W Polsce najważniejszymi aktami prawnymi gwarantującymi prawa dziecka są: Konstytucja RP, Konwencja o Prawach Dziecka, Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka, przepisy prawa cywilnego, rodzinnego i karnego. W świetle polskich przepisów dzieci do 13. roku życia nie mają zdolności do czynności prawnych. Dziecko z ADHD jest w ciągłym, ale zwykle bezcelowym ruchu. Nawet w sytuacjach, w których powinno pozostać w jednym miejscu, szybko zaczyna się wiercić czy bawić. Często zachowuje się niestosownie do okoliczności, nie jest w stanie powstrzymać się od mówienia, podczas zabawy jest głośne, a odpoczynek w ciszy i spokoju sprawia mu Wszelkie modyfikacje zachowania Twojego dziecka z pozytywnymi lub negatywnymi konsekwencjami powinny być przeprowadzane natychmiast. Jeśli zrobisz to zbyt długo po danym zdarzeniu, Twoje dziecko może zapomnieć lub nie zrozumieć, co zrobiło źle. 7. Ważna jest nauka, a nie oceny. Dzieci z ADHD są zwykle pod presją uzyskania dobrych ocen. Zaburzenia lękowe u dzieci. 1. Zaburzenia lękowe u dzieci. Katarzyna Biłyk Ewa Żelazek 2. Lęk jako zjawisko adaptacyjne Lęk to zjawisko, które pomaga dziecku w prawidłowej adaptacji do świata zewnętrznego oraz pełni szeroko rozumiane funkcje regulacyjne pozwalające m.in. na sprawne monitorowanie własnych zachowao w odniesieniu do oczekiwao społecznych i kulturowych. Walc W., 2006a, Prawa dziecka oraz prawa ucznia – opinie nauczycieli i studentów. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego”, nr 326, „Pedagogika i Psychologia”, z. 3/2006, 257–277. Walc W., 2006b, Prawa dziecka w opiniach studentów kierunków pedagogicznych. jurus gambar senam dasar psht 1 90. Prawa dziecka nadpobudliwego to temat bardzo kontrowersyjny. Zwłaszcza dla nauczycieli, dla których te dzieciaki są bardzo trudnymi. Zaraz pojawiają się pytania i stwierdzenia, ze przecież nie można mówić o prawach gdy dziecko nie wypełnia obowiązków, że jeszcze tego brakuje by dzieci miały więcej praw, że już mają same prawa, że dzieci przez to stają się bardziej bezkarne i agresywne. Nie wolno jednak łączyć praw i obowiązków. Prawa są szersze niż obowiązki. Obowiązki każdy jakieś ma. Wynika to z roli jakie w życiu prezentujemy: lekarz, matka, uczeń. Każdy z nas ma jakieś obowiązki bo nakłada to na nas Konstytucja. Dziecko również je ma. Jednak gdy dziecko nie wypełnia obowiązków nie wolno zabierać mu jego praw! Jeśli ktoś nie wypełnia obowiązków powinien ponieść za to określone konsekwencje, które wynikają np. w szkole ze statutu. Prawa dziecka nie powinny być też łączone z jakimkolwiek systemem wychowawczym np. wychowaniem bezstresowym. Raczej każdy system powinien być stosowany uwzględniając prawa dziecka. Prawa dziecka są potrzebne gdyż staja się narzędziem pracy nauczyciela, psychologa, pedagoga. Pozwalają na rozgraniczenie niedopuszczalnego łamania praw od uprawnionego ograniczenia praw. Dają poczucie pewności i pozwalają bronić się przed nieuzasadnionymi atakami ze strony dzieci, rodziców, dyrektorów o łamanie czy nie przestrzeganie praw dziecka. Należy pamiętać, że prawa dziecka są prawami człowieka mającego specyficzne potrzeby, któremu należy się specjalne traktowanie. Chronią przed siłą większości po to żeby ochraniać godność, osobowość dziecka, jego indywidualność i niepowtarzalność. Istota praw dziecka zawarta jest prawie międzynarodowym np. Konwencja o ochronie praw dziecka, Konstytucji RP, ustawach oraz aktach niższego rzędu , którym jest statut szkoły. Muszą jedne z drugich wynikać, a my jak chcemy zmienić rzeczywistość naszych dzieci musimy pamiętać o tych najwyższych. Statut szkoły musi zawierać wszystkie prawa dziecka, musi mówić co robić gdy owe prawa są łamane, musi być jawnym - zawsze mamy prawo do niego zajrzeć oraz musimy wiedzieć, że mamy wpływ na to co będzie w nim zapisane. Zmian w statucie dokonuje Rada Szkoły i Rada Pedagogiczna. ADHD i szkoła nie zawsze idą w parze. Prawa dzieci z ADHD są szczególnie łamane co odnotowało z pięciokrotna siłą w 2002 roku Biuro Rzecznika Praw Dziecka. Dziecko z ADHD w szkołach nadal jest źle postrzegane. Źle postrzegane nie tylko przez nauczycieli ale również przez rodziców innych dzieci. Szkoła często nie spełnia zadań jakie wynikają z prawa oświatowego .Szkoły często nie wiedzą jak zapewnić dziecku specjalne warunki nauki. Najczęściej łamanym prawem w szkołach jest prawo do prywatności. Pisanie petycji przez rodziców i szkoły, robienie wywiadówek i rozmowy bez zainteresowanych rodziców. "Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym". Nauczyciel nie może powiedzieć, że np. Jaś ma ADHD dlatego jest tak traktowany itp. Prawo do prywatności to zakaz ingerowania w sprawy, które należą do prywatnych, zakaz rozpowszechniania informacji, które organy administracyjne w tym szkoła zebrały na temat dziecka. Nic nie może się dziać bez naszej zgody czy wiedzy o naszych dzieciach. Czyli jak nauczyciel sporządza opinię nawet na prośbę sądu powinien o tym poinformować rodziców. Dzieci są tez często dyskryminowane z powodu ADHD. Należy pamiętać, że dyskryminacja to traktowanie osób w identycznej sytuacji w sposób różny ale również dyskryminacja jest traktowanie osób w różnej sytuacji w sposób jednakowy! Pamiętajmy, że ADHD jest pewnego rodzaju niepełnosprawnością więc musimy traktować te dzieci troszkę inaczej bo ich organizm jest nieco inny. ADHD jest zaburzeniem genetycznym, które wymaga leczenia ale którego wyleczyć się nie da. Przez umiejętne postępowanie możemy jednak poprawić funkcjonowanie dziecka. Objawy ADHD nie są winą dziecka ani jego rodziców, nie powodują też, że nauczyciel jest nieprofesjonalny. Dyskryminacją będzie więc ocenianie dziecka za objawy. To jest tak jakbyśmy oceniali kogoś kto nosi okulary i nie widzi dobrze tekstu z planszy czy tablicy. Jednak ADHD nie może być wymówką. Objawy zagrażające dziecku i innym powinny być ukarane, powinno się wyciągnąć określone konsekwencje. Każde dziecko zagwarantowane ma również prawo do nauki. Do 18 roku życia nauka jest obowiązkowa .Należy też pamiętać, że nie wolno usuwać dziecka ze szkoły rejonowej. Dziecko i my rodzice mamy prawo do otrzymywania informacji, prawo do posiadania poglądów i pytania dziecka o zdanie oraz wyrażania swojego zdania. Na terenie szkoły dziecko musi znać reguły .My zaś mamy również prawo do wglądu w dokumentacje szkoły dotyczącej jej sposobu funkcjonowania, wgląd do informacji zbieranych przez szkołę na temat naszego dziecka. W statucie muszą być zawarte rodzaje nagród i konsekwencji, sposoby przenoszenia ucznia np. do innego gimnazjum, jak skreśla się dziecko z listy uczniów, tryb odwoławczy od decyzji itp. Dziecko musi mieć zagwarantowane odpowiednie warunki pobytu w szkole, zapewniające mu bezpieczeństwo. Musi wiedzieć jakie są konsekwencje i kary. Konsekwencje powinny być zgodne z prawem ochrony przed przemocą. Oznacza to, że dziecko ma być traktowane w sposób godny.. Dziecko ma również prawo do wolności wypowiedzi .Prawo do swobody wypowiadania swoich opinii, przekonań, prawo do wypowiedzenia się na temat treści nauczania, możliwość wyrażania opinii dotyczących postępowania wobec uczniów itp. Poglądy dziecka nie mogą wpływać na ocenę ich postępów w nauce! Warto wspomnieć też o możliwości ograniczenia praw dziecka. Możemy ograniczyć prawa dziecku ale tylko regulaminem. W szkole statutem. Ograniczenie jednak musi być proporcjonalne do wykroczenia, musi czemuś służyć i być uzasadnione. Co robimy gdy prawa dziecka są łamane? W statucie szkoły musi być zapis o trybie składania skarg w przypadku naruszenia praw ucznia oraz tryb odwołujący się od kar. Kolejnym etapem jest skarga do dyrektora szkoły dalsza droga to Kuratorium - jeśli sprawy dotyczą nadzoru pedagogicznego. Skargi na funkcjonowanie szkoły, nieprawidłowości w wykorzystaniu budżetu, zatrudnienia kierujemy do Urzędu Miasta i Gminy. Tekst opracowany przez Agatę Majda - Polskie Towarzystwo ADHD na podstawie wykładu Joanny Pietrasik i Moniki Szaniawskiej „Uwarunkowania prawne dotyczące dziecka o specjalnych potrzebach edukacyjnych w szkole" podczas konferencji „Diagnoza zespołu nadpobudliwości psychoruchowej".10 kwietnia 2006 r. Warszawa. Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo sprawiają wiele problemów nauczycielomw szkole oraz rodzicom w domu. Charakterystyczne ich cechy, tj. nadmierna ruchliwość, zaburzenia uwagi, impulsywność, a także często towarzyszące im kłopoty z zapamiętywaniem i skłonność do nadmiernie żywych reakcji emocjonalnych powodują, że dzieci te nie radzą sobie z nauką oraz z zasadami zachowania i funkcjonowania w szkole. Jak zauważa dr n. med. Anna Leszczyńska-Rodziewicz - psychiatra z Poznania, już w przedszkolu dzieciom stawiane są zadania wymagające skupienia uwagi np. siedzenie w jednym miejscu, czekanie na swoją kolej itp. Uwaga i koncentracja dojrzewają jednak do 6 – 7 roku życia, więc ADHD zdiagnozować można u dziecka dopiero w wieku szkolnym. Mimo wszystko istotne jest znalezienie przyczyny niepokojącego zachowania dziecka i obserwowanie go w grupie rówieśników. Brak koncentracji, roztargnienie zdarza się każdemu pod wpływem różnych czynników np. problemów rodzinnych (rozwód rodziców), depresji, alergii czy innych chorób. Jednak jeśli wykluczy się te czynniki, a problem z nieodpowiednim zachowaniem utrzymuje się przez dłuższy czas i w różnych okolicznościach (np. w szkole, podczas spotkań z rodziną), wówczas można podejrzewać ADHD. Po zbadaniu i obserwacji dziecka oraz informacji uzyskanych od rodziców oraz wychowawcy, taką diagnozę może postawić tylko lekarz książce pt. „W świecie ADHD” i ADHD rozumiane jest jako zaburzenie neurologiczne, na które składa się następująca grupa objawów: • impulsywność• zaburzenia koncentracji• nadruchliwość / nadmiar energiiStopień natężenia i długość trwania tych objawów są znacznie intensywniejsze niż u dzieci zdrowych, co przeszkadza w codziennym objawem ADHD jest niemożność skupienia uwagi na jednej rzeczy oraz łatwe rozpraszanie, co wpływa na funkcjonowanie w otoczeniu zarówno w domu, jak i w szkole. Jednego dnia dziecko dobrze sobie radzi z daną czynnością/zadaniem, np. tabliczką mnożenia, a następnego fatalnie. Jego koncentrację zaburza każdy szczegół: odgłosy za oknem, rozmowy kolegów itp. To sprawia, że dzieci osiągają gorsze wyniki w nauce, choć często są inteligentne i zdolne. ADHD mogą towarzyszyć inne zaburzenia, np. dysleksja. Dziecko cierpiące na ADHD ma kłopoty z planowaniem i doprowadzeniem do końca tego, co zaczęło. Poza tym działa impulsywnie, ma problemy z przestrzeganiem zasad. Trudno jest przewidzieć, co za chwilę zrobi. Jego zachowanie może być niebezpieczne dla innych osób, jak i dla niego samego. Przykład takiego zachowania ukazuje w swoim artykule dot. ADHD dr n. med. Kinga Szymona – specjalista psychiatrii dzieci i młodzieży. „Dziecko z ADHD najpierw przebiegnie przez jezdnię, a potem przypomni sobie, że jednak trzeba stanąć i rozejrzeć się.” Jeśli chodzi o nadruchliwość/nadmiar energii, może ona wystąpić, lecz nie musi. Objawia się poprzez: wstawanie z miejsca w klasie, stukanie palcami i nogami, rozglądanie się, gwizdanie itp. Zachowania te ogólnie uznawane są jako brak skupienia przy wykonywaniu danego zadania, jednak właśnie w ten sposób dzieci z ADHD mogą się skoncentrować. Przez to, że nie potrafią dostosować się do wymagań życia społecznego, są mniej lubiane i nieakceptowane przez rówieśników. Dorośli także nie akceptują ich zachowania. Dzieci z ADHD często słyszą negatywne uwagi na swój temat od rodziców, nauczycieli i innych dzieci. Chociaż starają się zachowywać poprawnie, nie widać efektów. Ciągłe uwagi, krytyka oraz brak pochwał sprawia, że spada u dziecka samoocena. Stosowany przez nauczycieli system kar i nagród w przypadku dzieci z ADHD nie sprawdza się, dlatego w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym im. Janusza Korczaka w Strzelcach Krajeńskich sformułowano strategie edukacyjne, które stymulują, motywują i regulują zachowania. Są to:- struktura: przejrzyste reguły, zwyczaje, wskazówki i oczekiwania,- konkret: stosowanie wizualnych wskazówek, zachęty, powtarzania poleceń,- spójność: rozsądne użycie korygującej informacji zwrotnej przy ustanawianiu terminów,- motywacja: częste dodatnie wzmocnienia oraz konsekwencje,- integrujące lekcje: wyzwolenie wyobraźni i ciekawości dziecka przez entuzjazm, kreatywność i nowości. Nieleczone ADHD sprawia, że nie mogąc sprostać obowiązkom szkolnym, dzieci nie chcą się uczyć, popadają w nałogi i poszukują akceptacji wśród młodocianych potrzebuje specjalnej motywacji, by potrafiło dostatecznie długo zajmować się daną rzeczą/ zadaniem. Jak piszą Edward Hallowell i John Ratey w książce pt „ W świecie ADHD”, wzmacniaczy motywacji nie należy jednak traktować jak łapówkę. Dzieci z ADHD to urodzeni przedsiębiorcy, uwielbiają rywalizację, ryzyko, ale potrzebują też pochwał i pozytywnych informacji zwrotnych. Potrafią skoncentrować się pod wpływem stresu, np. w gabinecie lekarskim lub wtedy, kiedy są zainteresowane daną rzeczą. Potrzebują jednak osoby, która pomoże im zakończyć to, co zaczęły, pomoże rozwijać zainteresowania i ustali w czym są dobrzy. Niczym trener drużyny udzieli wskazówek, pomoże zapanować nad chaosem i uporządkować obowiązki domowe i szkolne. Zadaniem dorosłych jest zmienić negatywne nastawienie otoczenia do dziecka, dostrzegać jego pozytywne cechy oraz ustalić reguły i konsekwencje ich negatywnych cech u dzieci z ADHD można dostrzec pozytywne cechy, takie jak odwaga, upór, kreatywność czy energiczność. Z powodzeniem mogą odnosić sukcesy, jak inne nie jest chorobą, na którą znajdziemy sprawdzone lekarstwo. Rodzice muszą wiedzieć o tym, iż można leczyć takie dzieci farmakologicznie, ale ważne są również wszelkie metody psychoterapeutyczne, terapie rodzinne. Poza tym osobom z ADHD w codziennym funkcjonowaniu pomagają rytuały i harmonogramy, przedmioty przypominające o czymś, np. karteczki samoprzylepne, jak również ćwiczenia fizyczne wyładowujące nadmiar Hallowell i John Ratey w książce pt. “Jak żyć z ADHD” piszą, iż „ADHD staje się chorobą wówczas, kiedy dziecko nie potrafi odnaleźć się w normalnym życiu. Jeśli natomiast potrafią panować nad złymi cechami ADHD, będą w stanie funkcjonować zgodnie ze środowiskiem rozwijając swoje uzdolnienia.”Jak wspominałam wcześniej, ADHD może występować bez nadruchliwości. Osoby z takim ADHD to zazwyczaj marzyciele, którzy „głowę mają w chmurach”, w czasie trwania lekcji często patrzą w stronę okna, wyłączają się w czasie rozmowy. Otoczenie odnosi wrażenie, że są to osoby leniwe, gdyż nie przestrzegają terminów i często spóźniają się. Kluczowym objawem ADHD bez nadruchliwości jest skłonność do rozpraszania się. W takiej sytuacji niezwykle trudno jest wykryć ADHD, gdyż trudności z koncentracją mogą być wynikiem traumatycznych wydarzeń, codziennego pośpiechu, depresji, gwałtownych zmian w życiu, stanów chorobowych czy stosowania niektórych leków. Jednak czasami właśnie przyczyną może być nierozpoznane rodzinne z dzieckiem z ADHD może obfitować w liczne konflikty. Często odczuwają one niechęć do rodziców, którzy mówią im, co mają robić, zmuszają do kompromisów i podporządkowania się panującym zasadom. Dlatego bardzo ważne są więzi rodzinne, które dają poczucie zrozumienia, szacunku do drugiego człowieka, wspólnoty. Istotne jest, by robić coś wspólnie, np. chodzić na spacery, razem oglądać telewizję czy spożywać wspólnie posiłki. Jak wspominają Edward Hallowell i John Ratey, którzy sami mają ADHD, z doświadczenia wiedzą, że dzieci z ADHD są często źródłem rodzinnych sprzeczek i kłótni między małżonkami. Rodzice odczuwają złość i pod wpływem złych emocji nierzadko atakują dziecko, a również siebie nawzajem. Podobnie może być w szkole. Dziecko z ADHD może zakłócić prowadzenie lekcji przy udziale innych kolegów, a nauczyciela doprowadzić do złości i emocjonalnego wycieńczenia. ADHD wpływa na całą klasę i rodzinę. Często dorośli mają dość takiego zachowania. Ponieważ nie mogą zapanować nad zachowaniem dziecka, okazują coraz mniej zrozumienia wobec wymówek i usprawiedliwień dziecka, i wyznaczają dla niego karę. Taka walka z dzieckiem nie prowadzi do konstruktywnych rozwiązań. Może co prawda na krótką chwilę poprawić sytuację, jak odrobienie zadania domowego czy wyniesienie śmieci, jednak jest to okupione wcześniejszymi negatywnymi emocjami. Dziecko, które ma wymierzane ciągle kary, może znienawidzić rodziców. Wówczas nie będzie szans na szczerą rozmowę, szacunek czy miłość. Dlatego istotne jest rozpoznanie ADHD, poddanie dziecka badaniom psychiatrycznym i stosowanie określonych terapii. Ważne jest, by opanować buntowniczość dziecka i sprawić, żeby było bardziej zorganizowane i przypilnowane. Należy budować atmosferę wsparcia i współpracy. Z takim dzieckiem trzeba nauczyć się negocjować, wysłuchać tego, co dziecko ma do powiedzenia i nie podchodzić do negocjacji z pozycji walki. Negocjowanie nie zawsze jest możliwe zwłaszcza w przypadku młodszych dzieci, które potrzebują struktury i ograniczeń. Jak piszą i „negocjowanie to klucz do kierowania zachowaniem w każdej rodzinie i grupie.” Nie jest to łatwe, gdyż dzieci, jak każdy zresztą, nie lubią ciągłych rozkazów i kontrolowania. To zwiększa napięcie i budzi konflikty w rodzinie. Dzieci wolą walkę niż negocjacje, bo walka jest ciekawsza, niesie za sobą więcej oraz nauczyciele nie są specjalistami, mogą jednak korzystać z pomocy psychologa, pedagoga i innych osób, które mają doświadczenie i wiedzę dotyczącą ADHD. Najważniejszą rzeczą jaką mogą zrobić, to zwracanie uwagi na emocje dziecka pojawiające się w procesie uczenia, wnikliwe obserwowanie jego zachowania (czy jest podekscytowane czy znudzone), planowanie i organizowanie pracy dziecka w domu i w szkole (tworzenie tabel, spisów, powtarzanie wskazówek i zapisywanie ich, określenie zasad i granic). Nieocenione jest nawiązywanie kontaktu wzrokowego z dzieckiem, by w ten sposób odciągnąć go od rozmyślania i „sprowadzić na ziemię”. Dobrą wskazówką dla nauczycieli jest sadzanie takich dzieci blisko swojego biurka w klasie i przejmowanie dowodzenia, co hamuje i łagodzi, a nie karze. Wszelkie zmiany sprawiają wiele trudności, dlatego dobrze jest, kiedy wcześniej przygotujemy dziecko do zmian, opowiemy, co się wydarzy w najbliższych dniach. Aby dzieci nie czuły się przytłoczone nadmiarem obowiązków, warto dzielić większe zadania na mniejsze oraz wspierać i zachęcać do ich wykonania. Jeśli dziecko ma problemy z zapamiętywaniem, należy nauczyć je mnemotechniki czyli sztuki zapamiętywania na zasadzie podpowiedzi, rymów, kodów, skojarzeń itp. Dzieci z ADHD muszą mieć jasno sformułowane oczekiwania, uproszczone instrukcje i polecenia. W przypadku młodszych dzieci, jeśli jest to możliwe, warto przekształcać zadania do wykonania w u dziecka zostanie zdiagnozowane ADHD, należy nauczyć je tego, by nie wykorzystywały zaistniałego faktu na zasadzie wymówek i tłumaczeń. ADHD może służyć jako wyjaśnienie, ale nie może być usprawiedliwieniem zachowania czy popełnionych błędów. Autor: Czytelnik Portalu Pedagogika SpecjalnaOpublikowano: 8 lutego 2021 roku. Zespół Aspergera (ZA) jest najłagodniejszą formą całościowych zaburzeń rozwoju mieszczących się w spektrum autyzmu. Jest to zaburzenie, a NIE choroba. Diagnozowane jest coraz częściej, a wiele dzieci z zespołem Aspergera jest uczniami ogólnodostępnych szkół. W związku z trudnościami w dostosowaniu się do obowiązków szkolnych oraz trudnościami w funkcjonowaniu w grupie rówieśniczej, dziecko z zespołem Aspergera może nie być akceptowane przez rówieśników. Cechy charakterystyczne dla dzieci z zespołem Aspergera: dosłowne rozumienie mowy,są w normie intelektualnej, ale występują zaburzenia sensoryczne,nie „czytają” emocji, mają problem z ich właściwym wyrażaniem,nie lubią zmian,pracują według schematów,są impulsywne i skrajne w swoim zachowaniu,są skrajne w kontaktach społecznych – wycofanie społeczne,są nadmiernie szczere,kierują się rozumem, a nie sercem. To bardzo inteligentni ludzie, ale mają problem z funkcjonowaniem społecznym. Zaburzenia towarzyszące zespołowi Aspergera: zaburzenia koncentracji uwagi,zespół nadpobudliwości ruchowej z deficytami uwagi – ADHD,zaburzenia lękowe,fobia społeczna,zaburzenia opozycyjno-buntownicze,mutyzm wybiórczy,Zespół Tourette’a (tiki ruchowe). Zachowania dzieci z zespołem Aspergera interpretowane są często jako przejaw złego wychowania, dlatego zdarza się, że u dziecka w pierwszej kolejności może być rozpoznane ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) lub zaburzenia zachowania. U dzieci z zespołem Aspergera, w sferze rozumienia sytuacji społecznych, rozumienia motywów działania i uczuć innych osób, występują znaczne deficyty, wynikające z odmiennego funkcjonowania mózgu. Wpływ zaburzeń na funkcjonowanie w szkole Trudności językowe i komunikacyjne Uczeń: jest szczery aż do bólu,mówi to, co myśli w danej chwili,nie rozumie, czemu ludzie kłamią,może mieć trudności z rozróżnieniem, jak się odzywać do osoby dorosłej, a jak do rówieśników,ma problem z odróżnieniem fikcji od rzeczywistości,nie rozumie metafor, przenośni, ironii, żartów,dosłownie rozumie znaczenia słów,wtrąca niestosowne komentarze, nie zważając na uczucia innych. Prośby dziecka z ZA Potrzebuję jasnych i czytelnych zasad, na których oprę moje wiedzieć, jaki jest porządek dnia, czuję się wtedy mi, co czujesz, co oznacza twoja mina – chcę się tego mi wskazówki, jak radzić sobie w nowych dla mnie mi, żebym się zatrzymał i ciebie do mnie wprost, bez przenośni i dwuznaczności – tylko wtedy wiem, o co mnie – bardzo tego że bywam męczący, ale staram się to zmienić, kiedy okazujesz mi zrozumienie i akceptację,Nie izoluj mnie od ludzi – ja ich potrzebuję do normalnego obrażaj się, gdy powiem, co myślę, NIE CHCIAŁEM CIĘ URAZIĆ. Zaburzenia percepcyjno-motoryczne Uczeń: robi błędy ortograficzne, mimo znajomości zasad ortograficznych,ma trudności w czytaniu,ma problemy z grafomotoryką, co się przekłada na niestaranne pismo,ma kłopot z nauką języków obcych,może mieć nadwrażliwość lub niedowrażliwość słuchową, dotykową (odporność na ból), wzrokową, węchową,ma trudności z koordynacją ruchową. Funkcje poznawcze i wykonawcze Uczeń: nie rozumie, że inni ludzie mają swoje myśli i przekonania,nie zdaje sobie sprawy, że mówiąc otwarcie, może sprawić przykrość,ma problem z dokończeniem rozpoczętego zadania, bo stale się rozprasza,ma trudności w odnalezieniu się w nowej sytuacji, w przenoszeniu uwagi, wykorzystaniu informacji zwrotnych, planowaniu i realizacji planu,ma kłopot z zapamiętaniem dat, przeliczaniem czasu, pilnowaniem chronologii wydarzeń. Jak wspomóc ucznia podczas lekcji: Mów prostym językiem, bez przenośni, żartów i krótkich poleceń – im prostsze, tym większa szansa, że uczeń cię zrozumie i wykona wdawania się w dyskusję, krótka uwaga: STOP!Na początku lekcji powiedz, o czym będzie mowa – gdy uczeń będzie znał plan lekcji, będzie mu łatwiej się odnaleźć i utrzymać się zadawać pracę domową na początku się do ucznia po dziecko o wszystkich zmianach planu działania, unikniesz wtedy – dobrze pokierowany uczeń jest w stanie sprostać większości wymagań konsekwentny – to daje dziecku jasne granice i poczucie osiągnięcia, nawet te drobne – to buduje poczucie wartości. Bibliografia: Ayres A. J., Dziecko a integracja sensoryczna, Gdańsk 2020, Wyd. Harmonia A., Zrozumieć świat ucznia z Zespołem Aspergera, Gdańsk 2018, Wyd. V. F., Uczenie się przez zmysły, Gdańsk 2016, Wyd. Harmonia E., Dziesięć rzeczy, o których chciałoby ci powiedzieć dziecko z autyzmem, Kraków 2017, Wyd. Uniwersytet Jagielloński. Autor: Marta Pawlukiewicz – Czytelniczka Portalu Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, zaburzenia hiperkinetyczne, czyli kłopoty z nadpobudliwością, nadruchliwością i koncentracją uwagi. Częściej diagnozowany u chłopców ze względu na przewagę objawów nadpobudliwości i nadruchliwości, co skutkuje kłopotami wychowawczymi. U dziewcząt przeważają objawy zaburzeń koncentracji, ale ponieważ nie są te objawy tak widoczne, dziewczynki nie sprawiają kłopotów wychowawczych i rzadziej są diagnozowane. Artykuł jest trzecią częścią cyklu poświęconego uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi #uczeń ze dziecka z ADHD Dzieci z tym zaburzeniem nie są inne, więc potrzebą nadrzędną jest zrozumienie. To co z nimi się dzieje jest trudne do pojęcia szczególnie dla nich, więc tym bardziej potrzebują, aby dorośli opiekunowie rozumieli więcej i wspierali je w poradzeniu sobie z codziennymi komplikacjami, jakie wnosi w życie dziecka ADHD. Jeśli dorośli zrozumieją przyczyny reakcji, to zobaczenie kolejnych potrzeb jest łatwiejsze: stałości reakcji na konkretne zachowanie (wszyscy dorośli reagują tak samo na takie samo zachowanie), konsekwentnego dotrzymywania umów i deklaracji, co eliminuje niepewność, regularności (rytmu dnia), która pozwala ćwiczyć umiejętności, powtarzania, aby uniknąć zapominania, a przede wszystkim natychmiastowej reakcji na zachowania dziecka: gdy dobre – to nagroda (pochwała), a gdy łamie reguły – natychmiastowej informacji, że to zachowanie jest niewłaściwe. Ostania z potrzeb jest często mało rozumiana przez dorosłych. W szkole zostawiany taki uczeń po lekcjach na rozmowę z wychowawcą nie potrafi przypomnieć sobie sytuacji, o których nauczyciel mówi, więc albo zamyka się i nie odpowiada (postrzegany jako niegrzeczny, unikający odpowiedzialności), albo odpowiada tak, jak wyobraża sobie oczekiwania nauczyciela (często postrzegany wtedy jako kłamczuch, który konfabuluje, żeby uniknąć reprymendy). A rzeczywistość tego dziecka wygląda jak życie na karuzeli: zaburzenia w pracy neuroprzekaźników w mózgu powodują brak możliwości selekcjonowania i hierarchizowania informacji (bodźców). Jak ma sobie odtworzyć, co wydarzyło się przed kilkoma godzinami czy nawet minutami, jeśli po drodze się tyle już zmieniło? Wspierająca przestrzeń Ze względu na nadpobudliwość i nadruchliwość ucznia dobrym rozwiązaniem wydaje się być zajmowanie miejsca w ostatniej ławce, bez towarzystwa rówieśnika. To sprzyja jego potrzebie większej przestrzeni prywatnej, a równocześnie zachowania, nad którymi nie panuje ze względu na swoje zaburzenie (np. kręcenie się na odchylonym krześle, spadające pomoce, ciągłe sięganie do tornistra, itd.), nie będą stanowiły swoistego „przedstawienia” dla innych uczniów. Pomogą także jasne ustalenia co do pomocy do lekcji: kolorowe okładki na podręczniki i zeszyty (np. zielony – przyroda, niebieski – matematyka), malutki piórnik (tylko podstawowe przybory, a do np. plastyki czy geometrii – inne małe piórniki z konkretnymi przyborami), na ławce znajdują się tylko niezbędne do lekcji przedmioty. Zachowanie nauczyciela: używanie konkretów w przedstawianiu treści, a unikanie pojęć abstrakcyjnych (jeśli się pojawiają, powinny być natychmiast wyjaśnione), unikanie zwrotów, które mogą powodować dezorientację (zaskakujące reakcje mogą wywołać zdania wypowiadane przez nauczyciela: Pozwól, że rzucę okiem… Pogoda pod psem… Leży do góry brzuchem… Ręce opadają…), powtarzanie najważniejszych zdań, zwracanie uwagi na to, co należy zanotować, wyraźne formułowanie celów i wskaźników pomagających ocenić osiągnięcie celu, dobre relacje z uczniem, które pozwolą ustalić, jak nauczyciel może „obudzić” ucznia, kiedy ten ma kłopot z utrzymaniem koncentracji. Istotnym elementem zachowania nauczyciela jest umiejętność powstrzymania się od zwracania uwagi, jeśli zachowanie ucznia wynika z jego zaburzenia i nie stanowi zagrożenia dla bezpieczeństwa tego ucznia lub innych obecnych w klasie. Np. w sytuacji, gdy spadnie piórnik, nie ma potrzeby zwracania się z uwagą Podnieś piórnik! Jak będzie go potrzebował, to podniesie. Poza tym takie „spadanie” różnych przedmiotów powtarza się zwykle wielokrotnie, więc nieustająco przerywana jest uwaga wszystkich uczniów, także tego, który ma z koncentracją szczególny kłopot. Oczywiście jeśli np. rozsypią się kredki, a uczniowie przemieszczają się po klasie, bo trwa aktywna praca, sytuacja się zmienia, może stanowić zagrożenia dla innych. Jasny komunikat Basia, Wojtek, pomóżcie Oskarowi zebrać kredki! ma uzasadnienie w zapewnieniu bezpieczeństwa wszystkim obecnym w klasie. Metody pracy dydaktycznej Im więcej aktywności, tym skuteczniejsze zaangażowanie ucznia nadpobudliwego w działania, które może wtedy zapamiętać skuteczniej, ponieważ włącza w ten proces wszystkie zmysły. Dobrze sprawdzają się instrukcje do wykonywania ćwiczeń, ponieważ pomagają zobaczyć kolejne elementy i – nawet jeśli dojdzie do zerwania uwagi i zaburzenia procesu myślenia – łatwiej wrócić do przerwanej pracy i powiązać fakty. W tym aspekcie mogą pomóc także plany, mapy mentalne, terminarze itd. Wspierające będą także metody oparte na wizualizacji: filmy, zdjęcia, ryciny, modele itd. W porządkowaniu wiedzy – możliwość korzystania z tablic, słowników, instrukcji, encyklopedii, zestawień, diagramów itd. Wspierają rozumienie i zastosowanie wiedzy metody inscenizacji, pokazów, prezentacji itd. Dostosowanie wymagań edukacyjnych Dla uczniów z zaburzeniem hiperkinetycznym dostosowanie powinno uwzględniać ich nadpobudliwość, nadruchliwość i kłopoty z koncentracją. Stąd właściwe wydają się być te formy, które bazują na powtarzaniu, przypominaniu, wspieraniu planowania i myślenia perspektywicznego, a także kontroli emocji. Skuteczne mogłyby być np.: …po uprzednim przypomnieniu, …po wcześniejszym przećwiczeniu, …w trzech etapach, …z modelem, …wg planu, instrukcji, …z graficzną notatką z tekstu, …ze słownikiem, …z tabelą, …możliwością korzystania z wyjaśnień nauczyciela, …z mapą itd. Ważne dla uczniów z ADHD 1. Najważniejsze: zaakceptować dziecko takim, jakim jest. Współpracować. Otwarcie rozmawiać o problemach dziecka, pytać o pomysły, które pomogą mu rozwiązać jego problemy. 2. Pracować nad pozytywnym obrazem tego ucznia, skupiać się na mocnych stronach, nie interpretować zachowań uczniów w sposób, który zaprzecza wiedzy o jego zaburzeniu. (Zamiast: “Uparte, pracuje wtedy kiedy samo chce, ciągle pyta, wszystko zaczyna, niczego nie kończy, buja w obłokach, ma ciągłe problemy w relacjach z rówieśnikami…”. Może: „Ukierunkowane na cel, pracuje przy wysokiej motywacji, dociekliwe, chętnie eksperymentuje, elastyczne, pełne pomysłów, indywidualista, ekscentryk…”?). 3. Postawić na empatię, zrozumienie i budowanie relacji. Taka postawa nauczyciela może pomóc uczniowi zobaczyć przestrzeń szkolną jako sprzyjającą realizacji celów i zaspokojenia indywidualnych potrzeb. To wpłynie uspokajająco na młodego człowieka, zwiększy jego zaufanie do dorosłych opiekunów, pośrednio może zwiększyć zaangażowanie tego ucznia w pracę nad sobą. 4. Ustalić czytelne sygnały dotyczące: pochwał (np. kciuk w górę: Chwalę, doceniam!), przypomnienia (np. pokazanie trzech palców stanowi komunikat: Wróć do przerwanego zadania!), zwrócenie uwagi na łamanie zasad (np. otwarta dłoń: Skup się na pracy!). Ważne, aby te sygnały były bez słów, które powodują przerywanie koncentracji wszystkich uczniów w klasie, a dziecko z ADHD czuje się ciągle upominane. 5. Podczas zajęć podkreślać to, co ważne, co wymaga zapamiętania, zapisania. 6. Podczas prezentacji komentować to, co uczniowie widzą. 7. Zachęcać do zadawania pytań i komentowania. 8. Kontrolować notatki ucznia, aby wyeliminować błędy różnego rodzaju. 9. Dopilnować, aby zadania (lub informacje istotne na przyszłość, np. sprawdzian w czwartek) były zapisane w zeszycie. 10. Współpracować z rodzicami (ale nie wzywać co chwila). Ustalony rytm spotkań wesprze zarówno dziecko, rodziców, jak i nauczycieli. Ważne, aby spotkania były nastawione na rozmowy o tym, co zostało osiągnięte, były okazją do wymiany pomysłów na rozwiązanie konkretnych problemów dziecka. 11. Dbać, aby każde spotkanie z uczniem kończyło się pozytywnie: jeśli nie pochwałą (bo było trudno dzisiaj), to na pewno z uśmiechem, który sygnalizuje uczniowi, że może liczyć na nauczyciela. Zewnętrzne objawy ADHD często utrudniają nauczycielom zauważenie rzeczywistych kłopotów dziecka związanych z deficytami koncentracji, dosłownym rozumieniem poleceń, utrudnionego czytania komunikatów niewerbalnych, problemów z nawiązywaniem i utrzymaniem relacji społecznych. A te kłopoty przekładają się na sukces (lub raczej jego brak) edukacyjny. Naszą rolą jest organizacja zajęć w taki sposób aby wspierając ucznia skupiać się na jego mocnych stronach, a nie deficytach. Chrzanowska B., Święcicka J.: Oswoić ADHD. Poradnik dla rodziców i nauczycieli dzieci nadpobudliwych psychoruchowo. Warszawa 2011. Maria Tuchowska Nauczyciel dyplomowany, polonista i teolog. Posiada wieloletnie doświadczenie w pracy z dziećmi i młodzieżą w placówkach integracyjnych różnego poziomu, edukator, coach, przeprowadziła ok. 600 szkoleń z zakresu kompetencji psychospołecznych nauczycieli, prawa oświatowego, pracy z dziećmi i młodzieżą z różnego typu zaburzeniami. Specjalizuje się również w tematyce dotyczącej zagadnień związanych z obecnością rodziców w szkole. Dzieci z ADHD (zespołem nadpobudliwości psychoruchowej), charakteryzują się nadmierną impulsywnością, ruchliwością oraz zaburzeniami koncentracji uwagi. Rodzice maluchów z ADHD bardzo często zgadzają się, aby ich szkrab zażywał leki, np. metylofenidat. Środki farmakologiczne działają tylko przez krótki okres, a ponadto mogą powodować wiele skutków ubocznych, jak wzrost tętna czy zmiany w DNA. Niektórzy rodzice dzieci z ADHD decydują się leczyć maluchy naturalnymi metodami. Powinni jednak uzbroić się w cierpliwość i opracować dokładny plan działania. Jak pomóc dziecku nadpobudliwemu? Co robić, a czego unikać? Jakie są inne sposoby leczenia dzieci nadpobudliwych? spis treści 1. Dzieci z ADHD 2. ADHD w zależności od wieku 3. Dzieci z ADHD w szkole Trudności dziecka z ADHD 4. Naturalne sposoby radzenia sobie z ADHD 5. Rady dla rodziców dzieci z ADHD rozwiń 1. Dzieci z ADHD Dzieci z ADHD, to maluchy dotknięte zespołem nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi. ADHD, nazywane także zespołem nadpobudliwości psychoruchowej (ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder) powoduje, że dziecko nie potrafi skoncentrować się na tym co robi, nie słucha poleceń rodzica i nie jest w stanie usiedzieć w miejscu. Na ADHD składają się takie objawy, jak nadmierna impulsywność i ruchliwość oraz zaburzenia koncentracji uwagi. Zobacz film: "Choroby neurologiczne jako przyczyny depresji" Dziecko z ADHD bardzo łatwo się dekoncentruje, skupia uwagę na wszystkich bodźcach wokół, nie potrafi odróżnić bodźców istotnych od nieistotnych. Dzieje się tak wskutek wadliwej pracy układu nerwowego, w którym procesy pobudzania dominują nad procesami hamowania. Zespół nadpobudliwości dotyczy około 5-7% dzieci. Dwa razy częściej chorują na ADHD chłopcy niż dziewczynki. U dziewczynek ADHD bardziej manifestuje się w formie zaburzeń koncentracji – bujają w obłokach. U chłopców ADHD objawia się silniej w postaci zaburzeń zachowania – są impulsywni, agresywni, nieposłuszni. Bardzo często określa się ich mianem „niegrzecznych dzieci” albo oskarża rodziców o niewydolność wychowawczą. Dziecko nadpobudliwe psychoruchowo popełnia wiele błędów wynikających z niedbałości, nie potrafi skoncentrować się na szczegółach, wysiedzieć w ławce przez 45 minut. Nie stosuje się do instrukcji, nie potrafi utrzymać przez dłuższy czas uwagi, nie umie zorganizować sobie pracy i zajęć, gubi rzeczy, jest roztargnione i zapominalskie. Ponadto, ciągle jest w ruchu, wykonuje nerwowe ruchy rąk albo nóg, wstaje z miejsca w czasie lekcji, jest nadmiernie gadatliwe, nie potrafi czekać na swoją kolej, wyrywa się do odpowiedzi, zanim padnie pytanie, przeszkadza innym. Brakuje mu samokontroli i refleksji na temat własnego zachowania. Nie potrafi podporządkować się normom społecznym, co często powoduje trudności w relacjach z rówieśnikami. Dziecko z ADHD może chcieć przejąć inicjatywę w zabawie, nie umie przegrywać, nie znosi porażek, często w sposób niezamierzony wyrządza krzywdę innym dzieciom. Z powodu braku kontroli własnych emocji i braku wytrwałości nie kończy zaczętych zadań, co uniemożliwia realizację celów. Inne symptomy ADHD, to: problemy ze snem, tiki nerwowe (nerwowe mruganie powiekami, robienie min, podrzucanie ramieniem), moczenie się i jąkanie. 2. ADHD w zależności od wieku ADHD jest źródłem różnych problemów, a ich obraz zmienia się w zależności od wieku. Najczęściej trudno jest określić początek wystąpienia objawów chorobowych, ale już we wczesnym dzieciństwie można dostrzec cechy nadpobudliwości. Pojawiają się problemy z łaknieniem albo ze snem. Dziecko może być nadmiernie drażliwe. W przedszkolu mogą pojawić się konflikty z rówieśnikami związane z bardzo dużą impulsywnością, a także uwidocznić się trudności w przyswajaniu i przestrzeganiu norm społecznych. Najłatwiej jednak zwykle zauważyć wzmożoną ruchliwość dziecka i nadmierną wrażliwość emocjonalną. Wiek szkolny to czas, kiedy objawy ADHD stają się bardziej widoczne. Oprócz nadmiernej ruchliwości i impulsywności problemem stają się deficyty uwagi, uniemożliwiające osiąganie dobrych wyników w nauce. Z czasem jednak objawy stopniowo ustępują, co zwykle manifestuje się w mniejszej aktywności ruchowej dziecka. Niestety, u około 70% dorastających osób z nadpobudliwością objawy ciągle się utrzymują. W tym okresie szczególnie wyraźne są trudności w kontaktach społecznych – z rówieśnikami i dorosłymi. Trudności w nauce, a także w konstruowaniu planów i ich realizacji, zmniejszają szanse na zdobycie wykształcenia adekwatnego do możliwości intelektualnych. Zwiększa się także ryzyko powikłań ( uzależnień, zachowań antyspołecznych, samobójstw, depresji, konfliktów z prawem). Tylko 5% spośród dzieci z ADHD będzie miało pełen zestaw objawów w wieku dorosłym. Jednak aż u połowy utrzyma się przynajmniej część objawów, które nie pozostaną bez wpływu na ich życie. Mogą się więc konfrontować z licznymi problemami w życiu zawodowym i osobistym, a nawet poważniejszymi kryzysami życiowymi. 3. Dzieci z ADHD w szkole Dzieci z ADHD bardzo często postrzegane jako nieposłuszne, niegrzeczne, trudne czy niepokorne. Nadmierna impulsywność i nadruchliwość sprawiają, że nauczyciel źle ocenia zachowanie dziecka z zespołem nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi. Dziecko zmagające się z ADHD ma problemy z koncentracją. Istotnie wpływa to na jego wyniki w nauce i ogólne funkcjonowanie między rówieśnikami. Niepowodzenia w szkole są powodem zaniżonej samooceny, braku motywacji do działania, niechęci do kontynuowania dalszej edukacji czy zdobycia wyższego wykształcenia. Młodzież z problemem ADHD postrzega szkołę jako swoje źródło porażek. Dzieci często narażone są na nieprzyjemne komentarze, zarówno ze strony rówieśników, jak i nauczycieli. Poszukiwanie akceptacji i uznania w oczach innych może wiązać się z chęcią zaimponowania rówieśnikom. Dziecko, chcąc przypodobać się innym znajomym, może sięgać po papierosy, alkoho czy inne substancje psychoaktywne np. dopalacze, narkotyki. Problemem może stać się również wagarowanie czy przemo. Niezwykle ważna jest rola rodziców i nauczycieli w życiu dziecka z ADHD. Dla zwiększenia komfortu życia dziecka z ADHD, adekwatnego wykorzystania jego możliwości intelektualnych, a także dla uniknięcia kosztownych społecznie powikłań ważne jest umiejętne wspieranie go w pokonywaniu trudności szkolnych. Trudności dziecka z ADHD Dziecko dotknięte ADHD może napotykać się na wiele trudności w okresie edukacji. Spędzenie czterdziestu pięciu minut bez odchodzenia od ławki może być dla dziecka nadpobudliwego niezwykle problematyczne. Na domiar złego dziecko z ADHD ma trudności w zapamiętaniu nowego materiału, co wynika w dużej mierze z zaburzeń uwagi. Trudno jest mu wybrać z dużej ilości informacji te, które są istotne i na których powinno się skupić. Spędzanie czasu w szkole może być dla dziecka bardzo uciążliwe, ponieważ łatwo się dekoncentruje pod wpływem innych bodźców (śpiewania ptaków, głośnego czytania, kichania). Sporym problemem są np. długie czytanki, trudne do zapamiętania. Przyswojenie materiału staje się dla dziecka nadpobudliwego prostsze, gdy zostaje on przekazany w postaci krótkich, zwięzłych, podkreślonych lub zaznaczonych innym kolorem, wypunktowanych, wyróżnionych zdań. Niska koncentracja, nadmierna impulsywność, nadmierna ruchliwość nie sprzyjają nauce. Dzieci z ADHD często obciążone są: dysleksją (problemy w nauce czytania), dysortografią (popełnianie błędów ortograficznych, pomimo znajomości reguł pisowni), dysgrafią (problemy z pisaniem), dyskalkulia (zaburzenie zdolności wykonywania działań arytmetycznych). Czytanie, pisanie i liczenie to umiejętności, na które szkoła kładzie szczególny nacisk. Pozwalają one uczniom gromadzić i komunikować wiedzę, a co za tym idzie ułatwiają poznawanie i organizowanie sobie otaczającego świata. Deficyty w tych obszarach są zatem dużą trudnością dla dziecka i dodatkowo zmniejszają szanse na sukces w edukacji. Z wymienionymi specyficznymi trudnościami szkolnymi nierzadko współwystępują u dziecka z ADHD zaburzenia językowe. Mogą przejawiać się w zbyt szybkim i głośnym mówieniu, częstym odbieganiu od tematu, braku umiejętności budowania poprawnych wypowiedzi pod względem stylistycznym i gramatycznym, nieprzestrzeganiu ogólnie przyjętych zasad prowadzenia konwersacji. To kolejny czynnik znacznie utrudniający zdobywanie wiedzy i odnoszenie sukcesów szkolnych. Co więcej, zaburzenia językowe znacznie upośledzają możliwości komunikacji z rówieśnikami i z dorosłymi, co może prowadzić do izolacji, poczucia osamotnienia i dalej – niskiej samooceny. 4. Naturalne sposoby radzenia sobie z ADHD Przygotowanie planu dnia dla dziecka – ta porada dotyczy wszystkich dzieci, ale jest szczególnie ważna w przypadku szkrabów cierpiących na ADHD. Malec powinien wiedzieć, kiedy ma czas na zabawę, kiedy na odrabianie lekcji, o której godzinie zje obiad i kolację. Dziecko z ADHD powinno wyładowywać nadmiar energii w trakcie zajęć zaplanowanych przez rodziców (jazda na rowerze, basen, spacer w parku, bieganie), a nie podczas wykonywania innych czynności (posiłki, odrabianie lekcji). Warto też pamiętać o diecie wspartej suplementami. Dieta dziecka z ADHD nie może zawierać cukru i sztucznych barwników, które potęgują podenerwowanie i impulsywność. Rodzice powinni wykonać badania na drożdże, które zweryfikują, czy produkty z drożdżami nie powodują zaburzeń czucia i czynności. Dziecko z ADHD powinno jeść dużo świeżych warzyw i owoców. Naturalne środki pomagają dziecku w regulowaniu emocji, wzmocnieniu koncentracji, utrzymaniu spokoju i rozsądku, a ponadto wspomagają zdrowy przepływ tlenu do mózgu. Rozmowa z dzieckiem to kolejna ważna kwestia. Ono potrzebuje informacji od rodziców, co się dzieje i czego ma się spodziewać. Trzeba mu mówić, że zostało mu jeszcze pięć minut zabawy, a potem wspólnie wychodzimy z parku i idziemy na kolację. Dziecku z ADHD trzeba odmierzać czas. Opieka nad szkrabem z ADHD jest niezwykle wyczerpująca – najlepiej towarzyszyć mu do snu. Jeśli maluch ma problemy z zaśnięciem, rodzice mogą czytać mu książkę. Dziecko na pewno uspokoi się dzięki masażowi pleców przy muzyce relaksacyjnej. 5. Rady dla rodziców dzieci z ADHD Maluchom z ADHD potrzebny jest przede wszystkim ład, konsekwencja i rutyna. Jak pomóc dziecku nadpobudliwemu? Uporządkuj otoczenie zewnętrzne – wprowadź porządek i rutynę. Dzieci z ADHD lubią mieć stały harmonogram dnia i wiedzieć, co ich czeka, kiedy jest pora posiłków, odrabiania lekcji, odpoczynku i snu. Daje im to poczucie bezpieczeństwa i stałości. Bądź tolerancyjnym i cierpliwym rodzicem! Męczące zachowania dziecka są też męczące dla niego samego – maluch ma trudności w szkole, nie może znaleźć przyjaciół, czuje się samotny, trudno odnieść mu sukces i poczuć satysfakcję. Ogranicz ilość bodźców i zadbaj o spokój! Kiedy dziecko odrabia lekcje, wyłącz telewizor. Kiedy maluch je, niech nie siedzi przed komputerem. Ogólna zasada brzmi: „Jak najmniej dystraktorów – czynników zaburzających koncentrację!”. Stosuj proste komunikaty! Mów konkretnie i jasno – zamiast powiedzieć: „Posprzątaj pokój”, lepiej powiedzieć: „Pościel łóżko” lub „Schowaj ubrania do szafki”. Planuj – dzieci nadpobudliwe łatwo wytrącić z równowagi tym, co niespodziewane i nagłe. Przewiduj i pracuj małymi krokami – rozkładaj zadania na prostsze, mniej odległe czynności i po każdym z nich nagradzaj dziecko, by wzbudzić w nim motywację i chęć do dalszej pracy. Zorganizuj miejsce pracy dla dziecka – powinno być ono wygodne, spokojne, z małą ilością przedmiotów wokół, które mogłyby rozproszyć uwagę szkraba. Najlepiej, by miejsce pracy dziecka składało się z biurka, krzesła, lampki. Zero plakatów, pojemniczków na przybory, misiów, zabawek itp. Chwal dziecko za każdy najmniejszy postęp! Nagrody zewnętrzne mobilizują dziecko do starań. Szukaj profesjonalnego wsparcia dla dziecka u psychiatrów i psychologów dziecięcych oraz w lokalnych poradniach pedagogiczno-psychologicznych. Nie obwiniaj się za porażki i niepowodzenia. Nawet najlepszy rodzic traci cierpliwość i wybucha agresją. Umiej przyznać się do błędu i przeproś dziecko, kiedy stracisz panowanie nad sobą. Wprowadź rytuał spania – kolacja, kąpiel, czytanie bajki, sen. To ułatwi zasypianie nadpobudliwemu maluchowi. Karm dziecko regularnie. Unikaj pokarmów, które zawierają dużo cukru, konserwantów, sztucznych barwników i kofeinę – mogą dodatkowo pobudzić i tak niespokojne dziecko. Dostosuj tempo pracy do możliwości psychofizycznych dziecka. Pomyśl o zapisaniu dziecka na dodatkowe zajęcia, w czasie których mogłoby spożytkować nadmiar energii i nauczyć się reguł społecznych. Może być to basen, piłka nożna, tai-chi, jazda na rowerze itp. Organizuj czas dziecka, wykorzystując takie przybory, jak terminarze, kalendarze, notatniki, tablice do przypinania informacji. Wiedza przekazywana w interesujący sposób jest łatwiej przyswajana. Ponadto, w przypadku deficytów uwagi, z którymi mamy do czynienia w ADHD, pomocną techniką może być, np. podkreślanie lub wskazywanie najważniejszych fragmentów tekstu. Warto wykorzystywać wykresy, tabelki i inne narzędzia porządkujące wiedzę i pomagające wyselekcjonować najważniejsze informacje, na których dziecko ma skoncentrować swoją uwagę. Wprowadzając strukturę czasową w odniesieniu do nauki i odrabiania prac domowych, nie można zapominać o wygospodarowaniu czasu na inne zajęcia, szczególnie te przyjemne dla dziecka. Jeden dzień w tygodniu powinien być dniem bez odrabiania lekcji – zadbajmy o relaks! Rodzice dzieci nadpobudliwych powinni mieć świadomość, jakie potrzeby ma ich pociecha. Dziecko z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi pragnie wsparcia, by móc skupić się na jednej czynności i doprowadzić ją do końca. Chce wiedzieć, co zdarzy się za chwilę. Potrzebuje czasu na zastanowienie, nie lubi być ponaglane. Kiedy nie potrafi czegoś zrobić, chce, by dorosły wskazał mu wyjście z trudnej sytuacji. Potrzebuje jasnych komunikatów, precyzyjnych instrukcji, przypomnień i zadań, podczas realizacji których się nie zgubi. Uwielbia pochwały i ma świadomość, że jest męczące dla otoczenia. Przede wszystkim jednak pragnie być kochane i akceptowane! Pomoc dzieciom z ADHD nie ogranicza się tylko do podawania leków (np. metylofenidat, atomoksetyna). Leki jedynie redukują nasilenie objawów, ale nie znoszą przyczyn zaburzeń. Rodzice powinni być czujni na problemy wtórne do ADHD, jak niepowodzenia szkolne, niska samoocena, zaburzenia mowy, specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu (dysleksja, dysgrafia, dysortografia). Każde dziecko z ADHD potrzebuje indywidualnej terapii. Obecnie leczenie nadpobudliwości obejmuje różnego rodzaju formy terapii – zajęcia kompensacyjne, terapia behawioralna, zajęcia logopedyczne, metoda integracji sensorycznej, kinezjologia edukacyjna, muzykoterapia, bajkoterapia, terapia zajęciowa itp. Najlepsze efekty daje współpraca środowiska rodziców z gronem pedagogicznym. Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki. polecamy

prawa dziecka z adhd w szkole