnymi owadami, żabami i rakami. Lata nisko nad wodą. W czasie polowania siaduje na gałęziach nad rzeką i czatuje na ryby. Ofiara jest pod wodą najpierw namierzana wzrokiem. Z tego też powodu zamieszkuje akweny o czystej wodzie bogate w odpowiedniej wielkości ryby. Zimorodek to tytuł dialogu, którego autorstwo przypisywało się początkowo Platonowi lub Lukianowi z Samosaty, choć obecnie wiadomo, że nie jest to prawda. Opiera się na ludowych wierzeniach w to, że pisklęta zimorodków rodzą się zimą i o przemianie kobiety w ptaka. Z rozmowy Sokratesa i Chajrefonta dowiadujemy się o historii kobiety, która popadła w głęboką rozpacz po utracie swego mężczyzny. Nie mogąc uwierzyć, że zmarł próbowała go odnaleźć. Bogowie widząc smutek i cierpienie żony, która wynikała z głębokiej miłości i przywiązania przemienili ją w zimorodka by wśród brzegów rzek mogła szukać swego ukochanego. W ten sposób grecki lud wierzył, że słoneczna pogoda zimą przynosi na świat młode ta odnosi się do przekazu z mitologii, który podaje, że bogowie ukarali księżniczkę Alkione, jedną z Plejad, za to, że chciała nosić imię królowej nieba - Hery, a wraz ze swoim mężem Keyksem uznawali swoje małżeństwo za boskie. Po śmierci mężczyzny Alkione rzuciła się do morza, a bogowie zamienili ją w ptaka. Uwija swe gniazdo nad brzegiem, które stale niszczy morska fala. Bóg wiatru i ojciec księżniczki, Eol, miał raz do roku uspokajać wody, aby zamieniona w zimorodka kobieta mogła spokojnie wysiadywać swój lęg. Miało to miejsce w czasie tzw. "dni zimorodka", czyli tydzień przed i po zrównaniu dnia z nocą. Jest to związane z faktycznym uspokajaniem się zwykle wietrznej aury nad Morzem Egejskim, które trwa około miesiąca. Symbolem księżniczki stał się zimorodek, który miał chronić żeglarzy przed uderzeniem pioruna. GADY: Zaskrońce - Natrix natrix – gatunek niejadowitego węża z rodziny połazowatych (Colubridae).Występują w całej Europie (z wyjątkiem Szkocji, Irlandii i północnej części Półwyspu Skandynawskiego). Samica jest większa od samca i osiąga średnio długość od 85 do 120 cm (wyjątkowo 2 m), a samiec od 70 do 100 cm. Żywią się żabami, traszkami, rybami lub drobnymi gryzoniami, które połykają bez uprzedniego uśmiercania. Atakują jedynie poruszające się zwierzęta. W niewoli zaskrońce żyją do 15 lat. Zaatakowany zaskroniec broni się, często udając martwego, wypuszcza przy tym nieprzyjemnie pachnącą ciecz, która dodatkowo ma zniechęcić potencjalnego drapieżnika. Może także wydawać dość głośny syk w celu odstraszenia napastnika. Żmija zygzakowata - Vipera Berus - występuje na terenach od północno-zachodniej Francji po wschodnią Syberię i Sachalin. W Skandynawii przekracza koło podbiegunowe, a na południe sięga do Włoch i Azji Mniejszej. W Polsce występuje na całym obszarze, w kilku odmianach, z których najbardziej charakterystyczne są: jasna (szara lub rudobrązowa z czarnym zygzakiem wzdłuż całego grzbietu) i czarna. Żmija zygzakowata podlega ochronie prawnej. Działanie jadu i leczenie ukąszeń Jad żmii zygzakowatej jest mieszaniną kilku toksyn o różnorakim działaniu: uszkadzającym układ nerwowy, powodującym martwicę tkanek, zmniejszającym krzepliwość krwi, zmiany rytmu pracy serca. Po ukąszeniu na skórze poszkodowanego pozostają dwie charakterystyczne ranki. Ukąszenie jest szczególnie niebezpieczne dla dzieci i osób starszych. Jednakże nie stanowi śmiertelnego zagrożenia dla zdrowego dorosłego człowieka. Leczenie swoiste polega na podaniu antytoksyny końskiej. Żółw błotny -Emys orbicularis – gatunek żółwi z rodziny żółwi błotnych z podrzędu żółwi skrytoszyjnych. Jedyny gatunek żółwia żyjący naturalnie w Polsce. W środowisku naturalnym żyje nawet 120 lat. Karapaks barwy oliwkowobrązowej , jest średnio wypukły, pokrywają go gładkie, regularne rogowe tarcze. Na każdej większej tarczy rozchodzą się promieniście od jednego punktu żółte kreski. Plastron pokryty dużymi nieregularnymi jasnymi plamami jest dobrze wykształcony, u samców środkowa część nieco wklęsła. Głowa, szyja i odnóża pokryte licznymi małymi żółtymi plamkami. Zdarzają się okazy czarne i bezplamiste. Źrenice oczu okrągłe. Samce mają z reguły tęczówkę rudopomarańczową lub brązową, a samice mają oczy upstrzone żółtymi plamkami z niekiedy całkiem żółtą tęczówką. Rozmiary: długość karapaksu rzadko przekracza 20 cm. Masa ciała do 1 kg. W niektórych rejonach Polski żółw ten nazywany jest żelazna żaba. Jaszczurki - Lacertilia, dawniej Sauria – grupa gadów łuskonośnych obejmująca czworonożne lub beznogie zwierzęta lądowe o wydłużonym ciele, oczach posiadających powieki, mocnych szczękach i diapsydalnej czaszce. Występują na wszystkich kontynentach poza Antarktydą oraz na wielu wyspach oceanicznych. Są najliczniejszą grupą gadów obejmującą ponad 4000 gatunków. Tak jak wszystkie gady w Polsce są one objęte całkowitą ochroną. Najliczniej występuje u nas jaszczurka zwinka, a najrzadziej jaszczurka zielona, która już prawdopodobnie wyginęła. Wąż gniewosz plamisty - Coronella austriacagatunek -niejadowitego węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Długość ciała do 72 cm, samica osiąga nawet 87 cm. Barwa ciała rdzawobrązowa lub brązowa, u samic barwa jest szara lub gliniastoszara. Na głowie oraz częściowo na karku widnieje plama w kształcie serca lub podkowy w kolorze ciemnobrązowym, po bokach od nozdrzy przebiega ciemnobrązowy pasek, który przechodzi następnie w przedłużający się przedni odcinek ciała. Na grzbiecie wzdłuż środkowej linii występują 2 lub 4 rzędy plam. Ułożone są na przemian wzdłuż lub wszerz, czasami u niektórych osobników połączone są ze sobą przypominając zygzak żmii zygzakowatej. Od żmii odróżnia go okrągła źrenica oka. Gatunek pod ochroną. Wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt z kategorią zagrożenia VU – gatunek wysokiego ryzyka, narażony na wyginięcie. PŁAZY: Ropucha zielona - Bufo vińdis - pospolity gatunek płaza z rodziny ropuchowatych. Wyróżnia się zieloną barwą. Fizjologia tego popularnego gatunku stanowiła przedmiot licznych badań. ruczoły ropuch wydzielają jad zawierający bufotalinę działającą na serce i bufogeninę (związek halucynogenny i uspokajający).Przebadano również wydzielinę gruczołów śluzowych osobników przechodzących właśnie przeobrażenie. Wykazują ona co najmniej 2 różne rodzaje komórek stożkowatych. Gatunek zazwyczaj nie zapuszcza się powyżej 800 metrów nad poziomem morza. Zwierzę zamieszkuje lasy(choć według niektórych źródeł ich unika), zadrzewione stepy, krzaki, tereny trawiaste, stepy a także góry. Preferuje miejsca silnie nasłonecznione. Zapuszcza się nawet na półpustynie i pustynie. Dobrze radzi sobie w środowisku zmienionym działalnością ludzką, jak parki i ogrody, a także winnice. Wykorzystuje nawet fontanny. Osobniki znajduje się nawet w obszarach miejskich. Gatunek obejmuje aneks II konwencji berneńskiej oraz aneks IV Dyrektywy Siedliskowej Unii Europejskiej. Chroni go także prawo w wielu krajów, w tym Polski. Poza tym stosuje się środki mające na celu zmniejszyć ilość ropuch ginących na drogach. Kumak nizinny - Bombina bombina -gatunek płaza z rodziny kumakowatych, blisko spokrewnionego z kumakiem górskim. Jest płazem typowo wodnym. Całe życie spędza w wodzie. Na lądzie spotkać go można jedynie wtedy, gdy wyschnie zbiornik wodny, w którym przebywał. Wówczas podejmuje wędrówkę w poszukiwaniu następnego zbiornika. Nie szuka jednak zbiornika dużego, zadowala się każdym pierwszym, jaki znajdzie. Tak więc kumaka spotkać można nie tylko w dużych stawach i jeziorach, ale również w bardzo małych zbiornikach wodnych, nawet w okresowych, szybko wysychających kałużach i koleinach dróg polnych. Jeśli już znajdzie zbiornik wodny, przebywa w nim całymi latami. W tych samych zbiornikach, gdzie żyje, odbywa też gody. Żaba śmieszka - rana ridibunda - jeden z sześciu gatunków płazów z rodziny żabowatych występujących w Polsce. Występuje na całym terenie nizinnej Polski, jest jednak rzadka. Jest silnie związana ze środowiskiem wodnym. Najczęściej spotkać ją można nad dużymi zbiornikami wodnymi, takimi, jak jeziora, stawy, rozlewiska rzeczne, ale występuje też w mniejszych zbiornikach takimi jak śródleśne stawy, rowy melioracyjne. Zwykle przebywa na lądzie, ale tuż nad wodą, gdzie poluje na zdobycz. Gdy zbiorniki te wysychają podejmuje wędrówkę w poszukiwaniu innych i wtedy spotkać ją można w nietypowych dla niej miejscach. Gatunek podlegający w Polsce ochronie ścisłej. OWADY: Modliszka zwyczajna - Mantis religiosa – gatunek owada z rzędu modliszek. Jedyny przedstawiciel modliszek w Europie Środkowej. Ubarwienie ciała zielone, żółtozielone lub jasnobrunatne. Samce są mniejsze od samic. Samica osiąga od 50 do 75 mm, a samiec od 40 do 60 mm. Można ją spotkać od sierpnia do października kiedy jest dostatecznie ciepło. W Polsce występuje tylko w części południowej na ciepłych, suchych stanowiskach. Jej środowiskiem życia są śródleśne łąki, polany i brzegi lasów. Poluje na inne owady lub pająki siedząc nieruchomo na niskich roślinach i czekając, aż ofiara przybliży się na tyle, żeby można było chwycić ją parą przednich odnóży. Złapaną ofiarę zjada żywcem zaczynając od głowy. Samica składa od 100 do 200 jaj w przylegającym do łodygi rośliny kokonie. Paź królowej - Papilio machano - Motyl dzienny o żółtym ubarwieniu skrzydeł z czarnymi i niebieskimi wzorami, zamieszkujący całą Europę, Uważany za jednego z najpiękniejszych owadów, przez co stał się cennym łupem dla kolekcjonerów. Był niegdyś bardzo licznym motylem (jego gąsienice żerują na bardzo pospolitych roślinach baldaszkowatych), ale wskutek nowoczesnego rolnictwa i działalności kolekcjonerów, w niektórych miejscach niemal wyginął. Kozioróg dębosz - Cemmbyx cerdo - największy owad z rodziny kózkowatych (dorosły osobnik mierzy do 56 mm), występujący w Polsce. Zasięg tego gatunku pokrywa się z zasięgiem dębu szypułkowego. W naszym kraju występuje tylko na dębach szypułkowych i bezszypułkowych. Preferuje dobrze nasłonecznione, ponad 100-letnie drzewa, rosnące pojedynczo lub w niewielkich skupiskach. Lubi też stare, dobrze prześwietlone dąbrowy. Spotkać go można tylko na żywych drzewach. Kozioróg dębosz w Polsce i krajach sąsiednich objęty jest ochroną gatunkową. Żeruje między innymi na drzewach będących pomnikami przyrody, również na Bartku, który też jest pod ochroną. Od kilkudziesięciu lat obserwuje się stały spadek populacji tego chrząszcza. Mieniak strużnik -Apatura Ilia- owad z rzędu motyli. Skrzydła o rozpiętości 60-70 mm. Skrzydła samca są z wierzchu czarno-brunatne, z liliowym połyskiem, samicy szaro-brunatne, bez połysku. Na wierzchu przednich skrzydeł czarna plamka (z pomarańczową obwódką), na tylnych skrzydłach biała przepaska. Występują także motyle, u których białe elementy rysunku zostały zastąpione żółtymi. Owady dorosłe można spotkać od końca czerwca do początku sierpnia. W odróżnieniu od większości motyli dziennych mieniaki strużniki (i blisko spokrewnione z nimi mieniaki tęczowce) żywią się nie nektarem, ale sokiem wyciekającym z ran na drzewach i płynami zawartymi w gnijących substancjach (także odchodach zwierzęcych). Stożkowe żeberkowane jaja są składane przez samice pojedynczo, na wierzchu liści pokarmowych gąsienic. Mieniak tęczowiec -Apatum Iris- owad z rzędu motyli. Skrzydła o rozpiętości 60-75 mm. Skrzydła samca są z wierzchu czarno-brunatne z granatowym połyskiem, samicy czarno-brunatne bez połysku. Na wierzchu przednich skrzydeł czarna plamka (bez pomarańczowej obwódki), na tylnych skrzydłach biała przepaska. Owady dorosłe można spotkać od końca czerwca do początku sierpnia. W odróżnieniu od większości motyli dziennych mieniaki tęczowce (i blisko spokrewnione z nimi mieniaki strużniki, mieniaki metis) żywią się nie nektarem, ale sokiem wyciekającym z ran na drzewach i płynami zawartymi w gnijących substancjach (także odchodach zwierzęcych). Podłużnie żeberkowane jaja są składane przez samice pojedynczo, na wierzchu liści pokarmowych gąsienic. RYBY: Piskorz - Misgurnus fossilis- słodkowodna ryba z rodziny piskorzowatych. Zamieszkuje wody słabo natlenione, zazwyczaj w zbiornikach o mulistym dnie z wodą stojącą i wolno płynącą, np. w rowach melioracyjnych, kanałach, odnogach rzek, starorzeczach, stawach. Dzień spędza ukryty przy dnie. Przy gwałtownej zmianie ciśnienia pływa tuż przy powierzchni wody. Aktywny w nocy. Żywi się bezkręgowcami (larwy owadów, mięczaki, robaki itp.). Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Został wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt w kategorii NT – gatunki niższego ryzyka, ale bliskie zagrożenia. W klasyfikacji IUCN zaliczony do kategorii LC. Miętus - lota lota – jedyna słodkowodna ryba z rodziny dorszowatych (Gadidae). Jedyny przedstawiciel rodzaju Lota. Poławiana dla smacznego mięsa, spotykana w akwariach publicznych. Żyje głównie w rzekach z czystą i szybko płynącą wodą oraz żwirowatym dnem. Ryba dociera również do górskich potoków. Występuje również w zbiornikach zaporowych. Wchodzi do wód słonych. Żyje przy dnie, ukryty przed dziennym światłem w różnych kryjówkach. Ma wysokie wymagania tlenowe i jest wrażliwy na zanieczyszczenia wody. Miętus jest rybą zimnolubną. Informujemy, że serwis korzysta z tzw. "ciasteczek" (ang. cookies) do obsługi rejestracji i logowania użytkowników, dodawania komentarzy, monitoringu i statystyk odwiedzin. Korzystając z serwisu wyrażasz na to zgodę. Hasła do krzyżówek pasujące do opisu: KUZYN DROZDA ŚPIEWAKA Poniżej znaj­duje się li­sta wszys­tkich zna­lezio­nych ha­seł krzy­żów­ko­wych pa­su­ją­cych do szu­ka­nego przez Cie­bie opisu. kuzyn drozda śpiewaka (na 7 lit.) Sprawdź również inne opisy ha­sła: PASZKOT ptak leśny z rzędu wróblowatych, brunatny a spodem jasny w czarne plamy; Eurazja; łowny (na 7 lit.) ptak leśny z rzędu wróblowatych, łowny; Eurazja (na 7 lit.) Zobacz też inne ha­sła do krzy­żó­wek po­do­bne kon­teks­to­wo do szu­ka­ne­go przez Cie­bie opisu: "KUZYN DROZDA ŚPIEWAKA". Zna­leź­liśmy ich w su­mie: 38 SZPROT, ŁOSOŚ, GÓRA, PASZKOT, LEE, KUZYN, CROONER, ŻBIK, SŁOWIK, ALIGATOR, OKAPI, DROZDY, PASZKOT, KOEL, ŻUBR, REKINEK, ALIGATOR, RECENZJA, KUZYN, DROP, TAR, PASZKOT, SOLO, MAKAK, SZARAK, SŁOWIK, KOBUZ, SZARAK, ENAT, ŻUBR, RAP, KUZYN, GAWRON, ENGAGEMENT, GŁOS, OKAPI, KOS, AKOMPANIAMENT. nie pasuje? Szukaj po haśle Poniżej wpisz odga­dnię­te już li­te­ry - w miej­sce bra­ku­ją­cych li­ter, wpisz myśl­nik lub pod­kreśl­nik (czyli - lub _ ). Po wci­śnię­ciu przy­ci­sku "SZUKAJ HASŁA" wy­świe­tli­my wszys­tkie sło­wa, wy­ra­zy, wy­ra­że­nia i ha­sła pa­su­ją­ce do po­da­nych przez Cie­bie li­ter. Im wię­cej li­ter po­dasz, tym do­kła­dniej­sze bę­dzie wy­szu­ki­wa­nie. Je­że­li w dłu­gim wy­ra­zie po­dasz ma­łą ilość od­ga­dnię­tych li­ter, mo­żesz otrzy­mać ogro­mnie du­żą ilość pa­su­ją­cych wy­ni­ków! się nie zgadza? Szukaj dalej Poniżej wpisz opis po­da­ny w krzy­żów­ce dla ha­sła, któ­re­go nie mo­żesz od­gad­nąć. Po wci­śnię­ciu przy­ci­sku "SZUKAJ HASŁA" wy­świe­tli­my wszys­tkie sło­wa, wy­ra­zy, wy­ra­że­nia i ha­sła pa­su­ją­ce do po­da­nego przez Cie­bie opi­su. Postaraj się przepisać opis dokładnie tak jak w krzyżówce! Hasło do krzyżówek - podsumowanie Najlepiej pasującym hasłem do krzyżówki dla opisu: kuzyn drozda śpiewaka, jest: Hasło krzyżówkowe do opisu: KUZYN DROZDA ŚPIEWAKA to: HasłoOpis hasła w krzyżówce PASZKOT, kuzyn drozda śpiewaka (na 7 lit.) Definicje krzyżówkowe PASZKOT kuzyn drozda śpiewaka (na 7 lit.). Oprócz KUZYN DROZDA ŚPIEWAKA inni sprawdzali również: przen. człowiek bardzo zmęczony, pijany lub na kacu , okręt rakietowy , ogólny system wytycznych do takiego kształtowania systemu pracy, aby ludzka praca była wydatniejsza i dostosowana do psychofizycznych możliwości oraz potrzeb określonej osoby , penis, członek męski , olbrzym z powieści F. Rabelais'goGargantua i Pantagruel , badanie wziernikowe tylnej ściany części krtaniowej gardła , jedna z czterech spódnic niedzielnego śląskiego stroju kobiecego , element sprężysty w postaci cienkościennej sfalowanej rury, stosowany jako czujnik ciśnienia lub różnicy ciśnień w przyrządach pomiarowych lub urządzeniach regulacyjnych , wąż, przedstawiciel rodziny połozowatych , zatoka Morza Egejskiego w płd-zach wybrzeży Turcji , autonomiczne terytorium przeznaczone dla ludności murzyńskiej wydzielone w latach od 1971 do 1981 w granicach Republiki Południowej Afryki , jeż europejski, Erinaceus europaeus - gatunek ssaka łożyskowego z rzędu Erinaceomorpha; występuje w klimacie umiarkowanym na terenie od zachodniej Europy po zachodnią Polskę, Skandynawię i północno-zachodni obszar europejskiej części Rosji Czym jest paszkot? Co znaczy paszkot? paszkot Największy gatunek z rodziny drozdów Wyraz paszkot posiada 25 definicji: 1. paszkot-Brunatny ptak leśny o jasnym brzuszku w czarne plamki 2. paszkot-Leśny ptak 3. paszkot-Leśny ptak z rodziny drozdów 4. paszkot-Leśny ptak, krewniak drozda 5. paszkot-Największy gatunek z rodziny drozdów 6. paszkot-Ptak leśno-parkowy 7. paszkot-Ptak leśno-parkowy podobny do kwiczoła 8. paszkot-Ptak leśny 9. paszkot-Ptak leśny o jasnym brzuszku w czarne plamki, brunatny 10. paszkot-Ptak leśny, krewniak drozda 11. paszkot-Ptak leśny, łowny, z rodziny wróblowatych 12. paszkot-Ptak łowny 13. paszkot-Ptak łowny z rodziny drozdów 14. paszkot-Ptak z rodziny drozdowatych 15. paszkot-Ptak z rodziny drozdów, łowny 16. paszkot-Ptak z rzędu wróblowatych, leśny, łowny 17. paszkot-największy z europejskich drozdów 18. paszkot-ptak o głosie podobnym do śpiewu kosa 19. paszkot-ptak leśny podobny do drozda 20. paszkot-ptak o upierzeniu brunatnym, na brzuchu jasnym w czarne plamki 21. paszkot-żywi się kręgowcami i jagodami 22. paszkot-smakosz jemioły 23. paszkot-żyje w lasach Europy i zachodniej Syberii 24. paszkot-ptak leśny z mruczkiem w nazwie 25. paszkot-leśny ptak z rodziny drozdów, o brunatnym lub kremowym upierzeniu, którego białawy brzuch pokryty jest ciemnymi plamkami Zobacz wszystkie definicje Zapisz się w historii świata :) paszkot Podaj poprawny adres email * pola obowiązkowe. Twoje imię/nick jako autora wyświetlone będzie przy definicji. Powiedz paszkot: Odmiany: paszkocie, paszkota, paszkotach, paszkotami, paszkotem, paszkotom, paszkotowi, paszkotów, paszkoty, Zobacz synonimy słowa paszkot Zobacz podział na sylaby słowa paszkot Zobacz hasła krzyżówkowe do słowa paszkot Zobacz anagramy i słowa z liter paszkot Papa Alpha Sierra Zulu Kilo Oscar Tango Zapis słowa paszkot od tyłu tokzsap Popularność wyrazu paszkot Inne słowa na literę p pieńkowisko , przechera , prezentysta , pilność , progresyjnie , procarskość , palmowiec , podratować , projekcyjny , paś , pięciozgłoskowiec , paraboliczny , pedeutyczny , psychologizacja , powolny , pięćdziesięcioelementowy , piecuszek , priapulidy , przytelepywać , płatkować , Zobacz wszystkie słowa na literę p. Inne słowa alfabetycznie Przy otwarciu strony odezwał się kanarek, moja wizytówka dźwiękowa. Co tam gwiżdże w drzewach? A co śpiewa w krzakach? Co szczebiocze w trawie? Kto zna tego ptaka? Zanim nauczyłam się rozróżniać ptasie śpiewy, na okrągło słuchałam nagrań płytowych i magnetofonowych. Na początku nie mogłam uchwycić różnicy między śpiewami niektórych gatunków. Bez trudu nauczyłam się rozpoznawać kosa, wilgę, ziębę czy bogatkę. Ale na początku nie umiałam rozpoznać muchołówki żałobnej, cierniówki, rudzika, nie potrafiłam odróżnić wrony od gawrona, myliłam dzięcioła zielonego i czarnego. Do dziś mam trudności z odróżnieniem sikory sosnówki od sikory ubogiej czy wróbla domowego od mazurka. Po gruntownym osłuchaniu się ptasich śpiewów zaczęłam słuchać ptaków w plenerze. Słuchanie w plenerze różni się od słuchania nagrań, ponieważ nagrania na płytach są odfiltrowane, a dźwięk "podrasowany", żeby głos ptaka był jak najbardziej wyraźny, jak najmniej zakłócony np. przez inne ptaki czy hałasy. Dźwięk w lesie odbija się od pni i liści drzew, częściowo jest pochłaniany przez elementy środowiska, zależny jest od pogody; na jakość dźwięku wpływa wilgotność, temperatura, wiatr itd. Gdy kupiłam dyktafon, zaczęłam też nagrywać ptaki. Po pewnym czasie zauważyłam, że każdy gatunek ptaków ma specyficzną barwę śpiewu, a w dodatku wiele z nich ma jakieś charakterystyczne cechy. Od dawna ludzie próbują ustalić, według jakich schematów czy składni śpiewają poszczególne gatunki. Dla niektórych gatunków taki schemat (przynajmniej przybliżony) udaje się określić. Jednak ptaki niekiedy wyłamują się z tych schematów. W razie wątpliwości trzeba dostatecznie długo wsłuchiwać się w śpiew ptaka, żeby odkryć charakterystyczne cechy lub schemat właściwy dla gatunku. Słowik szary Słowiki należą do grona najlepszych śpiewaków, niektórzy twierdzą nawet, że to artyści niemający sobie równych. Jednak u ptaków "znakomity śpiewak" nie musi oznaczać, że śpiewa najpiękniej. Ludzie różnią się poczuciem estetycznym, więc to, co podoba się jednemu, nie musi budzić takich samych zachwytów i wzruszeń u innego człowieka. Znakomitość ptasich śpiewaków ocenia się po wielkości repertuarów pieśni lub sylab, gdy łatwiej jest oszacować liczbę sylab, z których ptak tworzy swoje kompozycje. Słowiki śpiewają w ciągu dnia, ale koncertują też nocą. Wtedy jest cicho, większość ptaków śpi, więc można bez przeszkud wsłuchiwać się w ich śpiew. Oto słowik szary nagrany w nocy w maju 2017 roku, w Sobieszewie koło Gdańska. Zwrotki słowika szarego są dość długie, kilkusekundowe, a w maju przerwy między zwrotkami są krótkie. Zwykle słowik szary zaczyna zwrotkę kilkoma wysokimi gwizdami, po których następują frazy złożone z gwizdów o różnej wysokości, ćwierknięć i kląskań, a zwrotka często kończy się suchym terkotem. I właśnie po tym suchym terkocie można rozpoznać tego słowika. Przez Polskę przebiega strefa, w której współistnieją słowiki szare i słowiki rdzawe. U słowików rdzawych nie występują suche terkoty na końcu piosenek, a same piosenki są krótsze niż u słowika szarego. Jednak w strefie przejściowej piosenki niektórych ptaków mogą być zbliżone. Prawdopodobnie pieśni zawierające elementy obydwu typów śpiewu należą do mieszańców. Wydaje się, że na przedstawionym nagraniu słowik śpiewa dość monotonnie, więc gdzie jest to bogactwo śpiewu? Oto słowik nagrany przed wschodem słońca 8 maja w Sobieszewie. Na początku słowik śpiewa solo, tylko gdzieś daleko słychać kukułkę i okrzyki bażantów, a w dalszej części nagrania słowikowi towarzyszy kapturka. Słychać też hałasy z mostu pontonowego. Śpiew tego słowika jest bogatszy niż tego, nagranego w nocy. Jednak u obu słowików można wyraźnie usłyszeć suchy terkot na końcach piosenek. Oto nagranie sobieszewskiego słowika z 10 maja 2014 roku, na którym śpiew brzmi całkiem bogato. Uwagę zwraca motyw "fju-it fju-it", występujący na początku dwóch piosenek, który był nieobecny na poprzednich nagraniach. W śpiewie tego słowika też występują suche terkoty na końcach piosenek, ale nie są one takie same we wszystkich piosenkach. Na przedstawionym nagraniu słowik nie śpiewa całkiem solo: słychać kukułkę i wronę, a gdzieś całkiem daleko jakieś trudne do zidentyfikowania szczebioty. Oto nagranie słowika z 2014 roku nagranego w Sobieszewie 6 maja. Słowikowi towarzyszą: piecuszek, sierpówka, grzywacz, a w dalszej części - kapturka. Jednak słowik śpiewa blisko mikrofonu, więc inne ptaki nie zagłuszają go. U słowików występuje też charakterystyczna barwa gwizdów i kląskań, po których równie łatwo można rozpoznać ten gatunek, ponieważ nie zawsze daje się słyszeć suchy terkot na końcach piosenek. Dzieje się tak w przypadku, gdy słowik śpiewa dalej od mikrofonu, lub gdy jest zagłuszany przez inne ptaki. Na przykład na nagraniu sobieszewskiego słowika z 15 czerwca 2015 roku słowik śpiewa daleko, natomiast na pierwszym planie słychać kapturkę. Mimo że nie słychać suchych terkotów na końcach piosenek, nie ma wątpliwości, że w oddali śpiewa słowik szary, ponieważ o tym informuje swoista barwa gwizdów i kląskań, które są głośniejszymi składnikami piosenek. Głośne elementy piosenek niosą się daleko, więc są dobrze słyszalne z dużej odległości. Rudzik Innym śpiewakiem z grona najlepszych jest rudzik. Nagranie zostało zrobione 12 kwietnia 2009 roku wieczorem. Wieczór jest dobrym czasem do nagrywania rudzików, ponieważ te ptaki chodzą późno spać i często można nagrać rudzika solo. Ten gatunek ma również specyficzną barwę głosu. Tak jak u słowika szarego jego produkcje są piosenkami oddzielonymi od siebie wyraźnymi pauzami. Piosenki układają się w serie. W książce pt. "Birdsong" znalazłam: Rudzik charakteryzuje się bardzo skomplikowanym śpiewem wśród ptaków śpiewających. Każda piosenka jest inna i składa się z kilku różnych, skomplikowanych fraz. Chociaż jedna piosenka może mieć tylko około czterech fraz, to każdy rudzik ma repertuar złożony z kilku setek fraz do wyboru, więc liczba możliwych permutacji jest astronomiczna. Zmienność jest punktem wyjścia i tak naprawdę nie wiadomo, jak w typowej piosence rudzika zakodowana jest tożsamość gatunkowa. Bremond odkrył prosty zestaw reguł, które wydają się leżeć u podstaw organizacji wszystkich piosenek rudzika. Pierwszą regułą jest to, że wszystkie frazy w piosence są różne. Druga reguła głosi, że w danym odcinku śpiewu wszystkie piosenki są różne, a trzecia - że wysokość kolejnych fraz jest naprzemiennie różna: po wysokiej następuje niska i odwrotnie. Jak wynika z powyżsoych bardzo ogólnych reguł, w piosenkach rudzika nie da się wyróżnić jakiegoś określonego schematu: w piosenkach nie ma charakterystycznego początku czy końcówki, nie ma specyficznej wstawki. W piosenkach dość często występują frazy zawierające sekwencję kaskadowo opadających dźwięków, przez co piosenki wydają się mieć nieco melancholijny charakter. Oto nagranie z 3 kwietnia 2010 roku. Na tym nagraniu rudzik nie śpiewa całkiem solo. Gdzieś daleko śpiewa inny rudzik, a pod koniec nagrania słychać jedną piosenkę pierwiosnka. Rudziki, tak jak kosy czy drozdy śpiewaki, wstają bardzo wcześnie. Oto śpiew rudzika z 30 maja 2016 roku na tle chóru kosów. Nagranie zostało wykonane o godzinie Na nagraniu z 5 lipca 2021 roku rudzik przed wschodem słońca śpiewa na tle kosów, a towarzyszy mu drozd śpiewak. Śpiewak ma donośny głos, więc trzeba się uważnie wsłuchać, żeby usłyszeć cichszego rudzika. Śpiew rudzika łatwo usłyszeć zwłaszcza w przerwach, gdy drozd śpiewak nie śpiewa. Rudziki śpiewają też w ciepłe, jesienne dni. Na zakończenie spotkania z rudzikiem przedstawiam nagranie z 11 września 2011 roku. Oprócz rudzika na nagraniu słychać wyraźnie srokę i wróble. Pełzacz leśny Pełzacz leśny jest raczej słabym śpiewakiem. Jak do tej pory nie słyszałam, żeby ten pełzacz miał więcej niż jedną piosenkę w repertuarze. Jego śpiew jest delikatny i niezbyt głośny, więc słysząc go z daleka, łatwo o pomyłkę. Warto dłużej przysłuchać się temu śpiewowi, żeby nie pomylić go np. z głosem modraszki. Oto pełzacz leśny nagrany 2 marca 2021 roku. Na początku pełzacz śpiewa solo, potem w oddali pojawiają się bogatki i kowalik, ale za to pełzacz podlatuje bliżej mikrofonu. Piosenka pełzacza jest krótka. Składa się z szeregu gwizdów, z których ostatni jest najdłuższy, najniższy i zawinięty w górę. Ten końcowy gwizd jest charakterystyczny dla pełzacza leśnego. Inną specyficzną cechą piosenki jest to, że zaczyna się wysoko i ma charakter podwójnie opadający, przy czym pierwsze opadanie jest znacznie mniejsze niż drugie. Oto kolejny przykład śpiewu z 3 marca 2019 roku, na którym na początku pełzacza leśnego słychać wyraźnie, potem ptak odlatuje nieco dalej, przez co jest słabiej słyszalny na tle kosa, bogatki i modraszki. Na nagraniu z 31 maja 2013 roku pełzaczowi towarzyszy najpierw bogatka i z daleka kos, potem głośno śpiewa kapturka, a z oddali dobiega głos grzywacza. Śpiew pełzacza leśnego można czasem usłyszeć w ciepły jesienny dzień. Na zakończenie spotkania z pełzaczem leśnym przedstawiam nagranie z 16 września 2018 roku. Na tym nagraniu jest tylko jedna piosenka, ale jesienią pełzacz śpiewa rzadko, więc tylko tę jedną piosenkę udało mi się nagrać. Pełzacz ogrodowy Pełzacz ogrodowy jest bardzo bliskim krewniakiem pełzacza leśnego. Tak jak on, jest raczej słabym śpiewakiem. Oto nagranie z 27 lutego 2019 roku, na którym pełzacz śpiewa prawie solo, towarzyszy mu z daleka kos. Piosenka tego pełzacza składa się z wysokobrzmiących, delikatnych gwizdów, z których ostatni jest lekko drżący i najwyższy - cała piosenka ma charakter wznoszący. Piosenki mają również charakterystyczny rytm. Oto pełzacz ogrodowy z 16 kwietnia 2016 roku, który śpiewa z innymi ptakami: kosem, rudzikiem, strzyżykiem i na końcu z kapturką. U tego pełzacza spotkałam się z dwoma typami piosenek: piosenką dłuższą i krótszą. Dobrze słychać to na nagraniu z 15 lutego 2012 roku. Piosenka krótka składa składa się z trzech gwizdów, przy czym dwa pierwsze są takie same, natomiast ostatni gwizd jest wyższy i lekko drżący. Śpiewającego pełzacza ogrodowego można usłyszeć w ciepłe wrześniowe dni. Na nagraniu z 11 września 2010 roku słychać nawoływania i dwi krótkie piosenki. Kowalik Kowalik jest ptakiem osiadłym. W Laskach zaczyna śpiewać bardzo wcześnie. Można go usłyszeć już na początku grudnia, oczywiście w ciepły dzień. Kowaliki odzywają się opadającymi lub rosnącymi gwizdami, albo trylami o różnej szybkości. Jednak przez cały rok rozlega się ich szczebiot. Kowaliki odzywają się różnymi głosami. Oto nagranie z 5 maja 2019 roku, na którym oprócz kowalika wyraźnie słychać gruchające grzywacze, śpiewające bogatki, kraczącą wronę i daleko gwiżdżącą wilgę. Oto nagranie wspomnianych opadających gwizdów. Nagranie pochodzi z 23 kwietnia 2021 roku. Na nagraniu kowalik gwiżdże na pierwszym planie, więc śpiewający w oddali drozd śpiewak i bębniące dzięcioły nie utrudniają słuchania tych gwizdów. Podobnie na nagraniu z 4 lutego 2020 roku wyraźnie słychać rosnące gwizdy kowalika i nie zagłuszają ich werble dzięciołów czy z rzadka odzywające się bogatki. Oto wolne tryle kowalika nagrane 4 stycznie 2021 roku. Na powyższym nagraniu kowalik śpiewa solo. Oto kilka przykładów szybszych i szybkich trylów kowalika: dość szybkie tryle nagrane 4 lutego 2018 roku niezbyt szybkie tryle kowalika nagrane 2 stycznia 2020 roku - kowalik najpierw śpiewa opadające gwizdy, a potem przechodzi dotrylu szybkie tryle nagrane 25 marca 2021 roku inny przykład szybkiego trylu kowalika nagrany 25 lutego 2021 roku szybkie tryle w chórze ptaków nagrane 23 marca 2019 roku - w chórze ptaków słychać rudzika, drozda śpiewaka i oczywiście kosy. Słychać też rozszczekanego pieska. Kowaliki zasadniczo stopniowo przestają śpiewać w maju. Jednak w ciepłe wrześniowe dni można usłyszeć ich charakterystyczne tryle. Na zakończenie spotkania z kowalikiem przedstawiam jesienny śpiew nagrany 11 września 2016 roku. Z początku kowalik śpiewa cicho, jak gdyby nieśmiało, potem śpiewa już całkiem głośno. Dziwonia Z dziwonią spotkałam się jedynie na Wyspie Sobieszewskiej koło gdańska. Ten mały ptaszek przylatuje do nas na lęgowisko z Azji. Niewiele z naszych ptaków lęgowych leci na zimowisko do Azji. Śpiew dziwonii składa się z krótkich, gwizdanych piosenek, oddzielonych od siebie wyraźnymi przerwami. Gwizdy dziwonii mają bardzo charakterystyczną barwę. Oto kilka przykładów takich gwizdanych piosenek: nagranie z 12 maja 2018 r. - piosenka składa się z trzech gwizdów, środkowy jest najkrótszy; nagranie z 27 maja 2017 roku - piosenka składa się z kilku gwizdów (6), ale to słychać dopiero po zwolnieniu nagrania. My słyszymy wyraźnie 2 modulowane gwizdy. Na nagraniu dziwonia jest na pierwszym planie, więc ptaki w tle nie przeszkadzają w słuchaniu; nagranie z 22 maja 2012 roku - na zwolnionym nagraniu słychać 5 gwizdów, ale na nagraniu normalnym słychać 3 gwizdy, przy czym pierwszy jest krótki, prawie niezauważalny. Przerwy między niektórymi gwizdami są bardzo krótkie, więc też nie są przez nas zauważalne. W tle nagrania rechoczą żaby i szczebioczą inne ptaki; nagranie z 26 maja 2017 roku - choć na nagraniu zwolnionym słychać 4 gwizdy, przy normalnym tempie słychać wyraźnie 2 gwizdy; nagranie z 25 maja 2017 roku - w piosence wyraźnie słyszymy 3 gwizdy (na zwolnionym nagraniu jest ich 4). Dziwonii towarzyszą: trzciniak, grzywacz, kukułka, pies i dalekie koguty; nagranie z 21 czerwca 2015 roku - na nagraniu śpiewają dwie dziwonie, omawiam śpiew dziwonii bliższej. piosenka składa się z sześciu gwizdów, przy czym czwarty jest bardzo krótki, a między piątym a szóstym gwizdem jest bardzo krótka przerwa. Te niuanse słychać dopiero na zwolnionym nagraniu. Słuchając tej dziwonii w normalnym tempie nie słyszymy czwartego, bardzo krótkiego gwizdu, nie zauważamy przerwy między dwoma ostatnimi gwizdami, więc traktujemy te dwa jako jeden gwizd. Ostatecznie wyraźnie słyszymy tylko 4 gwizdy. Jednak pierwsza piosenka jest przerwana - brakuje w niej ostatniego, opadającego gwizdu. Co można powiedzieć o piosenkach dziwonii? Są krótkie, składają się z zaledwie kilku gwizdów, przy czym w terenie słyszymy wyraźnie tylko 2-4. Gwizdy mają charakterystyczną barwę; inną cechą charakterystyczną jest ostatni gwizd. Jest on długi i opadający. Piosenka kończy się nieopadającym gwizdem tylko wtedy, gdy jest niepełna, przerwana z jakiegoś powodu. Na zakończenie spotkania z dziwonią przedstawiam nagranie z 20 maja 2018 roku, na którym dziwonii towarzyszą: kukułka, cierniówka, kapturka, krzyczą żurawie, daleko gwiżdże dzwoniec, szczebioczą trzciniaki i pieją koguty. Wilga Wilga, ptak nieco większy od szpaka, przylatuje do Lasek na lęgi w ostatnich dniach kwietnia lub na początku maja. Jest z nami dość krótko, bo już po połowie sierpnia przestaje śpiewać i odlatuje na afrykańskie zimowiska. Śpiew wilgi to melodyjne, pofalowane gwizdy o szlachetnej, fletowej barwie. Niektóre gwizdy, zwłaszcza słyszane z daleka, można interpretować jako "zofija", lub "zofijafija". Oto pierwszy przykład z 16 lipca 2017 roku, na którym wilga jest bardzo blisko mikrofonu i śpiewa solo, odpowiada jej echo. Dopiero pod koniec nagrania gdzieś daleko kracze wrona. Ponieważ wilgi przyjemnie się słucha, to przedstawiam podobny przykład śpiewu, nagranego 15 lipca 2021 roku - tutaj wilga też śpiewa solo, ale później z oddali dobiega głos grzywacza i sierpówki. Gwizdy są długie, pięknie modulowane, a dwa ostatnie są krótsze. Oprócz śpiewu wilgi też szczebioczą (30 czerwca 2019 r.). Nie wiem, czy na nagraniu ta sama wilga śpiewa i szczebiocze, czy może są dwie wilgi. Na nagraniu z 3 czerwca 2021 roku wilgi najpierw tylko śpiewają, a na końcu - szczebioczą. Inne ptaki są daleko, tylko w pobliżu słychać głos dzięcioła dużego. Oprócz pięknego śpiewu i szczebiotu, wilgi skrzeczą (30 lipca 2017 r.). Na nagraniu z oddali odpowiada skrzeczeniem druga wilga. Na nagraniu z 29 lipca 2018 roku wilga śpiewa i skrzeczy. Niektóre piosenki, podobnie jak na poprzednich nagraniach, nie są pięknie ukształtowanymi gwizdami, lecz mają postać krótkiego szczebiotu. W końcu lipca w zasadzie w Laskach ptaki już nie śpiewają, więc na nagraniu z oddali słychać głos sroki, hukanie sierpówki, głos zaniepokojenia bogatki, a pod koniec nagrania nieśmiało śpiewa jakiś ptaszek, najprawdopodobniej bogatka. Wilgi potrafią też krzyczeć (6 sierpnia 2015 r.), szczególnie często słychać to w późniejszym okresie. Być może tak odzywają się młode wilgi. Na nagraniu gruchają grzywacze i śpiewa wilga. Na nagraniu z 23 lipca 2017 r.) wilgi śpiewają i cicho skrzeczą, na początku jedna krzyczy. Na nagraniu słychać ćwierkające wróble, a w dalszej części - głośne zawołanie dzięcioła zielonego. Do tej pory wilga występowała solo. Czas na występ w towarzystwie. Oto nagranie z 6 maja 2018 roku, na którym wilga śpiewa dość daleko. W tle śpiewają kosy, jeden śpiewa blisko. Na nagraniu słychać pleszkę i bogatkę. Na zakończenie spotkania z wilgami przedstawiam nagranie z 7 maja 2017 roku, na którym śpiewają: zięba, kapturka, kos, bogatka, ćwierkają wróble i grucha grzywacz. Tłem są owady bzyczące nad kwitnącym krzewem laurowym. W to nagranie trzeba się dobrze wsłuchać, żeby wyłowić śpiew wilgi, która tu nie śpiewa na pierwszym planie. Cierniówka Z cierniówką spotkałam się w dwóch miejscach: w Laskach pod Warszawą i w Sobieszewie koło Gdańska. Kiedyś cierniówka przylatywała do Lasek w maju i piewała w laskowskim sadzie. Można ją było usłyszeć jeszcze w pierwszej połowie lipca. Obecnie, gdy z sadu zostały szczątki, cierniówka gości w jego okolicy przez krótki czas, pośpiewa trochę i odlatuje. W Sobieszewie cierniówki ciągle jeszcze znajdują wiele dogodnych siedlisk, toteż jest ich tam sporo. Śpiew cierniówki składa się z krótkich piosenek, oddzielonych od siebie wyraźnymi pauzami. Piosenka składa się ze zgrzytliwych szczebiotów, które sprawiają wrażenie słabo uporządkowanych. Dźwięki przeskakują od wysokich do niższych i odwrotnie. W piosenkach można też znaleźć czystobrzmiące gwizdy. Oto kilka przykładów śpiewu tego ptaka: cierniówka nagrana w Sobieszewie 21 lipca 2010 roku cierniówka nagrana w Laskach 5 czerwca 2010 roku - cierniówka w locie śpiewa dłuższe piosenki (na nagraniu są takie dwie) cierniówka nagrana w sobieszewie 25 maja 2017 roku - uwagę zwraca zawinięty do góry czysty gwizd w pierwszej piosence; daleko śpiewa słowik, trzciniak, pieje kogut, krzyknął bażant, kuka kukułka i skrzeczy żaba cierniówka nagrana w sobieszewie 16 maja 2018 roku cierniówka nagrana w Sobieszewie 15 czerwca 2016 roku - początki niektórych piosenek zawierają czyste gwizdy lub elementy podobne do szorstkich gwizdów dzwońca; niektóre piosenki są bardzo krótkie; nagranie zostało zrobione przed wschodem słońca; na nagraniu daleko śpiewa inna cierniówka i skrzeczy żaba cierniówka nagrana w Laskach 20 czerwca 2021 roku cierniówka nagrana w Sobieszewie przed wschodem słońca, 27 maja 2017 roku - piosenki tej cierniówki układają się w specyficzną melodię. Po wysłuchaniu tych kilku przykładów niewiele więcej można powiedzieć o śpiewie tego ptaka. W piosenkach nie ma charakterystycznych elementów, nie da się też określić jakiegoś wyraźnego schematu. Jednak śpiew cierniówki daje się łatwo odróżnić od innych pokrzewek gniazdujących w Polsce: piegży, kapturki czy gajówki. Gajówka Gajówka, zwana dawniej pokrzewką ogrodową, przylatuje do Lasek nieregularnie. Ptaki te w Laskach słyszałam i nagrywałam w 2013 i w 2020 roku. Natomiast do Sobieszewa gajówki przylatują na lęgi regularnie. Śpiew gajówki składa się z piosenek o różnej długości. Między piosenkami występują przerwy również o różnej długości. Sama piosenka jest słabo uporządkowaną sekwencją dźwięków: wysokich i niskich, zgrzytliwych i czystych. Można określić ten śpiew jako żwawy, chaotyczny szczebiot. Tak jak u cierniówki nie da się w piosence określić jakiegoś schematu, ale w odróżnieniu od cierniówki u gajówki niskie gwizdy są niższe niż u cierniówki. Niektóre fragmenty mogą przypominać śpiew kosa. Oto kilka przykładów śpiewu gajówki: nagranie z Sobieszewa z 15 czerwca 2016 roku - gajówka śpiewa solo, tylko daleko krótkimi okrzykami odzywa się sroka nagranie z Ptasiego Raju koło górek Wschodnich z 27 lipca 2010 roku - tutaj gajówka śpiewa również solo; ponieważ blisko Ptasiego Raju jest morze, więc jego szum słychać w tle nagranie z Sobieszewa z 12 czerwca 2016 roku - w oddali śpiewa kapturka; ośrodek dla niewidomych leży ok. 2 kilometry od morza, ale gdy jest sztorm, huk morza słychać aż przy ośrodku nagranie z sobieszewa z 24 maja 2012 roku nagranie z sobieszewa z 23 maja 2017 roku nagranie z Lasek z 20 maja 2013 roku - w oddali śpiewa kos, bogatka i grucha grzywacz. Ponieważ śpiew gajówki jest mało charakterystyczny, w chórze ptaków słabo go słychać. Miłośnicy ptaków, początkujący w nauce rozpoznawania ptasich śpiewów, mogą mieć trudności w wyłowieniu śpiewu gajówki z ptasiego rozgwaru. Kapturka Kapturka, zwana dawniej pokrzewką czarnołbistą, przylatuje do lasek na lęgi w ostatnich dniach marca lub na początku kwietnia. Kapturki są niezłymi śpiewakami. Ich śpiew składa się z piosenek rozdzielonych wyraźnymi pauzami, przy czym same piosenki jak i pauzy mogą mieć różną długość. Piosenka składa się z pomieszanych ze sobą świergotliwych szczebiotów i gwizdów, przy czym czystobrzmiące gwizdy układają się w sekwencję, tworząc rozgłośną końcówkę piosenki. W piosenkach tej pokrzewki można znaleźć naśladownictwa innych gatunków ptaków. Niekiedy trzeba dłużej przysłuchać się śpiewowi, ponieważ czasem kapturka przez dłuższy czas tylko szczebiocze i dopiero po pewnym czasie można usłyszeć charakterystyczną końcową sekwencję czystych i głośnych gwizdów. Na początku przedstawiam typowy śpiew nagrany w Laskach 9 lipca 2011 roku. Na tym nagraniu kapturka śpiewa solo, a jej piosenki są mieszaniną świergotliwych szczebiotów i gwizdów i kończą się charakterystyczną, głośną gwizdanąą sekwencją. A oto inny przykład śpiewu nagrany w laskach 3 lipca 2012 roku, - początki pierwszych piosenek raczej słabo kojarzą się z szczebiotem, dopiero początki końcowych piosenek można szczebiotem nazwać. Oto kilka przykładów śpiewu kapturki: nagranie z Lasek z 14 maja 2011 roku - kapturka śpiewa prawie solo, inne ptaki są bardzo daleko nagranie z Lasek z 2 maja 2021 roku - w oddali śpiewa kos i grucha grzywacz, słychać też 2 werble dzięcioła dużego nagranie z Sobieszewa z 15 czerwca 2015 roku - kapturkę nagrałam przed wschodem słońca, towarzyszy jej słowik szary nagranie z Lasek z 23 kwietnia 2017 roku - daleko śpiewa zięba, modraszka, a jeszcze dalej kos nagranie z Lasek z 15 lipca 2021 roku - kapturka śpiewała przed wschodem słońca z towarzyszeniem strzyżyka; niektóre piosenki są bardzo krótkie nagranie z Lasek z 18 maja 2013 roku - na nagraniu są tylko dwie piosenki, które mają ciekawy początek: zamiast szczebiotu są 3 takie same głośne, krótkie gwizdy nagranie z Lasek z 27 czerwca 2015 roku - w zasadzie są tylko 3 piosenki i szczebiot; o ile trzecia piosenka i szczebiot są typowe dla kapturki, to pierwsze dwie piosenki zwracają uwagę wielokrotnym powtarzaniem gwizdów, a w drugiej piosence dwusylabowy motyw: gwizd niższy i wyższy, pojawia się aż 8 razy; na nagraniu głośno skrzeczy mazurek nagranie z Lasek z 21 kwietnia 2019 roku - trochę dziwny szczebiot, gdyby nie końcówki ostatnich piosenek, można by się zastanawiać, co to za ptak nagranie z Lasek z 11 maja 2011 roku - piosenki tej kapturki są krótkie, na początku mają charakterystyczną melodię złożoną z 2-3 krótkich gwizdów i jednego trochę dłuższego i wyższego; niektóre piosenki ograniczają się tylko do tej melodii (ta-ta-ta-ti lub ta-ta-ti-ta-ta-ti) nagranie z Lasek z 5 czerwca 2010 roku - tak śpiewającą kapturkę nagrywałam tylko w czerwcu 2010 roku, nigdy więcej z takim śpiewem się nie spotkałam; piosenki, zamiast końcowj sekwencji głośnych gwizdów, mają na końcach ciąg czystych dźwięków Kapturkę łatwo odróżnić od cierniówki, ponieważ śpiew obydwu gatunków różni się rodzajem szczebiotu, w dodatku piosenki cierniówki nie mają na końcach ciągów czystobrzmiących głośnych gwizdów. Tak samo można odróżnić po śpiewie gajówkę od kapturki, ponieważ u gajówki występują często fragmenty złożone z niskich dźwięków przypominających barwą śpiew kosa (u kapturki jest to raczej rzadkie), w dodatku u gajówki nie ma sekwencji głośnych gwizdów na końcach piosenek. Na zakończenie spotkania z kapturką przedstawiam nagranie zrobiona w Laskach 29 kwietnia 2019 roku - nagranie zostało zrobione przed wschodem słońca; na nagraniu słychać też kosa, drozda śpiewaka, a z oddali dobiegają nawoływania kozła sarny. Piegża Do lasek piegża przylatuje mniej więcej w połowie kwietnia. Śpiew tego małego ptaszka można usłyszeć w całej Polsce. Śpiew piegży składa się z piosenek oddzielonych od siebie wyraźnymi pauzami. Typowe piosenki są krótkie, złożone z krótkiego, cichego przedśpiewu i głośnej "grzechotki". "Grzechotka" jest w istocie szybko powtarzanym motywem złożonym z dwóch sylab, z których jedna jest wyższa, a druga - niższa. Gdy sylaby "grzechotki" mają wibrację, wtedy brzmienie "grzechotki" wydaje się szorstkie. Niektórzy piszą, że "grzechotka" składa się z głośno powtarzanych jednakowych sylab. Gdyby tak było, to nie słyszelibyśmy "grzechotki" lecz tryl, podobny do np. przedstawianego wcześniej kowalika. Przedśpiew zawiera kilka zgrzytliwych dźwięków, może też zawierać czyste gwizdy i jest słyszalny z bliska. Oto piegża śpiewająca w zasadzie solo - słowik i bażant są bardzo daleko - nagranie z Sobieszewa z 5 maja 2014 roku. Niektóre piosenki nie mają "grzechotki", kończą się na przedśpiewie. Oto kilka przykładów śpiewu tego ptaka: nagranie z Sobieszewa z 29 maja 2017 roku - piosenki tej piegży kończą się dźwięczniejszą "grzechotką", ponieważ tworzące ją sylaby w zasadzie nie mają wibracji; w dalszych piosenkach, w przedśpiewie, występuje czysty gwizd; na nagraniu w tle skrzeczą żaby, śpiewa piecuszek i słowik; blisko trzeszczy sroka nagranie z Lasek z 28 kwietnia 2010 roku - niektóre piosenki mają jak gdyby "nieudaną grzechotkę" nagranie z sobieszewa z 25 maja 2012 roku - piegża śpiewa długie piosenki, nie wszystkie kończą się "grzechotką", w niektórych "grzechotka" występuje w środku piosenki; w tle ćwierka wróbel, pohukuje sierpówka, pieje kogut nagranie z Lasek z 14 maja 2021 roku - piegża głównie szczebiocze, ale są też typowe piosenki z przedśpiewem i "grzechotką", piosenki są raczej krótkie, "grzechotka" występuje też w środku jednej z piosenek; te delikatne postukiwania to nawoływania piegży; na nagraniu krzyczy sójka, daleko śpiewa zięba. Na zakończenie spotkania z piegżą przedstawiam nagranie zrobione w Laskach 1 maja 2012 roku. Nagranie zostało zrobione przed wschodem słońca. Udało się podejść do piegży całkiem blisko. Na nagraniu słychać śpiew kapturki, kosa i bogatki, a także dalekie gruchanie grzywacza. Zatem, gdy usłyszymy nierozpoznawalny szczebiot, trzeba się dłużej przysłuchać, czy nie pojawi się sekwencja czystych i głośnych gwizdów, jak u kapturki, czy może pojawią się w tym szczebiocie głęboko brzmiące fragmenty, jak u gajówki, albo czy nie usłyszymy głośnej "grzechotki", po której rozpoznamy piegżę. A jeśli nie usłyszymy w szczebiocie ptaka żadnych cech charakterestycznych, to możemy przypuścić, że słuchamy śpiewu cierniówki. Pierwiosnek Ten mały ptaszek zaczyna śpiewać w Laskach pod koniec marca, o ile zaistnieją sprzyjające warunki pogodowe. Jego śpiew jest bardzo prosty. Składa się z monotonnie powtarzanych sylab wyższych i niższych, ale bez zauważalnej regularności: nie wiadomo po ilu wysokich sylabach następują niższe i odwrotnie. Sylaby wydawane są w dość wolnym tempie, przerwy między nimi są stałe. Same sylaby są pofalowane, co nadaje charakterystyczne brzmienie. Niektórzy kojarzą ten śpiew z liczeniem monet. Oto przykład śpiewu pierwiosnka nagrany w Laskach 19 kwietnia 2015 roku. Na nagraniu pierwiosnek śpiewa solo, tylko gdzieś daleko śpiewa zięba, grucha grzywacz, a na końcu słychać śpiew pełzacza ogrodowego. Oto kilka przykładów śpiewu pierwiosnka: nagranie z Lasek z 20 kwietnia 2020 roku - oprócz typowego śpiewu pierwiosnka słyszymy świergot zirytowanego kosa, z daleka - śpiew bogatki, kapturki i gruchanie grzywacza nagranie z Lasek z 23 czerwca 2019 roku - tutaj pierwiosnek śpiewa prawie solo, tylko z rzadka zakłóca go jakiś ptak; śpiew jest typowy, ale uwagę zwracają mnonotonnie powtarzane fragmenty między piosenkami; fragmentyy te złożone są z par krótkich, cichych sylab, zupełnie niepodobnych do dźwięcznego "liczenia monet"; jakie znaczenie dla pierwiosnka mają te fragmenty, czy jest to inny rodzaj śpiewu - na razie nie wiadomo nagranie z Lasek z 16 kwietnia 2011 roku - typowy śpiew pierwiosnka to powtarzane w nieregularnej liczbie sylaby wyższe i niższe, ale w tym przypadku sylaba wyższa nie jest jedną sylabą, lecz dwiema, z króciutką przerwą między nimi; na nagraniu słychać drozda śpiewaka i bogatkę nagranie z Lasek z 11 kwietnia 2019 roku - śpiew nietypowy, ponieważ wśród modulowanych sylab występują krótkie, które są powtarzane w szybszym tempie; może tak śpiewa hybryda pierwiosnka z piecuszkiem (gatunki są bardzo blisko ze sobą spokrewnione)? Na nagraniu daleko śpiewa zięba, grucha grzywacz, nieco bliżej trzeszczy sroka i hałasują szpaki, a całkiem blisko na chwilę pojawiła się kapturka nagranie z Lasek z 6 sierpnia 2015 roku - oprócz śpiewu pierwiosnki nawołują dość długimi gwizdami, co słychać na początku nagrania. Pierwiosnki pozostają u nas długo, ich śpiew można usłyszeć we wrześniu a nawet na początku października: nagranie z Lasek z 14 września 2014 roku. Na zakończenie spotkania z pierwiosnkiem przedstawiam nagranie pierwiosnka śpiewającego w chórze ptaków, w którym śpiewają: zięba, kapturka, rudzik i śpiewak - nagranie z Lasek z 8 maja 2020 roku. Piecuszek Piecuszek zaczyna śpiewać w Laskach w drugiej połowie kwietnia. Do Lasek piecuszek przylatuje co roku i najczęściej śpiewa przy laskowskiej łączce. Jednak w 2021 roku słyszałam go inagrałam, gdy śpiewał przez krótki czas 6 maja, ale tym razem piecuszek postanowił gdzie indziej szukać szczęścia, więc na dobre odleciał. Śpiew piecuszka składa się z piosenek oddzielonych od siebie wyraźnymi przerwami, niekiedy długimi. Piosenka zaczyna się wysoko, kilkoma krótkimi i wysokimi gwizdami, co może przypominać początek piosenki zięby. Po tych kilku gwizdach następuje seria niższych, dłuższych gwizdów o różnej modulacji i wysokości, pogrupowane we frazy: po 2, 3 takie same gwizdy. Ogólny charakter piosenki jest opadający, ostatnie sylaby (gwizdy) są często najniższe. Piosenka piecuszka nie opada płynnie, gdyż po dźwiękach niższych zdarzają się nieco wyższe. Ponieważ dźwięki są pozawijane to w dół, to w górę, piosenka robi wrażenie melancholijnej, a nawet trochę płaczliwej. Oto przykład śpiewu piecuszka nagrany w Laskach 29 kwietnia 2011 roku. Na nagraniu daleko śpiewają bogatki i kapturka. Oto kilka przykładów śpiewu tego ptaszka: nagranie z Lasek, z 1 maja 2017 roku - pierwsza piosenka kończy się powolnymi dźwiękami, przypominającymi trochę śpiew pierwiosnka, poza tym, niektóre piosenki są niepełne, z jakiegoś powodu przerwane nagranie z Sobieszewa z 3 maja 2014 roku - w Sobieszewie jest sporo piecuszków; niekiedy piosenki są podwójne: najpierw opadają dość nisko, następnie druga część znowu zaczyna się wysoko, a potem opada po raz drugi; nagranie z Lasek z 30 kwietnia 2011 roku - na nagraniu śpiewa piecuszek i zięba, pierwsza piosenka należy do piecuszka, druga - do zięby; piosenka piecuszka nie jest podobna do piosenki zięby, piosenki obydwu gatunków zaczynają się wysoko, ale piosenka piecuszka wydaje się wolniejsza, złożona jest z czystych gwizdów i nie ma zakończenia charakterystycznego dla zięby nagranie z Sobieszewa z 13 czerwca 2016 roku - głos kontaktowy piecuszka to zawinięte do góry gwizdy; na nagraniu nawołują 2 piecuszki, a trzeci śpiewa. Piecuszka można usłyszeć niekiedy jeszcze we wrześniu. Oto nagranie z Lasek z 4 września 2016 roku. Na nagraniu jest niestety tylko jedna piosenka i nieco uboższa niż piosenki wiosenne. Na zakończenie spotkania z piecuszkiem przedstawiam nagranie z Sobieszewa z 23 czerwca 2016 roku. Na nagraniu śpiewają różne ptaki, ale piecuszek jest na pierwszym planie. Trzcinniczek Z trzcinniczkiem zapoznałam się w Sobieszewie, gdzie nad Wisłę dość licznie przylatują na lęgi. Śpiew trzcinniczka to żwawy szczebiot o charakterze frazowym, tzn. ptak kilkakrotnie powtarza jakiś dźwięk, zanim przejdzie do następnych dźwięków. W śpiewie trzcinniczka występują zgrzytliwe dźwięki i czyste gwizdy o różnej wysokości i modulacji. Ten szczebiot może być niekiedy bardzo długi. Pan Ogrodowczyk (autor nagrań płytowych) twierdzi, że może trwać nawet minutę, a ja mam wrażenie, że nawet dłużej. Oto nagranie z Sobieszewa z 21 lipca 2011 roku. Na nagraniu daleko śpiewa trznadel. Oto kilka przykładów śpiewu trzcinniczka: nagranie z Sobieszewa z 16 maja 2018 roku - na nagraniu daleko śpiewa rokitniczka, krzyczą bażanty i pieje kogut; trzcinniczek śpiewa długą piosenkę nagranie z Sobieszewa z 27 maja 2017 roku - w przerwie, gdy trzcinniczek przestał śpiewać, słychać daleko śpiewające inne trzcinniczki; na nagraniu słychać daleki okrzyk bażanta, a jeszcze dalej - gruchanie grzywacza nagranie z Sobieszewa z 22 czerwca 2016 roku - trzcinniczek prezentuje krótsze serie szczebiotów, jak gdyby był słabo zmotywowany. A może coś go zaniepokoiło, bo na końcu nagrania słychać z pewnego oddalenia jego chrapliwe nawoływania; na nagraniu najpierw śpiewa, a potem nawołuje dziwonia. Na zakończenie spotkania z trzcinniczkiem przedstawiam nagranie z lasek z 29 maja 2010 roku. W Laskach nie ma trzcin ani rzeki, stawu czy jeziora. Jedna ptaszek zatrzymał się na chwilę, pofruwał ze śpiewem wzdłuż zarośli, a potem odleciał w sobie tylko znane miejsce. Piszę o tym dlatego, żeby początkujący miłośnicy ptaków wiedzieli, że trzcinniczka można spotkać czasem w nieoczekiwanych miejscach, chociaż oczywiście najczęściej tego ptaszka można spotkać w pobliżu wody. Trzciniak Trzciniak jest kuzynem trzcinniczka i zajmuje podobne siedliska. Śpiew trzciniaka składa się z piosenek oddzielonych od siebie wyraźnymi pauzami. Piosenka składa się z naprzemiennych fraz: "chrapliwych" i "piskliwych". Frazy "chrapliwe" mogą być wyższe lub niższe, frazy "piskliwe" zawierają gwizdy o różnej wysokości i różnej modulacji. Oto przykład śpiewu trzciniaka nagranego w sobieszewie 12 maja 2018 roku. Na nagraniu daleko śpiewa cierniówka, pieje kogut i krzyczy bażant. Na kolejnym nagraniu z Sobieszewa z 20 maja 2017 roku tłem dla trzciniaka jest szczebiot trzcinniczków, w oddali słychać pianie koguta, okrzyk bażanta i kukanie kukułki. Oto nagranie z Sobieszewa z 6 maja 2014 roku, na którym śpiewają 2 trzciniaki: jeden blisko, drugi daleko, a z oddali dobiegają okrzyki bażantów, pianie koguta, kukanie kukułki i gruchanie grzywacza. Oto nagranie z Sobieszewa z 21 maja 2018 roku, na którym śpiewa trzciniak i rokitniczka, bliska kuzynka trzciniaka. Na nagraniu występ zaczyna rokitniczka, trzciniak dołącza się troszkę później. Chrapiąco-terkoczące frazy rokitniczki są zupełnie inne niż "chrapliwe" frazy trzciniaka. Na nagraniu słychać kukułkę, pianie koguta i okrzyki bażanta. Na zakończenie spotkania z trzciniakiem przedstawiam nagranie z Sobieszewa z 23 maja 2017 roku, na którym śpiewa trzciniak z trzcinniczkiem. Śpiew trzciniaka nie jest podobny do śpiewu trzcinniczka. O ile śpiew trzcinniczka to niekiedy długi szczebiot, to śpiew trzciniaka wyraźnie dzieli się na niezbyt długie piosenki. Śpiew trzcinniczka nie zawiera "chrapliwych" fraz właściwych dla trzciniaka. Tylko niektóre fragmenty "piskliwych" trzciniakowych fraz mogą przypominać gwizdy trzcinniczkowe. Trznadel Dawniej w Laskach można było usłyszeć śpiewającego trznadla co roku. Śpiewał w sadzie lub w krzakach, przy których obecnie jest wybieg dla koni. W latach 2020-2021 trznadla nie słyszałam. Piosenka trznadla jest prosta, ma wyraźny schemat. Zaczyna się trylem złożonym z wielokrotnie powtórzonych jednakowych sylab, przy czym sylaby mogą się nieznacznie podwyższać lub zgłaśniać, koniec piosenki stanowi przedłużony, wysoki gwizd. Oto przykład śpiewu nagranego w Laskach 31 marca 2013 roku. Trznadel nie śpiewa całkiem monotonnie. Jak można zauważyć na nagraniu, trznadel zmienia typ piosenek. Najpierw śpiewa piosenki z "szorstkim" trylem, następnie zmienia typ, w którym tryl składa się z inaczej modulowanych sylab, przez co wydaje się wolniejszy niż w pierwszym typie, następnie ptak powraca do pierwszego typu piosenek. Oto kilka przykładów śpiewu trznadla: nagranie z Lasek z 29 marca 2015 roku na nagraniu słychać śpiew bogatki, kwakanie kaczki krzyżówki i gwizdy szpaków. nagranie z Sobieszewa z 26 lipca 2010 roku - na nagraniu trznadel pierwsze trzy piosenki śpiewa z dwusylabową końcówką: pierwsza sylaba jest wysoka i krótka, druga jest dłuższa i opadająca; Wśród trznadli wyróżnia się dialekty, które obowiązują w jakimś regionie. Zbadano to dokładnie u zięb i trznadli. Ta dwusylabowa końcówka to właśnie taki dialekt nagranie z Sobieszewa z 13 maja 2018 roku - na tryl tego trznadla składają się niemodulowane sylaby, przez co wydaje się on dzwoniący; w trylu jest 15-16 sylab; na nagraniu skrzeczy żaba, kuka kukułka, pieją koguty, krzyczą bażanty, śpiewa kapturka i trzciniak nagranie z Lasek z 8 kwietnia 2015 roku - trznadel śpiewa 2 typy piosenek; pierwsze dwie piosenki pierwszego typu są niepełne, nie mają końcówki; pierwsza piosenka drugiego typu (trznadel zmienia modulację sylab w trylu) też nie ma końcówki. Na zakończenie spotkania z trznadlem przedstawiam nagranie z sobieszewa z 5 maja 2014 roku, na którym trznadel śpiewa w towarzystwie tokującego dzwońca. Dzwoniec szczebiocze i wykonuje różne trele, a także nawołuje wydłużonymi, mocno zawiniętymi do góry gwizdami. W oddali tokuje inny dzwoniec, śpiewa słowik, krzyczą pażanty, pieje kogut, kuka kukułka i grucha grzywacz. Łozówka Łozówka jest kuzynką trzcinniczka i trzciniaka, wszystkie należą do tego samego rodzaju. Gatunek ten gnieździ się w Europie, a na zimę odlatuje do Afryki wschodniej. Śpiew łozówki to różnej długości sekwencje szczebiotów, świergotów, gwizdów, treli, cmokań i innych odgłosów. Śpiew ten jest bardzo żwawy, niezwykle urozmaicony i sprawia wrażenie słabo uporządkowanego. Uważa się, że młode ptaki uczą się śpiewu całkowicie w ciągu kilku pierwszych miesięcy życia. Nie mogą przy tym bazować na innych członkach własnego gatunku (chyba że w okolicy śpiewają jakieś nieskojarzone samce, śpiewają też te, które utraciły partnerki), ponieważ dorosłe samce przestają śpiewać przed wykluciem się piskląt. Dowsett-Lemaire stwierdził, że każdy młody samiec kopiuje dźwięki od wielu innych gatunków, średnio 77, w tym od tych, które słyszy w Afryce, jak i w Europie. Dlatego łozówka jest mistrzynią plagiatu. Większość jej śpiewu składa się z naśladownictw innych gatunków ptaków zasłyszanych w otoczeniu, w drodze na zimowisko i na samym afrykańskim zimowisku. Niektórzy badacze twierdzą nawet, że niektóre piosenki łozówek składają się w całości z takich zapożyczeń, ale to na razie nie zostało potwierdzone. Z łozówką spotkałam się wyłącznie w Sobieszewie, więc wszystkie przedstawione przykłady śpiewu pochodzą z tej miejscowości. Warto przysłuchać się poniższym przykładom, może ktoś sam wyłowi jakieś zapożyczenia od innych gatunków ptaków: nagranie z 12 czerwca 2016 roku łozówka śpiewa solo; na końcu nagrania wyraźnie słychać w jej śpiewie ćwierkanie wróbla nagranie z 23 maja 2017 roku - łozówka śpiewa krótkie piosenki; w oddali tokują bażanty i kuka kukułka nagranie z 21 czerwca 2015 roku - łozówka śpiewa w zasadzie solo, tylko z daleka dobiega świergot ptaków, ale z tak daleka trudno je zidentyfikować; w dalszej części nagrania w śpiewie łozówki można wyraźnie usłyszeć srokę nagranie z 20 maja 2017 roku - w śpiewie tej łozówki można usłyszeć nawoływania i szczebiot dzwońca; na nagraniu daleko śpiewa trzciniak, kuka kukułka, krzyczy bażant i pieje kogut nagranie z 20 lipca 2011 roku - na tym krótkim nagraniu, na początku, można usłyszeć charakterystyczne nawoływania pokląskwy; na nagraniu daleko grucha grzywacz nagranie z 26 maja 2017 roku - na końcu nagrania w śpiewie łozówki słychać głos zaniepokojenia bogatki nagranie z 25 maja 2017 roku - w śpiewie tej łozówki można usłyszeć ćwierkanie wróbla oraz opadające gwizdy podobne do gwizdów kowalika lub drozda śpiewaka. Na końcu nagrania słychać tokującego bażanta, który z okrzykiem i trzepotem skrzydeł wyskoczył ponad trawę nagranie z 21 maja 2018 roku - w śpiewie tej łozówki wyraźnie daje się słyszeć głos zaniepokojenia sikory modraszki; na nagraniu śpiewa trzciniak i skrzeczy żaba. Doprawdy łozówka ma ogromne możliwości wokalne. Wydaje się, że jedynym ograniczeniem jest aparat głosowy (krtań dolna - syrinks), który nie jest w stanie wytwarzać niskich dźwięków. W razie wątpliwości trzeba dłużej przysłuchać się ptakowi, a gdy wśród żwawego szczebiotu dobiegającego z niewysoka usłyszymy naśladownictwa innych gatunków ptaków, możemy z dużym prawdopodobieństwem przypuścić, że słuchamy łozówki. Rokitniczka Rokitniczka jest bliską kuzynką łozówki, należy do tego samego rodzaju Acrocephalus. Tak jak łozówka rokitniczka jest ptakiem wędrownym, gniazduje w Europie, a zimę spędza w Afryce. Oto, co na temat śpiewu rokitniczki znalazłam w książce pod tytułem "Bird song": Kolejne piosenki składają się z różnych kombinacji elementów; elementy są ponownie łączone w sposób ciągły, tak, że nie da się ustalić wielkości repertuaru typów piosenek, jak u słowika czy zięby. W takim przypadku ustala się repertuar elementów. Każdy ptak ma repertuar do 75 różnych typów elementów. Piosenka siedzącego ptaka ma zazwyczaj 20 sekund długości i może zawierać maksymalnie 300 elementów. Piosenka zaczyna się długim odcinkiem, w którym występują krótkie serie złożone z dwóch naprzemiennych elementów. Potem następuje nagłe przełączenie się na głośniejszą, szybszą i bardziej złożoną część centralną, w której nagle zostaje wprowadzone 5-10 nowych elementów w szybkich seriach. W ostatniej części piosenki wzorzec jest podobny do części pierwszej z tym, że dwa użyte elementy są wybrane spośród tych, które wystąpiły w części środkowej. Te same 2 elementy są zazwyczaj używane na początku następnej piosenki. Piosenka rokitniczki jest niezwykle skomplikowana, ponieważ jest długa i ma bardzo urozmaiconą budowę. ... Podobnie jak w przypadku wielu innych ptaków terenów otwartych rokitniczki mają również piosenki w locie. Piosenki wykonywane podczas lotu są podobne do piosenek podczas siedzenia, ale są jeszcze bardziej skomplikowane, ponieważ więcej rodzajów elementów jest wprowadzonych do części środkowej. Rokitniczki, podobnie jak łozówki, przestają śpiewać wkrótce po sparowaniu. Jednak u rokitniczki śpiew opiera się w większej części na improwizacji w przeciwieństwie do łozówki, której śpiew zawiera głównie zapożyczenia od innych gatunków ptaków. Ogólnie można powiedzieć, że śpiew rokitniczki składa się z terkotów o różnej wysokości i rozmaitym charakterze przeplecionych szczebiotami, świergotami, gwizdami i trylami. Terkoty są tak charakterystyczne, że słysząc je, nieomylnie można rozpoznać rokitniczkę. Ponieważ z rokitniczką zetknęłam się tylko w Sobieszewie, więc wszystkie nagrania pochodzą z tej miejscowości. Nagrania nie są najlepsze, ponieważ nad morzem bardzo często wieje wiatr, co niekorzystnie odbija się na ich jakości. W dodatku nie udało mi się nagrać rokitniczki śpiewającej solo. Oto kilka przykładów śpiewu tego ptaka: nagranie z 12 maja 2018 roku - tego dnia był silny wiatr; w oddali słychać szczebiot trzcinniczków nagranie z 20 maja 2017 roku - czasem piosenki są krótkie nagranie z 13 maja 2018 roku - na nagraniu słychać kukułkę, bażanty, koguty, a całkiem daleko śpiewa trzciniak i kapturka nagranie z 6 maja 2014 roku - na nagraniu szczeka pies, krzyczą bażanty, śpiewa kapturka i bogatka nagranie z 10 maja 2018 roku - na nagraniu krzyczą bażanty i śpiewają trzcinniczki nagranie z 8 maja 2018 roku - nagranie jest krótkie, na końcu rokitniczka wydaje ciekawy terkot; na nagraniu śpiewają trzcinniczki nagranie z 6 maja 2014 roku - na nagraniu daleko śpiewa kukułka, krzyczą bażanty, pieją koguty, bliżej śpiewa trznadel, w tle słychać śpiew skowronków. Droździk W Polsce droździki są rzadkimi ptakami lęgowymi, które zakładają gniazda w Puszczy Białowieskiej i na bagnach biebrzańskich. Na zimę odlatują do zachodniej i południowej Europy. Droździki można częściej obserwować na przelotach, gdy podróżują głównie nocą często w towarzystwie szpaków i kwiczołów. W Laskach droździki nie gnieżdżą się, ale czasem przelatują przez zakład, zatrzymując się na chwilę w drodze na lęgowisko. Wtedy, przy odrobinie szczęścia można je nagrać. Wszystkie zaprezentowane nagrania pochodzą z Lasek. Najlepsze nagranie udało mi się zrobić 18 kwietnia 2021 roku, Wtedy udało mi się podejść do droździka całkiem blisko. Większość droździków europejskich ma w repertuarze tylko jedną prostą piosenkę, choć często na końcu następuje długi, złożony i zmienny świergot, najczęściej słyszany na początku sezonu godowego. Ten świergotliwy szczebiot staje się krótszy lub jest pomijany po zniesieniu jaj. Na przedstawionym nagraniu droździk powtarza swoją piosenkę złożoną w pierwszej części z czterech sylab "ta-ta-ta-taa", przy czym ostatnia sylaba jest trochę dłuższa i nieco niższa. Zmienność w tej części dotyczy tylko liczby sylab: pojawiają się piosenki "ta-ta-taa", lub "ta-ta-ta" - bez ostatniej sylaby. Na nagraniu wyraźnie słychać szczebiotliwą, drugą część. Droździkowi towarzyszy zięba, a w oddali śpiewa inna zięba, kos i bogatka. W 2021 roku droździki pojawiły się wcześniej. Oto nagranie z 30 marca 2021 roku. Nie udało się podejść bliżej do śpiewającego ptaka, więc świergotliwej części prawie nie słychać, zwłaszcza że w pobliżu śpiewają szpaki i bogatka. I znowu pierwsza część piosenki jest w zasadzie stała, zmienia się czasem ilość sylab, których jest najczęściej 6 lub 5. W 2021 roku droździki przyleciały już 26 marca. W marcu bębnią i kłucą się dzięcioły, śpiewają drozdy śpiewaki, kosy, bogatki i modraszki (słychać to na nagraniu), wśród tego rozgwaru słychać też prostą piosenkę droździka (przynajmniej jej pierwszą część). Po chwili nadleciało więcej droździków i słuchając nagrania, trudniej wyłowić pojedynczą piosenkę. Po raz pierwszy z droździkami zetknęłam się w 2015 roku. Oto nagranie z 29 marca. Choć nagranie nie jest najlepsze, udaje się wyłowić przynajmniej pierwszą część prostej piosenki droździka. Paszkot Paszkoty w Laskach nie gnirżdżą się, ale zimują na terenie zakładu, zimą słychać ich suche terkoty. Jednak co roku można nagrywać ich śpiew. Wszystkie zaprezentowane nagrania pochodzą z lasek. 11 kwietnia 2021 roku udało się podejść całkiem blisko do śpiewającego paszkota. Śpiew paszkota składa się z krótkich piosenek (zwykle krótszych niż u kosa) oddzielonych od siebie krótkimi pauzami. Gwizdy w piosenkach są często tak modulowane, że śpiew wydaje się trochę zawodzący, płaczliwy. W piosenkach paszkota nie ma niskich i tak szlachetnie brzmiących gwizdów jak u kosa, bliskiego kuzyna paszkota. Na przedstawionym nagraniu paszkotowi towarzyszy modraszka i wrona, w oddali śpiewa kos, rudzik, śpiewak i dźwięczne okrzyki wydaje sójka. Oto kilka nagrań paszkota: nagranie z 2 marca 2020 roku - na nagraniu paszkot śpiewa całkiem blisko, oprócz niego bębni dzięcioł duży, ćwierkają wróble, odzywają się nieśpiewające bogatki, a w dalszej części nagrania dołączają się szpaki nagranie z 17 lutego 2019 roku - paszkoty zaczynają śpiewać już w zimie; ten śpiew odbiega nieco od śpiewu prawdziwie wiosennego, przypomina raczej nawoływania, ale jest to już śpiew; na nagraniu odzywają się nieśpiewające bogatki, a jedna śpiewa, bębbni też dzięcioł duży nagranie z 31 marca 2013 roku - tutaj paszkot śpiewa trochę dalej; na nagraniu odzywają się nieśpiewające sikory, a gdzieś daleko śpiewa kos nagranie z 21 kwietnia 2010 roku - na nagraniu nawołuje pierwiosnek, grucha grzywacz, śpiewa kapturka i bogatka. Na zakończenie spotkania z paszkotem przedstawiam nagranie z 7 maja 2012 roku - w 2012 roku najpóźniej nagrywałam śpiewającego paszkota; dlaczego paszkot tak długo decydował się, żeby odlecieć na lęgowisko? paszkot śpiewa dość daleko, więc niekiedy zagłuszany jest przez śpiewającą bogatkę, kapturkę, ziębę i rudzika. Kos Kosy, które mieszkają w osiedlach ludzkich, raczej na zimę nie odlatują. W Laskach zimują kosy, w zimie słychać ich świergoty. Oto nagranie z Lasek z 4 lutego 2017 roku, na którym świergocze czymś zdenerwowany kos. Na nagraniu z Lasek z z 17 lutego 2016 roku kos najpierw zaśpiewał, a potem rozzłoszczony odleciał. Kosy w ludzkich osiedlach zaczynają śpiewać bardzo wcześnie. Na nagraniu z Lasek z 28 stycznia 2018 roku kos śpiewa trochę nerwowo. Nie jest to dojrzały, wiosenny śpiew. Kos należy do grona najlepszych śpiewaków. Jego śpiew urzeka fletowym brzmieniem i bogactwem melodii. Oszacowano, że repertuar jednego samca może zawierać ok. 50 piosenek. Piosenki oddzielone są od siebie wyraźnymi przerwami. Piosenka może składać się z dwóch części. Pierwsza część zawiera szereg gwizdów o szlachetnej, fletowej barwie oraz nieco skrzypiących lub zgrzytliwych. Druga część to wysokobrzmiący świergot. Niektóre piosenki nie mają drugiej części. Ponieważ 1 ptak ma w repertuarze tak wiele piosenek, nic dziwnego, że rzadko powtarza piosenki jedna po drugiej. Rzadko też powtarza motywy wchodzące w skład piosenki. Oto kilka przykładów wiosennego śpiewu kosa: nagranie z Lasek z 4 marca 2021 roku - kos sprawia wrażenie, jak gdyby śpiewał półgłosem, trochę niepewnie, dopiero po pewnym czasie śpiew nabiera mocy; w tle słychać innego kosa, słychać też między piosenkami, jak przeleciał z charakterystycznym głosem dzięcioł czarny nagranie z Lasek z 2 maja 2018 roku - nagranie zostało zrobione o piątej rano; nie wszystkie gwizdy w śpiewie brzmią fletowo, szlachetnie; w oddali śpiewa kos i bogatka, słychać też werble dzięcioła nagranie z Lasek z 23 czerwca 2019 roku - oprócz gwizdów miło i mniej miło brzmiących, wiele piosenek ma świergotliwą część nagranie z Lasek z 12 marca 2019 roku - obserwowałam tego kosa przez dłuższy czas, ponieważ w swoich piosenkach kilkakrotnie powtarzał jedną krótką i mocną sylabę; na nagraniu daleko śpiewa zięba i lerka, przez chwilę skrzeczała sójka, słychać też stukanie w drzewo i werble dzięcioła dużego nagranie z Sobieszewa z 26 maja 2017 roku - jak słychać, kos na północy Polski śpiewa podobnie do kosów podwarszawskich; daleko śpiewa słowik i kukułka chór kosów nagrany w Laskach 8 kwietnia 2018 roku - kosy są prawdziwie rannymi ptaszkami, wstają na długo przed wschodem słońca; do chóru dołączył grzywacz. Kosów można słuchać jeszcze w lipcu. Na zakończenie spotkania z kosem przedstawiam nagranie z Lasek z 27 lipca 2021 roku. Jak widać kosy nie boją się niewielkiego deszczu; piosenki z końca lipca są krótkie, natomiast przerwy niekiedy bardzo długie; na nagraniu słychać, jak z krzykiem przeleciał dzięcioł czarny. Śpiewak Drozd śpiewak, w skrócie śpiewak, należy do grona znakomitych śpiewaków. Śpiewak należy do tego samego rodzaju co droździki, paszkoty, kosy i kwiczoły. W Laskach śpiewaki zaczynają koncertować w pierwszej dekadzie marca. Oto koncert śpiewaka nagrany w Laskach 8 marca 2020 roku. Wszystkie zaprezentowane nagrania śpiewu tego drozda pochodzą z Lasek. Dla mnie drozd śpiewak jest arystokratą wśród ptasich artystów. Swoje produkcje wykonuje nieśpiesznie, jak gdyby był świadomy swojego kunsztu. Repertuar tego drozda naukowcy szacują na ponad dwieście piosenek. W dodatku uważa się również, że śpiewak wykonuje swoje piosenki z natychmiastowym przełączeniem, tzn. że po zakończeniu jednej piosenki wykonuje inną, różną od poprzedniej - nie powtarza piosenek seriami, jak na przykład zięba. Jednak w odróżnieniu od kosa śpiewak z upodobaniem powtarza gwizdy i dwu- 3-gwizdowe motywy w obrębie jednej piosenki. Czasem u śpiewaka nie bardzo można określić, gdzie się kończy jedna piosenka, a zaczyna druga. Na przedstawionym nagraniu w oddali śpiewa kos. Oto kilka przykładów śpiewu tego drozda: nagranie z 22 maja 2011 roku - śpiewak śpiewa solo, daleko śpiewa zięba, jeszcze dalej kos nagranie z 13 czerwca 2014 roku - na nagraniu śpiewają 2 drozdy: jeden blisko, drugi dalej; daleko śpiewa zięba nagranie z 18 kwietnia 2021 roku - tego dnia trochę padało; na nagraniu wyraźnie słychać gruchające grzywacze nagranie z 11 kwietnia 2021 roku - zdenerwowane śpiewaki odzywają się dźwięcznym terkotem; na nagraniu słychać sierpówkę, śpiewającą bogatkę, i śpiewającego kosa, przez chwilę kłócą się dzięcioły duże nagranie z 20 czerwca 2019 roku - zadziwiające są możliwości śpiewaka; na nagraniu śpiewa zięba, kos i kapturka nagranie z 16 lipca 2011 roku - śpiewaków można słuchać mniej więcej do połowy lipca; śpiewakowi nie przeszkadzają daleko śpiewające kapturka i rudzik. Jak widać z powyższych przykładów, śpiew drozda śpiewaka składa się z różnych gwizdów: bardzo wysokich i dość niskich, głośnych, cichych, długich, krótkich, czystych, skrzeczących, modulowanych i niemodulowanych. Na zakończenie spotkania ze śpiewakiem, przedstawiam chór kosów przed wschodem słońca nagrany 17 kwietnia 2017 roku, z którego trochę trudniej wyłowić śpiewającego drozda śpiewaka. W chórze słychać też grzywacza. Kwiczoł Kwiczoł jest kuzynem droździka, paszkota, kosa i śpiewaka - wszystkie te gatunki należą do tego samego rodzaju Turdus. Jednak kwiczoł jest najmarniejszym śpiewakiem wśród drozdów występujących w Laskach. Naogół odzywa się trzeszczącym lub skrzeczącym głosem, gdy jest czymś bardzo zdenerwowany wydaje charakterystyczny terkot, a jego śpiew to niezbyt miło brzmiący świergot. Kwiczoły śpiewają podczas siedzenia na drzewie, ale również podczas lotu. Kwiczoły są osiadłe, w Laskach od dawna rezyduje rodzina tych drozdów. Oto kilka nagrań tego ptaka, wszystkie pochodzą z Lasek: nagranie z 19 marca 2021 roku - jeden z głosów kwiczoła; na nagraniu gruchają grzywacze, daleko odzywają się szpaki nagranie z 30 maja 2021 roku - inny głos kwiczoła; nagranie zrobione przed wschodem słońca; w tle jest chór kosów nagranie z 30 kwietnia 2017 roku - głos wściekłego kwiczoła; na nagraniu śpiewa pleszka nagranie z 25 marca 2021 roku - śpiewające kwiczoły; na nagraniu daleko śpiewa śpiewak i grucha grzywacz nagranie z tego samego miejsca, dnia i roku - kwiczoły śpiewają w towarzystwie szpaków; na nagraniu słychać werbel dzięcioła dużego, a bardzo daleko grucha sierpówka. Na zakończenie spotkania z kwiczołem przedstawiam nagranie z 5 lipca 2021 roku. Nagranie zostało zrobione przed wschodem słońca. Na nagraniu kwiczoł trzeszczy, popiskuje i świergocze, w tle śpiewa kos i grucha grzywacz. Kulczyk Kulczyk jest kuzynem kanarka - obydwa gatunki należą do tego samego rodzaju Serinus. z 21 lipca 2010 roku. Śpiew kulczyka składa się z piosenek. Pojedyncza piosenka jest żywiołowym, słabo uporządkowanym potokiem wysokich dźwięków o charakterystycznej barwie. Właśnie ta barwa wyraźnie wyróżnia kulczyka spośród innych gatunków ptaków. W tym świergotliwym szczebiocie występują dźwięki o różnej długości, wysokości i modulacji, jednak w śpiewie nie ma naprawdę niskich dźwięków, przez co całość brzmi bardzo wysoko. Kulczyki śpiewają podczas siedzenia oraz w locie. Tomasz Ogrodowczyk twierdzi, że u siedzącego kulczyka piosenki są krótsze, a przerwy długie, natomiast podczas lotu sytuacja się odwraca: piosenki są długie, a przerwy - krótkie. Oto kilka przykładów śpiewu tego ptaszka: nagranie z Lasek z 24 kwietnia 2010 roku - tutaj piosenki są krótkie; na nagraniu śpiewa pleszka i kapturka nagranie z Lasek z 30 kwietnia 2010 roku - tutaj niektóre piosenki są długie; na nagraniu śpiewa pleszka i bogatka, ćwierkają wróble i grucha sierpówka nagranie z Sobieszewa z 14 czerwca 2015 roku - nawoływania kulczyka to serie złożone z kilku szybko powtórzonych takich samych dźwięków, które nazwałam "dzwonkami" nagranie z Lasek z 30 kwietnia 2010 roku - tutaj są krótkie piosenki i "dzwonki"; tłem nagrania są dzwony z pobliskiego kościoła, na nagraniu słychać kwiczoła, pierwiosnka i bogatkę nagranie z Lasek z 7 maja 2011 roku - tutaj kulczyk śpiewa długie piosenki. Szczygieł Ze szczygłami spotkałam się tylko w Sobieszewie, więc wszystkie nagrania pochodzą z tej miejscowości. Nie na darmo mówi się: "wesoły jak szczygiełek". Śpiew szczygła brzmi w naszych uszach żwawo i rzeczywiście wesoło. Nie ma w nim gwizdów modulowanych w taki sposób, że piosenki brzmią "płaczliwie" jak u piecuszka, nie ma "stateczności" w sposobie wykonywania jak w śpiewie drozda śpiewaka, ani wielkiego bogactwa melodii jak u kosa czy słowika. Śpiew szczygła składa się z piosenek utrzymanych w wysokim rejestrze. W piosence występują krótkie dźwięki o różnej wysokości oraz różnego rodzaju gwizdy. Piosenki szczygła są jednak łatwo rozpoznawalne wśród innych gatunków ptaków. Oto śpiew szczygła nagrany 12 maja 2014 roku. Na nagraniu śpiewa piegża, ćwierka wróbel i huka sierpówka. Wśród nagrań nie znalazłam takiego, na którym szczygieł śpiewałby całkiem solo. Jednak przedstawione nagranie wydaje mi się dość dobre na początek. Śpiew szczygła najłatwiej rozpoznać po "dzwoneczkowej" wstawce, która najczęściej rozpoczyna piosenkę. Oprócz śpiewu szczygły szczebioczą i ten właśnie szczebiot wplatają do swoich piosenek. Szczebiot składa się z krótkich "dzwoneczkowych" dźwięków raz niższych, to znów wyższych. Oto przykład szczebiotu nagranego 21 lipca 2010 roku. Oto kilka przykładów śpiewu szczygła: nagranie z 11 czerwca 2013 roku - tutaj 1 szczygieł szczebiocze, a drugi - śpiewa; na nagraniu daleko śpiewa trzciniak nagranie z 7 maja 2014 roku - w tym roku w ośrodku był remont, więc na nagraniu słychać remontowe hałasy - w śpiewie tych szczygłów pojawia się suchy terkot, brzmiący trochę jak przedłużony "szorstki" gwizd nagranie z 7 maja 2018 roku - nad morzem często wieje wiatr, więc trudno o dobre nagranie nagranie z 16 czerwca 2015 roku - w śpiewie pojawiają się dość niskie, głośne, czyste gwizdy, trochę jak u bogatki nagranie z 27 maja 2017 roku - na nagraniu daleko śpiewa trzciniak i dziwonia, tokuje sierpówka i skrzeczy żaba nagranie z 7 maja 2014 roku - na nagraniu śpiewa piecuszek, zięba i kos. Na zakończenie spotkania ze szczygłem przedstawiam nagranie z 15 czerwca 2016 roku, na którym oprócz szczygła śpiewają różne ptaki: głośno śpiewa bogatka i pieje kogut, w tle śpiewa pleszka i pieje inny kogut, do lotu podrywają się łabędzie nieme (słychać trzepot skrzydeł). Dzwoniec Dawniej w Laskach było sporo dzwońców, obecnie trudniej je spotkać, ale jeszcze są, więc można je nagrywać. Podobnna sytuacja jest w Sobieszewie. Kiedyś w ośrodku dla niewidomych, gdzie co roku spędzam wczasy, było sporo dzwońców. Obecnie ośrodek jest mocno rozbudowany, wycięto wiele drzew i krzewów, więc dzwońców jest tam mało. Dzwońce zaczynają śpiewać już w lutym, w ciepłe dni. Śpiew składa się z różnych szczebiotów, treli, gwizdów a nawet świergotów. Czasem przypomina śpiew kanarka. Śpiew jest przerywany "szorstkimi", niezbyt miło brzmiącymi gwizdami. W śpiewie mogą pojawiać się też zawołania kontaktowe w postaci charakterystycznych, zawiniętych do góry, czysto brzmiących gwizdów. Oto śpiew dzwońca nagrany w Sobieszewie 26 lipca 2010 roku. Dzwoniec śpiewa solo; słychać zawołania kontaktowe. Oto kilka przykładów śpiewu dzwońca: nagranie z Lasek z 24 marca 2012 roku - na nagraniu słychać szczebioty, trele, głos kontaktowy i szorstkie gwizdy; na nagraniu daleko śpiewa modraszka i gwiżdże szpak nagranie z Sobieszewa z 7 maja 2014 roku - na nagraniu kracze wrona i śpiewa szczygieł nagranie z Lasek z 30 czerwca 2012 roku - na nagraniu daleko szczebiocze kowalik nagranie z Lasek z 9 kwietnia 2012 roku - tutaj "szorstkie" gwizdy mają charakter lekko rosnący i są poprzedzone czysto brzmiącą sylabą nagranie z Lasek z 22 lutego 2015 roku - w śpiewie słychać różne szczebiotyy, nawet trochę skrzeczące; na nagraniu daleko śpiewa bogatka. Nagranie z Sobieszewa z 20 maja 2018 roku - na nagrani denerwuje się modraszka, daleko śpiewa słowik, grucha grzywacz, krzyczy bażant. Na zakończenie spotkania z dzwońcem przedstawiam nagranie z Lasek z 28 marca 2016 roku. Na nagrania oprócz dzwońców ćwierkają wróble, kracze wrona i śpiewa kos. Sójka Trudno nie rozpoznać sójki gdy przeraźliwie drze się w lesie. Te wrzaski to jej sygnały alarmowe - nagranie z Lasek z 29 lipca 2018 roku. Takim głosem sójki odzywają się przez cały rok, ale późnym latem, jesienią i zimą, gdy już jest w lesie cicho, bardziej rzucają się w uszy. Trochę mniej zdenerwowaną sójkę nagrałam w Laskach 15 września 2019 roku. Sójka należy do ptaków śpiewających, ale o śpiewie trudno mówić w jej przypadku. Jednak na przedwiośniu i wiosną sójki wydają tak niesamowite odgłosy, że aż trudno uwierzyć, że to te zimą "wrzeszczące ptaki". Niektóre z tych odgłosów chyba można nazwać śpiewem. Wszystkie zaprezentowane nagrania pochodzą z Lasek. Oto kilka nagrań z godowymi odgłosami sójek: nagranie z 7 kwietnia 2019 roku - sójka piszczy i kracze, w oddali śpiewa lerka nagranie z 4 kwietnia 2021 roku - sójki skrzypią, popiskują i grzechoczą; na nagraniu śpiewa kos, bębnią dzięcioły i grucha grzywacz nagranie z 11 lutego 2021 roku - sójka pokrzykuje i kracze, bębnią dzięcioły nagranie z 31 marca 2013 roku - sójki jeszcze inaczej kraczą, skrzypią i grzechoczą nagranie z 14 kwietnia 2019 roku - sójka popiskuje; śpiewa zięba i pleszka nagranie z 13 lutego 2019 roku - sójka odzywa się głosem podobnym do samicy puszczyka, a potem wydaje różne rodzaje krakania nagranie z 9 kwietnia 2021 roku - sójka jak kot na tle innych ptaków nagranie z 25 marca 2021 roku - najpierw sójka się drze, a potem piszczy nagranie z 5 marca 2016 roku - sójka niezbyt udolnie naśladuje srokę nagranie z 19 marca 2011 roku - można powiedzieć, że sójka śpiewa, potem wydaje wysokie, dźwięczne okrzyki nagranie z 31 marca 2013 roku - sójki szczebioczą i grzechoczą nagranie z 9 marca 2021 roku - jedna sójka piszczy, a druga gwiżdże trochę jak wilga nagranie z 2 marca 2013 roku - prawdziwy popis: sójka skrzeczy, piszczy, kracze a nawet ćwierka. Sójka ma, jak słychać, duże możliwości głosowe. Nie sposób zaprezentować tu wszystkich możliwości sójki. Sójki swoje popisy wykonują zasadniczo wiosną. Jednak 26 września 2021 roku nagrałam sójkę, która całkiem po wiosennemu pokrzykiwała, krakała i piszczała. HK wrzesień 2021 strony głównej

ptak leśny podobny do drozda